اضطراب و اختلال بلع
آیا امکان مبتلا شدن به اختلال و مشکل بلع در اثر اضطراب وجود دارد؟
از ترس ها و نگرانی های رایج افرادی که دچار اضطراب و تشویش هستند این است که ریشۀ اضطراب و تشویش آنها تنها مربوط به عوامل روانی نیست بلکه عوامل فیزیکی و جسمی نیز در آن نقش دارند. از جمله موارد شایع، اختلال بلع به علت اضطراب است.
برای مثال، افرادی که برهه ای از اضطراب و تشویش را تجربه میکنند نگران هستند که پزشکان به اشتباه، علائم جسمانی آن ها را به اضطراب و تشویش نسبت دهند در حالیکه ممکن است علائم جسمانی آنها مربوط به نوعی بیماری ناشناخته باشد.
این مسئله میتواند به یک مشکل جدی تر تبدیل شود چرا که افرادی که نگران هستند مشکل آنها حادتر و جدیتر از یک اضطراب و تشویش دوره ای باشد، میزان شدیدتری از اضطراب و تشویش را تجربه خواهند کرد.
در واقع با افزایش نگرانی فرد نسبت به سلامتی خود، بیش از پیش مورد هجوم اضطراب و تشویش قرار خواهد گرفت.
از علائم رایج افرادی که دوره هایی از اضطراب را تجربه میکنند میتوان به مشکلات و اختلال در بلع اشاره کرد.
رفلاکس اسید معده، اضطراب و تشویش و سایر امراض
مشکلات و اختلال بلع میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله ممکن است رفلاکس اسید معده علت آن باشد.
اگرچه اختلال بلع به نوبۀ خود منجر به اضطراب و تشویش نمیشود، اما افرادی که دچار اضطراب و تشویش هستند، ریشۀ اضطراب خود را چنین اختلال هایی میدانند که این خود به وخیم تر شدن این اختلال منجر میشود.
بنابراین، دانستن و شناخت علائم اضطراب و تشویش و نحوۀ مقابله با آنها اهمیت بسیاری دارد. در چنین مواردی برای تشخیص و درمان علائم باید به پزشک مراجعه کرد.
بیشتر بخوانید: مشکل بلع (دیسفاژی) به دلیل رفلاکس اسید معده
اضطراب و تشویش و هوشیاری بدن
اختلال بلع یکی از علائم اضطراب و تشویش حاد است. پرسش اساسی این است که چرا مشکلات عصبی چون اضطراب و تشویش سبب اختلال در بلع میشوند؟
اگرچه دلایل مختلفی منجر به اختلال بلع میشوند، اما در افراد دچار اضطراب و تشویش یک علت عمده دارد و آن حساسیت بیش از اندازۀ آنها به علائم جسمانی خودشان است.
بیشتر فعالیت ها و حرکات بدنی انسان به صورت غیرارادی و ناخودآگاه صورت میگیرد.
برای مثال انسان به صورت غیرارادی نفس میکشد، پلک میزند، احساس لامسه دارد؛ بلعیدن نیز از جمله فعالیت های غیرارادی بدن است که انسان بی آنکه درمورد آن فکر کند آن را انجام میدهد.
اما در صورت وجود اضطراب و تشویش بخصوص اضطراب و تشویش حاد، تمرکز بیش از اندازۀ ذهن به فعالیت های غیرارادی و ناخوداگاه، آن ها را تبدیل به فعالیت های خوداگاه و ارادی میکند.
در خصوص فرایند بلع، اگرچه این افراد همچنان قادر به بلعیدن هستند اما به دلیل تمرکز زیاد ذهن بر روی عملکرد بلع و نحوۀ انجام آن، دیگر به صورت یک فعالیت طبیعی و غیرارادی آن را انجام نخواهند داد.
سایر مشکلاتی که به دنبال حساسیت بیش از اندازه به علائم و فعایت های غیرارادی بدنی ایجاد میشود:
حساسیت بیش از اندازه به علائم و فعایت های غیرارادی بدنی در افراد دچار اضطراب و تشویش، تنها به اختلال بلع منحصر نمیشود بلکه مشکلات دیگری را برایشان ایجاد میکند، از جمله:
- مشکلاتی در راه رفتن به طوریکه پاها دیگر به طور طبیعی کار نمیکنند.
- احساس بزرگ شدن زبان و عدم کنترل زبان، به طوریکه این افراد فکر میکنند زبانشان دیگر متناسب با دهانشان نیست.
- احساس کرختی و مورمور شدن در انگشتان، بطوری که مانند قبل احساس لامسه ندارند.
- ایجاد مشکلاتی در گفتار و توانایی صحبت کردن.
اختلال بلع تنها یکی از علائم این بیماری است. حواس و عملکرد طبیعی بدن به مرور کاهش مییابد.
در موارد نادر، اختلال بلع موجب خفگی فرد نیز میشود، چراکه فرایندی که قبلاً به صورت غیرارادی و طبیعی در حال انجام بود، اکنون برای انجام درست، نیاز به آگاهی دارد.
افرادی که دچار اضطراب و تشویش هستند، چنانچه گفته شد بر روی یک فرایند یا احساس خاص چون بلعیدن تمرکز میکنند و نسبت به آن حساس میشوند.
با اینحال این افراد همچنان از توانایی بلعیدن به صورت طبیعی برخوردارند حتی اگر خودشان چنین احساس نکنند.
در این صورت فرد نه تنها دیگر مثل سابق آن را غیرارادی انجام نخواهد داد بلکه برای انجام آن نیاز به تلاش و فشار بیشتری خواهد داشت.
گاهی حتی با وجود تلاش و فشار بسیار برای انجام فرایند بلع، فرد قادر به انجام آن نخواهد بود.
با این وجود باید اذعان داشت که این افراد دچار اختلال بلع به معنای واقعی آن نیستند، بلکه آنها نیاز به تلاش بیشتری نسبت به آنچه نیاز است، دارند.
چگونه میتوان حساسیت بیش از اندازه بر فرایند بلع را کاهش داد؟
اولین قدم در کمک به افرادی که دچار اختلال بلع هستند این است که هنگام غذا خوردن به آرامی تنفس کنند، تنفس آرام کمک به ریلکس و آرام شدن بدن و عضلات بدن میشود و دیگر فرد نگران خفگی نخواهد بود بلکه متوجه میشود که برای اینکه غذا را از گلو به مری و سپس معدۀ خود عبور دهد نیاز به زمان بیشتری دارد.
یک روش دیگر، بلعیدن آب است، بلعیدن آب به نسبت سایر غذاها و نوشیدنی ها آسانتر بوده و مادامیکه فرد قادر به بلع آب باشد، میتواند امیداوار باشد که هنوز فرایند بلع او به درستی کار میکند و به زودی بر این مشکل غلبه خواهد کرد.
حواس پراکنی نیز روش موثر دیگری است.
در مواردی که افراد دچار اضطراب و تشویش، بیش از اندازه به فعالیت غیرارادی بدن خود تمرکز کرده اند، یک روش موثر این است که هنگام غذاخوردن و تمرکز بر روی فرایند بلع با منحرف کردن ذهن و فکر کردن به موضوع دیگر میتوان، تا حدی این مشکل را مدیریت کرد.
از جمله برخی از روش های موثر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- غوطه ور شدن در دنیای تکنولوژی
اگرچه تکنولوژی برای افراد دچار اضطراب و تشویش، توصیه نمیشود.
اما در این خصوص تماشای تلویزیون، گوش دادن به موسیقی، انجام بازی های کامپیوتری بدون استرس، روش موثری در منحرف کردن ذهن از تمرکز بر روی عملیات بلع است که میتواند در کنترل و مدیریت این امر کمک بسیاری کند.
2- تماس گرفتن با یک دوست
یکی از روش های موثر در پراکنش حواس تماس به یک شخص مورد اعتماد است که فرد را حمایت کرده و کمک کند تا احساس آرامش بیشتری در آن لحظه داشته باشد و تمرکز خود را بر روی بلعیدن متوقف کند.
3- به آرامی نفس کشیدن
تنفس نقش بسزایی در حملات اضطراب و تشویش دارد. افرادی که دچار اضطراب و تشویش هستند به سرعت تنفس میکنند که این مورد سبب اختلال در بلع و احساس خفگی میشود.
در این شرایط فرد باید تلاش کند تا تنفس خود را تا جای ممکن آرام کند، برای این کار میتوان در حین بازدم کمی تنفس خود را حبس کرده و سپس به آرامی آن را رها کرده که این کار به آرام شدن تنفس کمک میکند.
این راهکارها، به کاهش شدت اضطراب یا علائم هراس کمک خواهد کرد؛ در صورتیکه میزان اضطراب فرد تقلیل یابد، به احتمال زیاد اختلال و مشکلات بلع نیز کاهش خواهد یافت.
کاهش اضطراب به صورت طولانی مدت
اختلال بلع یکی از علائم اضطراب است، بنابراین برای رفع مشکلات مربوط به بلع نیاز به بکارگیری روش و راهی است که به کاهش و کنترل اضطراب کمک کند.
برای کنترل اضطراب در طولانی مدت چه کاری می توان انجام داد؟
قدم اول مراجعه به پزشک است.
اگرچه اختلال در بلع اغلب از نشانه های اضطراب است، اما با این حال باید مطمئن شد تا علت آن به موارد دیگری از جمله رفلاکس اسید معده ارتباط نداشته باشد، برای این منظور باید علت یا علل اصلی آن توسط پزشک تشخیص و سپس درمان شوند.
تشخیص و آگاهی فرد از ابتلا یا عدم ابتلا به مشکلاتی که منجر به اختلال بلع شده اند نیز در کاهش اضطراب وی، بسیار موثر خواهد بود.
گام بعدی بکارگیری یک برنامۀ کاهش اضطراب که مبتنی برکنترل علائم اضطراب باشد است، که در این صورت، بیمار میزان اضطراب کمتری را تجربه خواهد کرد.
مراجعه به یک روان درمانگر به خصوص درمانگران رفتاری-شناختی نیز در روند کاهش و کنترل اضطراب موثر خواهد بود، در موارد حادتر ، روان درمانگر، بیمار را به روانپزشک ارجاع میدهد که روانپزشک با دارو درمانی اقدام به درمان علائم و کاهش اضطراب فرد خواهد کرد.
اضطراب یک وضعیت قابل کنترل بوده که کاهش و درمان آن نیاز به اقدام به موقع دارد.
بیشتر بخوانید: تمرینات بلع برای اختلال بلع ناشی از دلایل عصبی
بیشتر بخوانید: عوامل ایجاد مشکل در بلع
برای تعیین علت اصلی مشکل بلع تان می توانید به پزشک درمان اختلالات بلع کلینیک یادمان، دکتر فرشاد خسروی مراجعه کنید. برای دریافت مشاوره و تنظیم نوبت با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
