انسداد روده
ذرات غذا به عنوان بخشی از روند طبیعی هضم باید مسیری در روده برابر با 25 فوت یا بیشتر را طی کنند. این مواد هضم شده اضافه به طور مداوم در حال حرکت هستند اما گاهی انسداد روده می تواند جلوی این حرکت را بگیرد.
انسداد روده زمانی اتفاق می افتد که روده کوچک یا بزرگ مسدود شوند. انسداد روده می تواند جزئی یا کلی باشد اما در هر دو مورد از عبور مایعات و غذای هضم شده جلوگیری می شود.
در صورت انسداد روده غذا، مایعات، اسیدهای معده و گاز در پشت محل انسداد جمع می شوند.
تجمع فشار قابل توجه منجر به پاره شدن روده و نشت محتوای مضر روده و باکتری ها به داخل حفره شکم می شود و یک عارضه مرگبار ایجاد خواهد کرد.
دلایل بسیاری برای انسداد روده وجود دارد.
غالباً نمی توان جلوی این بیماری را گرفت اما تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است.
عدم درمان انسداد روده می تواند کشنده باشد.
علائم انسداد روده
انسداد روده علائم ناخوشایند بسیاری از جمله موارد زیر ایجاد خواهد کرد:
- نفخ شدید
- درد شکم
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع
- یبوست
- اسهال
- انقباضات شدید شکم
- تورم شکم
بروز برخی علائم به محل و مدت زمان انسداد بستگی دارد.
به عنوان مثال استفراغ نشانه اولیه انسداد روده کوچک است و اگر ادامه داشته باشد احتمال انسداد روده بزرگ نیز وجود دارد.
انسداد جزئی تنها منجر به اسهال می شود اما انسداد کامل ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع را به همراه خواهد داشت.
همچنین انسداد روده باعث ایجاد عفونت و التهاب جدی در حفره شکم می شود که به آن پریتونیت می گویند.
این اتفاق زمانی رخ می دهد که بخشی از روده پاره شود و منجر به تب و افزایش درد شکم خواهد شد.
این شرایط یک وضعیت اضطراری مرگبار است و نیاز به جراحی دارد.
دلایل انسداد روده
انسداد روده می تواند جزئی باشد و حتی بدون جراحی برطرف شود اما انسداد کامل احتمالاً به عمل جراحی نیاز خواهد داشت.
انسداد مکانیکی
انسداد مکانیکی شرایطی است که یک عامل فیزیکی روده را مسدود کند.
این مشکل در روده کوچک به دلایل زیر ایجاد می شود:
- چسبندگی، که می تواند بافت فیبری باشد و پس از عمل جراحی شکم یا لگن یا پس از التهاب شدید ایجاد شود.
- ولولوس یا پیچ خوردگی روده ها
- اینتوساسپشن، لغزش یا فرو رفتن یک بخش از روده به بخش مجاور
- ناهنجاری های روده، که اغلب در نوزادان تازه متولد شده رخ می دهد اما در کودکان و نوجوانان نیز مشاهده شده است.
- تومورهای داخل روده کوچک
- سنگ صفرا، هرچند به ندرت منجر به انسداد می شوند.
- بلعیدن اشیاء، به ویژه در کودکان
- فتق، که در این شرایط بخشی از روده به خارج یا قسمت دیگری از بدن بیرون می زند.
- بیماری التهابی روده، مانند بیماری کرون
اگرچه شایع نیست اما انسداد مکانیکی می تواند روده بزرگ را نیز مسدود کند.
این مشکل ناشی از عوامل زیر است:
- فشردگی مدفوع
- چسبندگی ناشی از عفونت های لگن یا جراحی
- سرطان تخمدان
- سرطان روده بزرگ
- پلاک مکونیوم در نوزادان تازه متولد شده (مکونیوم اولین مدفوعی است که نوزادان دفع می کنند)
- ولولوس و اینتوساسپشن
- دیورتیکولیت، التهاب یا عفونت کیسه های برآمده روده
- تنگی یا باریک شدن روده بزرگ ناشی از اسکار یا التهاب
انسداد غیر مکانیکی
روده کوچک و بزرگ معمولاً بطور هماهنگ در یک سیستم حرکتی کار می کند.
متوقف شدن این انقباضات هماهنگ منجر به انسداد روده می شود. این شرایط به طور کلی تحت عنوان انسداد غیر مکانیکی شناخته می شود.
در صورتی که این انسداد موقت باشد ایلئوس و در صورتی که مزمن یا طولانی باشد شبه انسداد نامیده می شود.
علل ایلئوس عبارتند از:
- جراحی شکم یا لگن
- عفونت مانند گاستروانتریت یا آپاندیس
- مصرف برخی داروها از جمله داروهای مسکن افیونی
- عدم تعادل الکترولیت ها
شبه انسداد می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری پارکینسون ، مولتیپل اسکلروزیس و سایر اختلالات عصبی و عضلانی
- بیماری هیرشپرونگ که اختلالی است که در آن بخش هایی از اعصاب روده بزرگ وجود ندارند.
- اختلالات ناشی از آسیب عصبی مانند دیابت ملیتوس
- هیپوتیروئیدیسم یا کم کاری غده تیروئید
انسداد روده در نوزادان
انسداد روده در نوزادان معمولاً ناشی از عفونت، بیماری اندام ها و کاهش جریان خون در روده ها (اختناق) است.
برخی کودکان پس از آنفولانزای معده دچار این بیماری و التهاب روده خواهند شد.
انسداد روده بیشتر در کودکان 2 سال به پایین دیده می شود.
این اتفاق زمانی رخ می دهد که یک قسمت از روده به داخل قسمتی دیگر بلغزد یا فرو برود و در نتیجه روده مسدود می شود.
تشخیص هر نوع انسداد روده در نوزادان دشوار است چراکه نمی توانند علائم خود را توصیف کنند.
در عوض والدین باید تغییرات و علائمی که می توانند نشان دهنده انسداد باشند را بررسی کنند.
این علائم عبارتند از:
- تورم شکم
- جمع کردن زانوها در سینه
- بیش از حد خواب آلود بودن
- تب
- ناله از درد
- دفع مدفوع که به نظر می رسد در آن خون وجود دارد و به مدفوع ژله توت فرنگی معروف است.
- گریه بسیار بلند
- استفراغ به خصوص بالا آوردن صفرا که رنگ آن سبز مایل به زرد است.
- علائم ضعف
در صورت مشاهده این علائم یا سایر تغییرات در فرزند خود بلافاصله به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره سندروم روده تحریک پذیر
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
در صورت بروز علائم انسداد روده و به ویژه اگر اخیراً تحت عمل جراحی شکم قرار گرفته اید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
اگر نفخ شکم، یبوست شدید و عدم اشتها را تجربه کردید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
نحوه تشخیص انسداد روده
پزشک برای معاینه ابتدا شکم را فشار داده و سپس با استتوسکوپ به صداهای تولید شده گوش می دهد.
وجود یک توده سخت یا شنیدن صداهای خاص به ویژه در کودکان به تعیین وجود انسداد کمک خواهد کرد.
سایر آزمایشات عبارتند از:
- آزمایش خون برای بررسی خون، عملکرد کبد و کلیه و سطح الکترولیت ها
- اشعه ایکس
- سی تی اسکن
- کولونوسکوپی که در این روش پزشک برای بررسی روده بزرگ از یک لوله انعطاف پذیر متصل به چراغ استفاده می کند.
- انما با کنتراست
عوارض بالقوه
درمان برای کاهش عوارض از جمله موارد زیر لازم است:
- کمبود آب بدن
- عدم تعادل الکترولیت ها
- سوراخ شدن روده که منجر به عفونت می شود.
- نارسایی کلیه
اگر انسداد مانع از رسیدن خون به بخشی از روده شود منجر به موارد زیر خواهد شد:
- عفونت
- مرگ بافت
- سوراخ شدن روده
- سپسیس که یک نوع عفونت خونی مرگبار است.
- نارسایی چند عضو
- مرگ
پزشک برای برخی افراد که به دلیل انقباض یا باریک شدن روده دچار انسداد مزمن می شوند با استفاده از یک لوله طولانی به نام آندوسکوپ در داخل روده یک استنت فلزی قرار می دهد.
استنت یا مش سیم روده را باز نگه می دارد.
این روش نیازی به بریدن شکم نداشته و معمولاً هنگامی که فرد کاندید جراحی سنتی نباشد از آن استفاده می شود.
درمان انسداد روده
درمان به محل و شدت انسداد بستگی دارد. سعی نکنید مشکل را در خانه درمان کنید چراکه درمان مناسب به نوع انسداد روده بستگی دارد.
درمان انسداد جزئی یا ایلئوس با استراحت کافی روده ها و تزریق مایعات داخل وریدی امکان پذیر است.
استراحت روده به این معناست که در این مدت چیزی برای خوردن به شما داده نمی شود و یا تنها باید مایعات شفاف مصرف کنید.
پزشک در صورت تشخیص علت انسداد مشکل را درمان خواهد کرد.
درمان کمبود آب بدن نیز مهم است.
پزشک احتمالاً برای رفع عدم تعادل الکترولیت ها سرم مایعات تجویز کرده و برای تخلیه ادرار یک سوند در مثانه قرار داده می شود.
برای تسکین مشکلات زیر گاهی لازم است یک لوله از طریق بینی به داخل گلو و سپس معده و روده منتقل شود:
- فشار
- تورم
- استفراغ
اگر مشکل ناشی از مصرف داروهای مسکن مخدر باشد پزشک برای کاهش اثر مخدر بر روده دارو تجویز خواهد کرد.
در صورت عدم موفقیت این اقدامات یا بدتر شدن علائم لازم است عمل جراحی انجام شود.
در این حالت معمولاً لازم است برای درمان در بیمارستان بستری شوید.
به شما سرم مایعات داده می شود چراکه این کار علاوه بر هیدراته شدن بدن به جلوگیری از شوک حین جراحی کمک خواهد کرد.
انسداد روده می تواند عارضه شدید یک آسیب دائمی باشد. در صورت بروز چنین اتفاقی جراح برای برداشتن بخشی از بافت مرده و اتصال دوباره آن به انتهای سالم روده عمل جراحی انجام می دهد.
داروهای تجویز شده نمی توانند انسداد را درمان کنند اما حالت تهوع را تا زمان انجام اقدامات بیشتر کاهش خواهند داد.
نمونه هایی از داروهای تجویزی پزشک عبارتند از:
- آنتی بیوتیک برای کاهش عفونت
- داروهای ضد تهوع برای جلوگیری از استفراغ
- مسکن
نباید علائم انسداد روده را نادیده بگیرید و همچنین سعی نکنید انسداد روده را در خانه درمان کنید.
بیشتر بخوانید: بیماری التهاب روده و درمان آن
چشم انداز
انسداد روده در صورت عدم درمان باعث از بین رفتن بافت در قسمت آسیب دیده روده می شود.
این مشکل همچنین می تواند منجر به ایجاد سوراخ در دیواره روده، عفونت شدید و شوک شود.
چشم انداز این وضعیت به طور کلی به علت آن بستگی دارد.
اکثر موارد انسداد روده قابل درمان هستند اما عوامل دیگر مانند سرطان نیاز به درمان و نظارت طولانی مدت خواهند داشت.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
