در مورد آنفولانزای معده علائم و درمان آن چه می دانید؟

گاستروانتریت ویروسی در واقع نوعی عفونت گوارشی مسری است که با عنوان آنفولانزای معده شناخته می شود. اسهال آبکی، اسپاسم معده و استفراغ از جمله علائم این بیماری است.

آنفولانزای معده اغلب در اثر ارتباط با شخص آلوده یا خوردن غذا و نوشیدنی حاوی ویروس منتقل می شود. در بیشتر موارد عفونت خود به خود و بدون دخالت دارو برطرف خواهد شد.

با این حال استفاده از روش های درمان خانگی هم به بهبود سریع تر کمک می کند. در آمریکا فرد مبتلا به آنفولانزای معده پس از گذشت چند روز بدون هیچ عارضه ای به شرایط عادی باز می گردد.

با این وجود برای افراد در معرض خطر و آن دسته افرادی که دسترسی به امکانات درمانی مناسب ندارد، این بیماری ممکن است خطرناک و حتی عامل مرگ باشد.

این مقاله به بررسی علائم و علل آنفولانزای معده در بزرگسالان و کودکان، عوارض، مراحل و روش های درمان دارویی و خانگی آن اختصاص داده شده است.

علائم آنفولانزای معده

اگرچه گاستروانتریت به عنوان آنفولانزای معده شناخته شده، اما علائم آن ارتباطی با بیماری آنفولانزا ندارد. زیرا آنفولانزا سیستم تنفسی شامل بینی، گلو و ریه ها را درگیر می کند، در حالی که گاستروانتریت مربوط به سیستم گوارشی، معده و روده است.

شایع ترین علائم این اختلال عبارتند از:

• اسهال آبکی غیر خونی
• اسپاسم و درد معده
• تهوع، استفراغ یا هر دو مورد با هم
• درد عضلانی در برخی موارد
• سردرد شدید

از آنجایی که این بیماری مسری است فرد باید از حضور در مدرسه یا محل کار خودداری کند .

علل آنفولانزای معده

علل متعددی در بروز آنفولانزای معده دخیل هستند که برخی از آنها شامل:

• نورو ویروس : مسری ترین شکل بیماری است
• روتا ویروس : این نوع ویروس در فصل زمستان و اوایل بهار (از دسامبر تا آوریل) بالاترین میزان شیوع را دارد.
• آدنو ویروس : عفونت ناشی از این ویروس علائم متعددی خواهد داشت.
• آسترو ویروس : اغلب افراد با سیستم ایمنی ضعیف تر درگیری این نوع ویروس می شوند.

علائم بیماری پس از مواجهه با فرد آلوده بروز پیدا می ‌کند. این علائم همچنین ممکن است پس از خوردن و آشامیدن غذاها و نوشیدنی های آلوده نیز خود را نشان دهند.

پزشکان علائم را بررسی می‌ کنند تا مطمئن شوند علت بیماری اختلال دیگری نبوده باشد. برخی عفونت های باکتریایی نیز علائمی شبیه آنفلوآنزای معده دارند.

آنفولانزای معده چقدر طول خواهد کشید؟

بسته به اینکه عفونت ناشی از فعالیت کدام ویروس باشد، بیماری بین چند روز تا 2 هفته ادامه خواهد داشت. اینکه علائم چه مدت پس از آغاز عفونت در بدن خود را نشان دهد، بستگی به نوع ویروس دارد

• نورو ویروس : علائم 12 تا 48 ساعت بعد از ورود ویروس آغاز شده و 1 تا 3 روز ادامه خواهد داشت.
• روتا ویروس : علائم اغلب 48 ساعت بعد بروز پیدا کرده و 3 تا 8 روز ادامه دارد.
• آدنو ویروس : علائم 3 تا 10 روز پس از مواجهه با فرد یا غذای آلوده خود را نشان داده و 1 تا 2 هفته به طول می‌ انجامد.
• آسترو ویروس : علائم 4 تا 5 روز بعد از ورود ویروس گریانگیر فرد شده و 1 تا 4 روز ادامه پیدا می کند.

نورو ویروس شدت شیوع بیشتری دارد، حتی 1 یا 2 روز پس از بهبودی فرد هم قابل انتقال است. البته همه ویروس ها تا 2 هفته بعد از بهبود علائم، قابلیت انتقال به دیگران را دارند.

نورو ویروس افراد در هر رده سنی را درگیر می کند، در حالی که روتا ویروس، آدنو ویروس و آسترو ویروس اغلب کودکان و نوزادان را مبتلا خواهد کرد، هر چند که بزرگسالان نیز در مواجهه با ویروس قرار دارند.

روش های خانگی مراقبت از کودکان مبتلا به آنفولانزای معده

اگر کودک بیش از 1 یا 2 روز درگیر علائم شدید بود یا دچار کمبود مایعات بدن شد، باید حتما با پزشک مشورت کرد. زیرا احتمال بروز عوارض خطرناک در این موارد وجود دارد.

علائم خشکی بدن در حالت خفیف یا شدید شامل:

• کاهش حجم ادرار
• ادرار تیره
• کاهش اشک در هنگام گریه کردن
• خشکی دهان و لب ها
• بی خوابی شدید
• فرو رفتگی های نرم در سر نوزاد

در صورت امکان باید کودک را به مصرف مایعات تشویق کرد. این موارد به حفظ و افزایش رطوبت بدن کودک کمک می کند:

• آب
• محلول های رفع خشکی بدن، چه به صورت خوراکی و چه به صورت وریدی
• شیر از جمله شیر مادر
• آب میوه
• خوردن غذا و عدم مقاومت در غذا خوردن

پزشکان مصرف الکترولیت ها را برای نوزادان توصیه نمی کنند، زیرا اغلب حاوی مقادیری ترکیبات مصنوعی هستند که مناسب وضعیت نوزاد نیست. در عوض مصرف محلول های قندی نمکی به صورت خوراکی را مناسب می دانند.

والدین می توانند این محلول را با سرنگ، قاشق یا لیوان به خورد کودک یا نوزاد بدهند.

بیشتر بخوانید : التهاب معده مزمن یا گاستریت مزمن

روش های درمان آنفولانزای معده

هیچ دارویی برای درمان آنفولانزای معده وجود ندارد. از آن جایی که عامل این عفونت، ویروسی است امکان تجویز آنتی بیوتیک نیست.

با این حال مصرف و تجویز یک سری داروها به کنترل علائم کمک می‌ کند.

• ایبوبروفن : این دارو منجر به کنترل تب و کاهش درد می شود، اما باید تنها در موارد ضروری از آن استفاده کرد. زیرا باعث ناراحتی معده شده و فعالیت کلیه ها را در افرادی که درگیر کاهش رطوبت بدن هستند افزایش می دهد.
• استامینوفن : یکی از متداول ترین داروهای تجویزی است که در مقایسه با ایبوپروفن عوارض جانبی کمتری دارد. آسیب کبدی شایع‌ ترین عارضه های این دارو است.
• ضد تهوع : این دارو حالت تهوع را کاهش می دهد. پرومتازین،اندانسترون، متوکلوپرامید و پروکلوپرازین از جمله داروهای ضد تهوع هستند.
• داروهای ضد اسهال OTC : این داروها شامل ساب سالیسیلات (پیوبیسمول) و لوپرامید هیدروکلراید (ایمودیوم) است که باید قبل از مصرف آن برای کودکان با پزشک در این مورد مشورت کرد، زیرا برای برخی کودکان در سنین خاص، خطرناک است.

درمان های خانگی آنفولانزای معده در بزرگسالان

این نوع عفونت ویروسی اغلب خود به خود برطرف خواهد شد، اما یک سری راهکارهای خانگی به کنترل علائم و بهبود سریع تر کمک می کنند.

حفظ آب بدن

فرد مبتلا به آنفولانزای معده معمولاً اشتهای خود را از دست می دهد. از طرفی به دلیل اسهال، استفراغ و تعریق حجم قابل توجهی از مایعات بدن کاهش می یابد.

کمبود آب و غذا بدن را با خشکی مواجه خواهد کرد. خشکی یا کاهش رطوبت بدن زمانی اتفاق می ‌افتد که بدن برای عملکرد مناسب خود مایعات به مقدار کافی نداشته باشد.

تشنگی مفرط، خشکی دهان، خستگی و سردرد از علائم خشکی بدن هستند. افراد مبتلا به آنفولانزای معده باید به مقدار کافی از انواع مایعات مثل آب آبمیوه های غیر اسیدی طبیعی و نوشیدنی های بدون کافئین به دفعات زیاد با مقدار کم استفاده کند.

اگر فرد میلی به مایعات نداشت، می‌ تواند برای حفظ رطوبت از غذاهای آبکی یا میان وعده های حاوی آب و مایعات استفاده نماید.

محلول‌های حاوی الکترولیت مثل پریالیت هم به حفظ رطوبت بدن کمک می کند. پزشکان مصرف قهوه را برای این بیماران ممنوع می دانند، زیرا علاوه بر ناراحتی معده، خواب فرد را مختل کرده که این مسئله تاثیر بسزایی بر روند بهبودی دارد.

غذاهایی که میتوان مصرف کرد

آنفولانزای معده معمولاً اشتها را از بین برده یا کاهش می دهد. خوردن وعده های غذایی کم حجم به شکل آهسته و با طمأنینه به بهبود سریع تر کمک می کند.

پزشکان توصیه می ‌کنند غذا خوردن را ابتدا با مصرف سوپ ها و غذاهای آبکی آغاز کرده و سپس وعده های غذایی کوچک را امتحان کنید.

یک رژیم غذایی متعادل و سبک برای بیماران مبتلا به گاستروانتریت بهترین گزینه است. این رژیم شامل برنج، پاستا و تخم مرغ است.

باید از مصرف زیاد منابع فیبر پرهیز کرد، زیرا دفعات دفع مدفوع را افزایش می دهد. غذاهای حاوی گوجه فرنگی، سرخ کردنی ها و غذاهای تند هم اسهال را تشدید می کنند.

استراحت

آنفولانزای معده خسته کننده است، زیرا بدن برای مبارزه با عفونت و بهبود آسیب ها به انرژی زیادی نیاز دارد.

از این رو باید به اندازه کافی استراحت کرد تا سیستم ایمنی توانایی کافی برای ترمیم بخش های آسیب دیده را داشته باشد. فرد مبتلا به این بیماری باید در طول روز استراحت کرده و شب ها نیز به مقدار کافی بخوابد.

زنجبیل و نعنا

زنجبیل التهاب را کاهش داده و با ارتقای سطح گوارش، تهوع و استفراغ را برطرف می کند. از طرفی اسپاسم و نفخ معده را نیز کاهش می ‌دهد. روش درست کردن دمنوش زنجبیل:

• 1 قاشق غذاخوری پودر زنجبیل یا نیمی از یک ریشه زنجبیل تازه را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید.
• 5 دقیقه آن را جوشانده و 10 دقیقه آن را کنار بگذارید.
• اگر از ریشه زنجبیل تازه استفاده کردید دمنوش را از صافی رد کنید.
• هر روز تا زمان بهبودی کامل 2 تا 3 بار از این دمنوش میل نمایید.

از زنجبیل به عنوان ادویه در پخت غذا نیز میتوان استفاده کرد. به جای دمنوش امکان استفاده از کپسول یا شربت زنجبیل نیز وجود دارد. حتی می توان ریشه زنجبیل را جوید.

علی رغم توصیه های زیادی که در مورد مصرف زنجبیل در افراد مبتلا به گاستروانتریت شده، باز هم برای اثبات اثرگذاری این گیاه نیاز به بررسی و تحقیقات بیشتری است.

نعنا یکی دیگر از گیاهانی است که ناراحتی های معده، نفخ و گاز معده را برطرف می کند. موثرترین راه برای بهره مندی از خواص این گیاه مصرف دمنوش آن است.

مقداری برگ نعنا را به آب اضافه کرده، بجوشانید و پس از صاف کردن محلول، آن را میل کنید. با این حال اطلاعات محدودی در مورد مزایای نعنا برای سلامتی بدن وجود دارد.

فشار درمانی یا طب فشاری

یافته ‌ها حاکی از آن است که فشار درمانی تهوع را کاهش می دهد. 3 انگشت خود را پایین کف دست، روی قسمت نرم بین دو تاندون قرار داده و چند دقیقه ماساژ دهید.

بابونه

بابونه گیاهی است که به عنوان یک روش درمان خانگی به بهبود آنفولانزای معده کمک می کند. این گیاه باعث آرامش ماهیچه شده و خاصیت ضد التهابی دارد.

بابونه اسهال، اسپاسم معده، نفخ، تهوع و گاز معده را برطرف خواهد کرد. پزشکان توصیه می کنند از این گیاه باید در موارد گاستروانتریت خفیف استفاده کرد.

روش تهیه دمنوش بابونه:

1. 2 تا 3 قاشق گل خشک بابونه را به یک لیوان آب اضافه کنید.
2. روی آن را پوشانیده و 10 تا 15 دقیقه کنار بگذارید.
3. محلول را صاف کرده و برای طعم دادن به آن مقداری آبلیمو یا عسل اضافه نمایید.
4. هر روز 3 تا 4 بار از این دمنوش میل کنید.

رزماری، چای قرمز و رازیانه نیز خاصیت ضد التهابی داشته و به بهبود گوارش کمک می ‌کنند. اگر روش های درمان خانگی تاثیری بر بهبود آنفولانزای معده نداشت، قطعاً توصیه های پزشکی و داروهای تجویزی به درمان علائم منجر می شود.

بیشتر بخوانید : عفونت معده یا مسمومیت غذایی ؟

پیشگیری از آنفولانزای معده

نورو ویروس شایع ترین شکل آنفولانزای معده است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها هر ساله 19 تا 21 میلیون مورد آنفولانزای معده در آمریکا شناسایی می‌شود که 109 هزار مورد در بیمارستان بستری و 900 مورد افراد بالای 65 سال جان خود را از دست می ‌دهند.

58 درصد از موارد شروع بیماری های ناشی از غذا در آمریکا مربوط به آنفولانزای معده است. رعایت این نکات ساده به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک خواهد کرد:

• همیشه قبل از آماده کردن غذا یا سرو آن و بعد از دستشویی یا عوض کردن پوشک، دستان خود را بشویید
• میوه، سبزیجات و غذاهای دریایی را قبل از مصرف به خوبی شست و شو دهید
• قبل از دست زدن به سبد خرید، دسته های آن را تمیز کنید
• میز و سطوح مختلف را ضدعفونی کرده و لباس ها و ملحفه ها را مرتب بشویید
• به جای شستن ظرف با دست، از ماشین ظرفشویی استفاده کنید
• فردی که احساس بیماری دارد نباید اقدام به تهیه غذا برای دیگران نماید
• اعضای خانواده باید نکات بهداشتی را رعایت کنند، برای مثال از سرویس بهداشتی مشترک با فرد بیمار استفاده نکنند.

واکسیناسیون برای کودکان

در گذشته روتا ویروس شایع ترین شکل آنفولانزای معده در کودکان زیر 5 سال بود که هر سال 440 هزار مورد مرگ و میر در سرتاسر دنیا را داشت.

اما از سال 2006 امکان واکسیناسیون در برابر روتا ویروس برای کودکان فراهم شد و پس از واکسیناسیون درصد ابتلا به این اختلال در کودکان 58 تا 90 درصد کاهش پیدا کرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که فرد بیمار یا کودک یکی از این علائم یا ویژگی ها را داشت حتماً باید مسئله را با پزشک در میان گذاشت:

• تب بالاتر از 40 درجه در بزرگسالان و هر میزان تب در کودکان
• استفراغ مداوم
• اسهالی که بیش از دو روز طول کشیده باشد
• دفع مدفوع بیش از 6 بار در یک روز
• وجود خون و عفونت در ادرار و تیره شدن مدفوع
• درد شدید در رکتوم یا شکم
• خشکی بدن
• تغییر در خلق و خو
• عدم توانایی بدن در حفظ مایعات تا 24 ساعت

علاوه بر این ها اگر کودک قادر به مصرف مایعات نیست یا مصرف مایعات به بهبود علائم کمکی نمی ‌کند باید حتما به پزشک مراجعه کرد.

اسهال طولانی مدت از علائم خطرناکی است که کودکان به ویژه کودکان تازه متولد شده را در معرض خطر خشکی شدید قرار می دهد.

بیشتر بخوانید : ورم معده چیست و چگونه درمان میشود؟

آنفولانزای معده در مقایسه با مسمومیت غذایی

علائم آنفولانزای معده و مسمومیت غذایی شباهت بسیاری با هم داشته، اما معمولاً مورد دوم شیوع بیشتری دارد.

یکی از تفاوت های اساسی میان این دو، مدت زمان بیماری است. مسمومیت غذایی طی چند روز برطرف خواهد شد، اما آنفولانزای معده گاهی تا 2 هفته طول می کشد.

تفاوت آنفولانزای معده با کووید-19

علائم آنفولانزای معده با کووید 19 اشتباه گرفته می ‌شود، زیرا موارد مشترک بسیاری دارند. اما این مسئله را فراموش نکنید که کووید 19 بیشتر علائم مرتبط با سیستم تنفسی را شامل می شود، در حالی که آنفولانزای معده ارتباطی با این سیستم ندارد.

دورنما

برای آن دسته افرادی که در معرض خطر نبوده و دسترسی به امکانات پزشکی مناسب دارند، آنفولانزای معده طی چند روز بدون هیچ عوارضی درمان می شود.

درمان های خانگی و رعایت بهداشت به پیشگیری و کنترل علائم کمک خواهد کرد. با این حال این اختلال ممکن است در برخی افراد در سنین مختلف اثرات شدیدی بر جای بگذارد.

اگر علائم شدیدی را تجربه می ‌کنید یا دچار خشکی بدن شده اید، باید حتماً مسئله را با پزشک در میان بگذارید. اگر در تهران هستید می توانید برای درمان مشکلات گوارشی از جمله آنفولانزای معده به کلینیک دکتر فرشاد خسروی مراجعه کنید.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.