عفونت معده یا مسمومیت غذایی ؟
احتمالاً در محل کار یا مدرسه فرزندتان شنیده اید که افراد درباره عفونت یا آنفولانزای معده صحبت می کنند. اصطلاح فنی این بیماری گاستروانتریت ویروسی است. این شرایط التهاب معده و روده است که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می شود. مسمومیت غذایی با بیماری عفونت معده تفاوت داشته و شایع تر از آن است. تخمین زده می شود که سالانه تقریباً 48 میلیون نفر مسمومیت غذایی را تجربه می کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شباهت ها و تفاوت های عفونت معده و مسمومیت غذایی به خواندن این مطلب ادامه دهید.
عفونت معده در مقابل مسمومیت غذایی
علل: ویروس ها
دوره نهفتگی: 24 تا 48 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس
علائم
- اسهال یا یبوست
- تب
- استفراغ
- حالت تهوع
- انقباضات معده یا روده
- خشکی مفصل
- کاهش وزن
پیشگیری
- اگر بیمار هستید و یا نزدیک شخص بیمار بوده اید دستان خود را بشویید.
- درباره واکسن روتاویروس با پزشک صحبت کنید.
- اگر بیمار هستید در خانه بمانید و از انتقال ویروس به افراد دیگر خودداری کنید.
مسمومیت غذایی
علل: باکتری ها، ویروس ها یا انگل ها
دوره نهفتگی: 2 تا 6 ساعت پس از خوردن غذای آلوده
علائم
- اسهال
- تب
- استفراغ
- خستگی
- ضعف عمومی
- دردهای عضلانی
- سردرد
- تعریق
- تورم چشم
- تنگی نفس
- تشنگی
پیشگیری
- مکان و تجهیزات تهیه غذا را تمیز نگه دارید.
- گوشت و غذاهای دریایی را کاملا بپزید.
- غذاهای فاسد شدنی را در یخچال قرار دهید.
- غذاهای مشکوک را دور بریزید.
تفاوت علائم مسمومیت و عفونت معده در چیست؟
علائم عفونت معده
در صورت ابتلا به عفونت معده که به آن گاستروانتریت ویروسی نیز گفته می شود احتمالاً یک یا چند مورد از علائم زیر را خواهید داشت:
- اسهال
- انقباضات معده یا روده
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- کاهش وزن
- درد مفاصل
- دردهای عضلانی
- تشنگی
- سردرد
- ضعف عمومی
عفونت معده در برابر آنفلوآنزای معده
عفونت معده و آنفولانزای معده هر دو اصطلاحاتی برای گاستروانتریت ویروسی هستند. علائم عفونت معده معمولاً طی 24 تا 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شوند.
بسیاری از موارد عفونت معده طی چند روز برطرف می شوند اما با این حال احساس بیماری تا 10 روز طبیعی است.
هرچه علائم بیشتر ادامه یابند باید برای رد هرگونه عارضه یا بیماری دیگر مدت زمان بیشتری را با پزشک در تماس باشید.
بیشتر بخوانید: علت درد بالای شکم
علائم مسمومیت غذایی
علائم معمول مسمومیت غذایی عبارتند از:
- انقباضات معده یا روده
- خستگی
- اسهال
- تب
- لرز
- دردهای عضلانی
- سردرد
- تعریق
- تشنگی
- ضعف عمومی
در موارد شدید علائم زیر را خواهید داشت:
- مدفوع یا استفراغ خونی
- انقباض شدید معده
- شوک
- از دست دادن هوشیاری
علائم مسمومیت غذایی در هر زمان و در عرض چند ساعت تا چند روز یا هفته پس از مواجهه اولیه با عامل بیماری ظاهر می شوند.
این زمان به عامل بیماری زای مسمومیت غذایی بستگی دارد. علائم به طور معمول طی دو روز بهبود می یابند.
مسمومیت غذایی در هر شخصی رخ می دهد اما در نوزادان، کودکان خردسال و سالخوردگان بیشتر دیده می شود.
اکثر انواع مسمومیت غذایی کشنده نیستند اما یکی از انواع آن که بوتولیسم نامیده می شود در صورت عدم درمان صحیح می تواند کشنده باشد.
بوتولیسم توسط یک نوع باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می شود.
این باکتری سمومی تولید می کند که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارند.
بوتولیسم منجر به تاری دید، افتادگی پلک، اختلال گفتار و سایر علائم عصبی عضلانی خواهد شد.
اگر مشکوک به بوتولیسم هستید به پزشک مراجعه کنید.
بوتولیسم در ایالات متحده بسیار نادر است.
تفاوت علل
چه عواملی منجر به عفونت معده می شوند؟
چندین ویروس مختلف باعث ایجاد عفونت معده می شوند. ویروس هایی که بیشتر باعث بروز عفونت معده می شوند شامل نورو ویروس، روتاویروس و آدنو ویروس هستند.
نورو ویروس سالانه به تنهایی عامل 21 میلیون مورد عفونت معده در ایالات متحده است.
ویروس های دیگر مانند آسترو ویروس ها نیز می توانند منجر به این بیماری شوند.
عفونت معده ناشی از ویروس روتاویروس یا نورو ویروس بسیار مسری است.
در ایالات متحده عفونت معمولاً بین ماه های اکتبر و آوریل دیده شده و رایج ترین راه ابتلا به ویروس تماس مستقیم با شخص بیمار است.
همچنین از طریق تماس با وسایلی که فرد آلوده لمس کرده و یا مدفوع، بزاق یا مواد استفراغ آن ها به این ویروس آلوده خواهید شد.
چه عواملی منجر به مسمومیت غذایی می شوند؟
مسمومیت غذایی زمانی رخ می دهد که ارگانیسم های عفونی مانند باکتری ها، ویروس ها یا انگل ها مواد غذایی را آلوده کنند.
باکتری هایی مانند استافیلوکوک اورئوس و سالمونلا جزو پنج میکروب رایجی هستند که در ایالات متحده منجر به مسمومیت غذایی می شوند.
بر اساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها نورو ویروس نیز در این لیست قرار دارد.
این احتمال وجود دارد که با خوردن گوشت آلوده یا نیمه پخته دچار مسمومیت غذایی شوید.
با این حال گوشت آلوده تنها غذایی نیست که باعث مسمومیت غذایی می شود.
غذاهای زیر نیز می توانند منجر به بیماری های غذایی شوند:
- تخم مرغ خام و نپخته
- جوانه های خام
- پنیرهای نرم یا غیرپاستوریزه مانند بری و فتا
- سبزیجات و میوه های خوب شسته نشده
- ماهی یا صدف خام
- آب آلوده
- نوشیدنی های غیر پاستوریزه مانند شیر، سرکه سیب و آب میوه
- برنج نپخته
بیشتر بخوانید: متخصص بیماری های معده و روده
عوارض احتمالی
چند روز پس از ابتلا به عفونت معده یا مسمومیت غذایی احتمالاً بدن دچار کمبود آب می شود.
علائم و نشانه های کمبود آب بدن را در ادامه مشاهده کنید:
- کاهش دفع ادرار
- ادرار تیره
- خشکی دهان یا گلو
- خشکی پوشک
- کمبود اشک در نوزادان و کودکان نوپا
- افزایش ضربان قلب
- فشار خون پایین
- تشنگی بیش از حد
- سرگیجه به خصوص هنگام ایستادن
نوزادان در صورت کمبود آب بدن چشمان یا فونتانل فرو رفته خواهند داشت. فونتانل به عنوان بخش نرم سر کودک نیز شناخته می شود.
در صورت بروز هر یک از این علائم باید به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
روش های درمان
درمان عفونت معده
کمبود آب بدن می تواند برای افراد مبتلا به عفونت معده به یک نگرانی جدی تبدیل شود.
مراقب علائم کم آبی بوده و در صورت بروز هر یک از این علائم به دنبال مراقبت پزشکی باشید. حتما مایعات زیاد مصرف کنید.
بزرگسالان می توانند مایعاتی مانند گاتورید الکترولیت دار و کودکان نیز محلول های جایگزین مانند پدیالیت بنوشند.
این نوشیدنی ها همراه با آب به برقراری تعادل هیدراتاسیون بدن کمک می کنند.
برای دریافت بهترین نتیجه هر نیم ساعت تا یک ساعت چند جرعه از این مایعات بنوشید.
از نوشیدنی های شیرین مانند Kool-Aid یا سودا استفاده نکنید زیرا این مایعات جایگزین الکترولیت های از دست رفته نمی شوند.
مصرف تکه های یخ یا نوشیدن آب ساده گزینه مناسب دیگر برای هیدراته ماندن است.
به محض اینکه دوباره برای خوردن غذا آماده شدید با افزودن تدریجی غذاهای سبک در رژیم غذایی به معده استراحت دهید.
این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- غلات
- غلات کامل
- نان ها
- سیب زمینی
- موز
- سبزیجات
- سیب تازه
- ماست ساده
از مصرف لبنیات، الکل، کافئین و غذاهای پرادویه که معده را اذیت می کنند خودداری کنید.
درمان مسمومیت غذایی
در صورت مشاهده موارد زیر باید با پزشک تماس بگیرید:
- خون یا چرک در مدفوع
- طول کشیدن اسهال بیش از سه روز
- تب بالاتر از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) در بزرگسالان یا بالاتر از 101 درجه فارنهایت (38.3 درجه سانتیگراد) در کودکان
- علائم کم آبی از جمله خستگی و تشنگی شدید
- علائم بوتولیسم
- علائم مسمومیت غذایی پس از سفر به یک کشور در حال توسعه
در صورت داشتن مسمومیت غذایی خفیف به راحتی می توان مشکل را با استراحت و مصرف داروهای تب بر رفع کرد.
اگر مسمومیت شدید داشته باشید احتمالاً لازم است برای هیدراتاسیون وریدی در بیمارستان بستری شوید.
پزشک در صورت ابتلا به مسمومیت غذایی شدید باکتریایی آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.
همچنین پزشک علائم را بررسی کرده و برای تعیین بهترین روش درمان آزمایشاتی انجام خواهد داد.
نکات پیشگیری
پیشگیری از عفونت معده
درست است که عفونت معده گاهی آنفلوانزای معده نامیده می شود اما واکسن سالانه آنفلوانزا از بروز این بیماری جلوگیری نخواهد کرد.
انواع مختلف ویروس ها باعث ایجاد عفونت معده می شوند.
آنتی بیوتیک ها به درمان عفونت معده کمک نمی کنند زیرا این داروها نه برای ویروس ها بلکه برای درمان عفونت های باکتریایی کاربرد دارند.
سعی کنید از انتقال آنفولانزای معده به دیگران جلوگیری کنید.
معمولاً از زمانی که شدیدترین علائم را دارید تا چند روز بعد بیماری بیشتر منتقل خواهد شد. عفونت می تواند تا دو هفته در مدفوع باقی بماند.
دستان خود را مرتب بشویید و حداقل چند روز پس از بهبودی به محل كار یا مدرسه نرفته و در خانه بمانید.
همچنین باید در نظر داشته باشید که کودکتان در 2 ماهگی واکسن ضد ویروس روتاو را دریافت کند.
پیشگیری از مسمومیت غذایی
برای پیشگیری از مسمومیت غذایی این اقدامات را انجام دهید:
- سطوح آماده سازی غذا، ظروف و دستان را تمیز نگه دارید.
- گوشت گوساله چرخ شده را با دمای 160 درجه فارنهایت (71 درجه سانتی گراد) بپزید.
- غذاهای کبابی، استیک و گوشت را با دمای 145 درجه فارنهایت (62 درجه سانتی گراد) بپزید.
- مرغ و بوقلمون را در دمای 165 درجه فارنهایت (73 درجه سانتی گراد) بپزید.
- مطمئن شوید غذاهای دریایی کاملاً پخته شده اند.
- اطمینان حاصل کنید که غذاهای کنسرو شده از توزیع کنندگان معتبر تهیه شده اند.
- هر یک از غذاهای فاسد شدنی را ظرف یک ساعت در یخچال قرار دهید.
- غذاهایی که ظاهر یا بوی مشکوک دارند را دور بریزید.
بیشتر بخوانید: علت درد شکم و درمان آن
نتیجه نهایی
بسیاری از علائم عفونت معده و مسمومیت غذایی مشابه هستند اما تشخیص دقیق بیماری بسیار مهم است.
علائم مسمومیت غذایی ممکن است:
- بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس به سرعت و یا در آینده اتفاق بیافتند.
- شدیدتر از علائم عفونت معده باشند.
- کوتاه تر از علائم عفونت معده باشند.
مسمومیت غذایی یا گاستروانتریت ویروسی بسته به عملکرد سیستم ایمنی بدن، سلامت کلی و علت بیماری گاهی به حدی شدید می شود که نیاز به مراقبت پزشکی خواهید داشت.
با این حال بسیاری از افراد معمولاً می توانند هر دو بیماری را با استراحت، هیدراته ماندن و روش های درمان خانگی کنترل کنند.
اگر مطمئن نیستید چه چیزی باعث ایجاد علائم شده است برای احتیاط با پزشک مشورت کنید. سایر بیماری ها نیز می توانند علائمی مشابه گاستروانتریت ویروسی ایجاد کنند. در هر دو مورد در صورت شدید شدن علائم با پزشک تماس بگیرید.
برای دریافت نوبت متخصص گوارش در غرب تهران با کلینیک دکتر خسروی تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
