بوی بد بدن + علل، پیگیری و درمان
بوی بدی که از بدن فرد منتشر می شود مساله ای نسبتا شایع است که می تواند کیفیت زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد. علت اصلی بوی بد بدن، وجود عرقی نیست که از بدن خارج می گردد بلکه باکتریهای موجود روی بدن است.
در حقیقت عرق به خودی خود بی بوست و این تصور نادرستی است که عرق انسان بوی بدی دارد. این باکتری های روی پوست بدن هستند که باعث تجزیه و شکسته شدن مولکول های پروتئین درون عرق شده و تولید بو می کنند.
با آنکه بوی بد بدن مشکل رایجی است اما به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. اغلب دلیل اصلی آن را به نحوه رعایت بهداشت فردی ربط می دهند اما در مواردی یک بیماری زمینه ای جدی ترعامل آن است.
بوی نامطبوع بدن احتمالا از دهان، سایر حفره های بدن و نیز از مایعات ترشحی بدن تولید می شود. اما در اینجا ما فقط به بررسی بوی انتشاریافته از پوست بدن و فرآیندهای باکتریایی عرق می پردازیم.
بوی بدن چیست؟
بوی بدن یک اصطلاح عمومی برای همه بوهایی است که از بدن شخص ساتع می گردد.
بدن انسان می تواند انواع گسترده ای از موادی به نام ادورانت تولید کند که حمل کننده بو هستند. بسیاری از این مواد در مقادیر کم برای تنظیم عملکرد بدن سودمند هستند و منجر به یک بوی نامطبوع نمی شوند. با این وجود تجمع بیش از حد این ترکیبات روی پوست می تواند بوی زیادی ایجاد نماید.
بوی بدن به ویژه در دوران بلوغ و به دلیل فعالیت بیشتر هورمون ها و غدد عرق در این دوران بیشتر می شود. افراد با وزن زیاد و یا بیماری های خاصی مانند دیابت نیز احتمال انتشار بیشتر بوی بدن وجود دارد.
عرق بدن انسان به خودی خود بویی ندارد. اما تکثیر پرسرعت باکتری ها و تجزیه عرق به اسیدها می تواند بوی نامطبوع ایجاد کند. در نتیجه کسانی که زیاد عرق می کنند – مثلا کسانی که به بیماری هایپرهیدروزیس یا تعریق شدید مبتلا هستند – بیشتر مستعد ابتلا به عارضه بوی بد بدن می باشند.
احتمال انتشار بوی بد بیشتر از این نواحی از بدن است:
- پاها
- کشاله ران
- زیربغل
- اندام تناسلی
- موهای زائد بدن
- ناف
- مقعد
- پشت گوش
نوع تغذیه، جنسیت تولد، وضعیت بهداشت و داروهای مصرفی فرد می تواند بوی منحصر به فردی از وی بوجود آورد. براساس برخی مطالعات، آدم ها و بیشتر حیوانات این توانایی را دارند که افراد را با مشخصه بویایی آنها شناسایی کنند.
علل ایجاد بوی بد بدن
پوست هر فرد دارای غدد عرق اکرین و آپوکرین می باشد. غدد آپوکرین که با فولیکول های مو در زیربغل و کشاله ران هم مرتبط هستند، از ابتدای بلوغ فعالیت خود را آغاز می کنند.
این غدد، عرقی چسبناک تولید می کنند که در ابتدا بدون بو می باشد. اما وقتی باکتری ها مقادیر فراوانی از پروتئین ها را تجزیه می کنند، مولکول های ادورانت با غلظت های بالاتری تولید خواهد شد که منجربه ایجاد بوی بدن می گردند.
برعکس اینها، غدد عرق اکرین هستند که بیشتر دمای بدن را با تعریق تنظیم می کنند و ارتباط زیادی با بوی بد بدن ندارند.
پیشگیری از بوی نامطبوع بدن
تجمع غدد آپوکرین در زیربغل و کشاله ران این نواحی را برای انتشار سریع بوی بد مستعد می سازد. اگرچه بوی بدن می تواند در هر نقطه ای از بدن بوجود بیاید.
با آنکه درمان جهانی برای درمان علل بوی بد بدن وجود ندارد، راهکارهای زیر به کنترل این بو کمک خواهد کرد:
- شستشو : شخص باید مرتبا خود را با صابون بشوید و کاملا خود را خشک نماید. از صابون های خوشبو کننده هم می توان استفاده کرد.
- اصلاح : موهای زائد در نواحی مانند زیربغل باعث کاهش تبخیر عرق شده و باکتری ها زمان بیشتری برای تجزیه پروتئین ها و ایجاد ادورانت دارند. اصلاح می تواند به کنترل بوی بدن در این نواحی کمک کند.
- مصرف ضدتعریق ها : اسپری ها و محصولات ضد تعریق می توانند با تغییر میزان تعریق و تغییر میزان فعالیت باکتری های ایجادکننده بو، شدت بوی بد بدن را کاهش دهند.
در نواحی که بیشر با لباس پوشانده می شوند مانند پاها نیز می تواند عامل ایجاد بوی بد بدن وجود داشته باشد. ترکیبی از رطوبت و عرق در پارچه عاملی برای افزایش تکثیر و فعالیت باکتریایی می شود و این به بوی بد بدن منجر می گردد.
برای پیشگیری از این رویداد، فرد هنگام شستشو باید به این بخش ها توجه بیشتری نماید تا اطمینان یابد که قبل از پوشیدن کاملا خشک باشند . لباس هایی که الیاف طبیعی دارند هم به تبخیر عرق بدن و هم کاهش تجمع باکتریایی کمک می کنند.
مصرف انواع فلفل، پیاز، سیر و سایر غذاهای تند می توانند بر بوی عرق افراد تاثیر بگذارند. مصرف مقدار زیاد پروتئین هم بر بوی بدن موثر است.
درمان بوی بد بدن
اگر بوی بد بدن بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و درمان های خانگی هم موثر نباشند، پزشک می تواند درمان های دیگری را توصیه نماید. از جمله:
- ضد تعریق حاوی آلومینیوم کلراید: پزشک یا متخصص پوست ممکن است داروی ضد تعریق حاوی آلومینیوم کلراید تجویز کند. این ماده جذب پوست شده و میزان تعریق در فرد را کاهش می دهد. داروهای ضد تعریق تجویزی می توانند حاوی 10% تا 30% آلومینیوم کلراید هستند.
- بوتولونیم توکسین (بوتاکس) : یک متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است درمان با بوتاکس را برای افراد پرتعریق توصیه نماید. آنها با تزریق مستقیم بوتاکس به پوست از انتشار مواد شیمیایی که تحریک کننده غدد عرق در بدن هستند و در نتیجه از تعریق زیاد جلوگیری می کنند. گزارش ها نشان می دهد که تزریقات بوتاکس در زیربغل می تواند 82% تا 58% میزان تعریق را کاهش دهد.
- عمل جراحی : وقتی اقدامات خانگی و مصرف داروها برای درمان بوی شدید بدن موثر نباشد، پزشک می تواند با یک عمل جراحی به نام آندوسکوپی سمپاتکتومی قفسه سینه (ETS) به درمان تعریق زیاد اقدام کند.
این عمل با قطع اعصاب کنترل کننده عرق در زیر پوست زیربغل فرد مشکل را حل می کند. این گزینه آخرین راهکار است و خطر آسیب دیدن سایر عصب ها و شریان ها در این ناحیه وجود دارد.
با این وجود یک مطالعه در سال 2019 نشان داده که در بیش از 90% افرادی که تحت عمل ETS قرار گرفته اند، کیفیت زندگی بعد از عمل بهتر شده است.
بیشتر بخوانید : علت خشکی دهان + درمان
چه زمانی درباره بوی نامطبوع بدن با پزشک تماس بگیریم؟
بعضی از عارضه های پزشکی می توانند بر میزان تعریق یا بوی عرق فرد تاثیر بگذارند. این ها شاید نشانه هایی از بیماری های جدی تر باشند. اگر شخصی متوجه هریک از تغییرات زیر شد باید فورا با پزشک مشورت کند:
برای مثال، پرکاری غده تیروئید یا یائسگی می توانند باعث تعریق زیاد شوند، در حالی که بیماری کبد، بیماری کلیه و دیابت می تواند غلظت عرق را تغییر دهد.
شخص در صورتی باید با پزشک تماس بگیرد که:
- عرق کردن در شب را تجربه کند
- حملات تعریق به طور نامنظم و در سطح زیاد و غیرعادی اتفاق بیفتد
- بدن شروع به تولید عرق سرد بکند
- تغییرات در میزان تعریق بر زندگی روزمره وی تاثیر گذاشته باشد.
همچنین وقتی بوی عرق شخص ناگهانی تغییر کرد باید با پزشک تماس بگیرد. یک بوی میوه ای می تواند نشان دهنده دیابت باشد که به دلیل وجود سطح بالای کتون ها در جریان خون است، در حالی که بیماری کبد و کلیه اغلب به بویی شبیه سفیدکننده یا آمونیاک منجر می شود که به دلیل تجمع سموم در بدن است.
خلاصه
بوی بد بدن یک عارضه شایع است و مردم اغلب با روش های خانگی آن را درمان می کنند. دلیل آن تجزیه پروتئین های عرق یک فرد توسط باکتری هاست و مایع عرق به خودی خود بو ندارد. با آنکه اغلب بوی بدن را با بوهای ناخوشایند بدن یکی می دانند اما همیشه به یک معنا نیستند.
شستن کامل بدن، استفاده از محصولات ضد تعریق و اصلاح نواحی پرتعریق می تواند درکنترل بوی بد موثر باشد. اگر علائم همچنان وجود دارند می توان با تجویز پزشک از درمان دارویی و در برخی موارد از جراحی کمک گرفت.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
بوی نامطبوع بدن و تعریق زیاد می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای باشد. اگر متوجه تغییرات ناگهانی در بوی بدن یا حجم غیرعادی تعریق شدید فورا با یک پزشک متخصص مشورت نمایید.