اسپاسم معده
اسپاسم معده به معنی انقباضات عضلات شکمی، معده یا روده است. بر اساس بخش درگیر اسپاسم و شدت آن، ممکن است احساسی شبیه به کشش ضعیف ماهیچه یا انقباض معده داشته باشد.
در اغلب موارد، اسپاسم معده به خودی خود بی خطر است اما می تواند نشانه ای از یک عارضه زمینه ای باشد.
در صورتی که علائم اسپاسم معده و یا درد شدید مداوم در ناحیه معده را تجربه می کنید حتما با مراجعه به یک فوق تخصص گوارش و یا متخصص داخلی موضوع را پیگیری کنید.
کلینیک گوارش دکتر خسروی با بهره مندی از پزشکان فوق تخصص گوارش همه روزه خدمتگزار مراجعین گرانقدر است.
شماره تلفن جهت دریافت نوبت حضوری : 02188073136
دلایل اسپاسم معده
تعیین علت اسپاسم معده به درمان این عارضه کمک می کند. در اینجا 11 عارضه آورده شده است که ممکن است در ایجاد علائم نقش داشته باشند.
1. کشش عضلانی
فعالیت زیاد عضلات شکمی می تواند باعث اسپاسم آن ها شود. اغلب اوقات، اسپاسم های حاصل از کشش عضله، در افرادی رخ می دهد که فعالیت های شدید و مکرر، خصوصا دراز و نشست انجام می دهند.
سایر علائم کشش ماهیچه عبارت اند از:
- حساسیت یا درد در عضلات شکمی
- دردی که با حرکت بدتر می شود
2. از دست رفتن آب بدن
کاهش الکترولیت ها در اثر کم آبی حاصل از تعریق، استفراغ و اسهال می تواند منجر به اسپاسم معده در تمام نقاط بدن از جمله معده شود، زیرا عضلات برای فعالیت درست به الکترولیت هایی مانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم نیاز دارند.
در نبود این الکترولیت ها، عضلات شروع به فعالیت غیر طبیعی می کنند.
سایر علائم کاهش آب بدن عبارت اند از:
- تشنگی مفرط
- سردرد
- سرگیجه
- ادرار زرد تیره
3. گاز
زمانی که گاز در داخل معده تجمع می یابد، هم زمان با تلاش بدن برای خارج کردن آن، این انباشتگی می تواند باعث اسپاسم عضلات روده ای شود.
در صورت وجود گاز، ممکن است موارد زیر نیز وجود داشته باشد:
- تورم معده یا نفخ
- درد شدید معده
- احساس پر بودن
- نیاز فوری به خروج گاز
بیشتر بخوانید: چه چیزی باعث نفخ و درد پایین شکم می شود؟
4. اسپاسم معده به دلیل بیماری التهابی روده
این بیماری ها از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، عارضه های التهابی مزمن هستند.
بیماری کرون می تواند هر بخشی از مجرای معده ای-روده ای را درگیر کند، در حالی که کولیت اولسراتیو تنها روده بزرگ را درگیر می کند.
در هر دو عارضه، التهاب می تواند باعث اسپاسم روده شود.
سایر علائم بیماری های التهابی روده عبارت اند از:
- اسهال
- کاهش وزن
- گرفتگی یا درد شکمی
- خستگی
- تعریق شبانه
- یبوست
- احساس نیاز فوری به دستشویی
5. سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر، عارضه ای مزمن است که روده بزرگ را درگیر می کند. این سندروم همانند بیماری التهابی روده باعث تغییرات بافت روده نمی شود، اما علائم آن مشابه است، از جمله:
- درد یا گرفتگی معده
- احساس نفخ
- یبوست
- اسهال
- گاز
6. ورم معده و ورم معده-روده
ورم معده و ورم معده-روده، هر دو التهاب معده هستند، اما در ورم معده-روده، روده ها نیز ملتهب می شوند.
معمولا عفونت هایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری، ویروس نورواک و روتاویروس منجر به این عارضه ها می شوند.
سایر علائم ورم معده و ورم معده-روده عبارت اند از:
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال (فقط در ورم معده-روده)
- درد معده
- نفخ
7. اسپاسم معده به دلیل کولیت عفونی
کولیت می تواند باعث انقباض شکمی در اثر حساسیت و التهاب روده بزرگ و در نتیجه، اسپاسم آن شود.
برخی باکتری هایی که می توانند باعث کولیت شوند شامل کلوستریدیوم، سالمونلا و ای.کولای هستند. انگل هایی مانند ژیاردیا نیز می تواند باعث کولیت شود.
8. التهاب روده و کولیت ایسکمیک
گاهی کولیت در اثر کاهش جریان خون به روده کوچک و روده بزرگ رخ می دهد. اسپاسن می تواند در این نوع کولیت نیز رخ دهد.
9. یبوست
گاهی روده ها هنگام یبوست دچار انقباض شده و علت، متورم شدن آن ها در واکنش به افزایش فشار درون آن ها است.
10. انسداد روده
انسداد روده زمانی رخ می دهد که روده ها به دلایل مختلف از جمله عفونت، التهاب، جراحی (خصوصا در شکم)، استفاده از مواد مخدر، بیماری شدید و عدم فعالیت فیزیکی تنبل می شوند.
انسداد روده باعث پر شدن روده با هوا و مایع و در نتیجه اتساع و درد می شود.
11. گاستروپارزی
گاستروپارزی، انسداد روده ای است که معده را نیز درگیر کرده است. این عارضه اغلب در افراد دیابتی رخ داده و می تواند باعث انقباض معده خصوصا پس از غذا خوردن شود.
بیشتر بخوانید: اسپاسم کریکوفارنژیال یا اسپاسم مری
اسپاسم معده در دوران بارداری
اسپاسم معده، عارضه ای شایع در دوران بارداری بوده که اکثر علل آن بی خطر است اما در صورت وجود درد، اسپاسم دائمی یا مکرر باید به پزشک مراجعه شود.
برخی علل احتمالی این اسپاسم عبارت اند از:
گاز
گاز، یکی از نشانه های بسیار شایع بارداری است و این بدین خاطر است که پروژسترونی که بدن برای حمایت از بارداری تولید می کند، ماهیچه ها، از جمله ماهیچه های روده را شل می کند.
این امر، هضم را کند کرده و به گاز اجازه تجمع می دهد.
سایر علائم عبارت اند از:
- نفخ
- درد شدید معده
- احساس پر بودن
- نیاز فوری به خروج گاز
انقباضات براکستون-هیکس
انقباضات براکستون هیکس، اغلب در سه ماهه آخر بارداری رخ می دهد. این انقباضات معمولا بیشتر شبیه سفت شدن عضلات هستند تا درد زایمان واقعی و منظم هم نیستند.
این انقباضات بی خطر بوده اما بهتر است خصوصا در صورت منظم شدن آن ها، به پزشک مراجعه شود.
تکان خوردن کودک
زمانی که نوزاد لگد می زند یا می چرخد، خصوصا در طول سه ماهه دوم، ممکن است احساسی مانند اسپاسم عضله داشته باشد.
در این زمان، احتمالا نوزاد آنقدر بزرگ نیست که محکم لگد بزند، بنابراین حرکت او بیشتر شبیه اسپاسم یا کشش است.
کشش عضلانی
در طول دوران بارداری عضلات معده کشیده می شوند تا برای کودک جا باز کنند.
هم زمان با این کشش، از آن جا که این عضلات تلاش می کنند اندازه اصلی خود را حفظ کنند، ممکن است دچار تکان ناگهانی نیز شوند.
کشش ماهیچه می تواند منجر به درد خفیف و مداوم نیز شود، اما این درد به عنوان جزئی طبیعی از بارداری در نظر گرفته می شود.
زمان مراجعه به پزشک برای اسپاسم معده
اغلب اسپاسم های معده بی خطر بوده و بدون درمان از بین می روند. در صورت دردناک یا مکرر بودن اسپاسم های معده، ممکن است نشانه مشکل جسمی جدی تری باشند.
در صورت وجود هر یک از این علائم، علاوه بر اسپاسم های معده، به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ
- وجود خون در مدفوع
- درد شدید خصوصا درد قفسه سینه
- اسپاسم معده ماندگار یا مکرر
- تب
- تنگی نفس
در صورت تداخل اسپاسم های معده با زندگی روزانه یا ایجاد اضطراب نیز باید به پزشک مراجعه شود.
بیشتر بخوانید: متخصص بیماری های معده و روده
درمان های خانگی برای تسکین فوری اسپاسم معده
در صورت آزاردهنده بودن اسپاسم های معده، راه هایی برای تسکین فوری یا درمان آن ها در خانه وجود دارد.
برخی درمان های خانگی، علت زمینه ای را درمان کرده، در حالی که بقیه، عضلات معده را شل کرده تا اسپاسم آن ها را متوقف کنند.
در صورت ابتلا به اسپاسم های معده در بارداری، باید پیش از امتحان هرگونه درمان خانگی با پزشک مشورت شود.
ممکن است برخی درمان های خانگی در دوران بارداری خطرناک باشند.
گرما
گرما می تواند به شل شدن عضلات معده کمک کند. این روش، خصوصا زمانی موثر است که علت اسپاسم، کشش عضله یا استفاده بیش از حد از آن باشد.
ماساژ درمانی
ماساژ عضلات معده می تواند به شل شدن آن ها کمک کند. یکی از خدمات کلینیک دکتر خسروی ماساژ درمانی یا ماساژ تراپی زیر نظر متخصصین فیزیوتراپی است.
بیشتر بخوانید : ماساژ درمانی و فیزیوتراپی در منزل
چای بابونه
بابونه می تواند برای آرام کردن معده و مدیریت اسپاسم ها به کار رود. چای بابونه به عنوان درمان خانگی گاز نیز در نظر گرفته می شود.
الکترولیت
اگر اسپاسم های معده ناشی از کمبود آب بدن باشد، تامین الکترولیت ها ممکن است مفید واقع شود. سعی کنید یک نوشیدنی ورزشی مانند گتورید بنوشید یا موز بخورید.
در صورت سابقه نارسایی کلیه، این مواد باید با احتیاط مصرف شود، زیرا برخی الکترولیت ها، خصوصا پتاسیم می تواند تا سطوح خطرناک افزایش یابد.
در صورتی که فرد به خاطر کم آبی، دجار سرگیجه یا غش شود، به معنی از دست دادن مقادیر قابل توجه مایعات است.
برای جلوگیری از وارد شدن شوک به بدن و پیشگیری از آسیب به قلب، کبد، مغز و کلیه ها، لازم است برای تزریق مایعات، فورا به اورژانس مراجعه شود.
مسکن
در صورت دردناک بودن اسپاسم های معده، یک مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می تواند مفید واقع شود.
در مصرف مسکن های بدون نسخه باید احتیاط کرد، زیرا مصرف بیش از حد ایبوپروفن و داروهای مشابه می تواند باعث زخم معده و آسیب کلیه شود.
مقادیر زیاد استامینوفن می تواند باعث آسیب کبد و حتی نارسایی کبدی شود. در صورت احساس نیاز به مصرف بیشتر این داروها، باید با پزشک مشورت شود.
آنتی اسید
اسید معده می تواند باعث ورم معده شود که به نوبه خود می تواند موجب اسپاسم معده شود.
در این موارد، آنتی اسید یا بازدارنده های پمپ پروتونی، با کاهش اسید معده می تواند به اسپاسم ها کمک کند.
استراحت
در صورتی که اسپاسم ها ناشی از کشش عضلانی باشد، متوقف کردن تمرینات و استراحت دادن به عضلات معده به توقف اسپاسم ها کمک خواهد کرد.
سایر درمان ها
اسپاسم های معده ناشی از عارضه هایی مانند گاز، کم آبی و کشش عضلانی می تواند در خانه درمان شود.
عارضه های دیگر یا اسپاسم های شدید معده معمولا به درمان توسط پزشک نیاز دارد.
پزشک سعی خواهد کرد علت زمینه ای اسپاسم های معده را تعیین کرده و آن را درمان کند. درمان شامل موارد زیر خواهد بود:
- آنتی بیوتیک برای ورم معده یا ورم معده و روده ناشی از باکتری
- گروهی از داروها به نام آمینوسالیسیلات برای کولیت اولسراتیو و برخی موارد بیماری کرون
- کورتیکواسترویید برای کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
- داروهای ضد اسپاسم در موارد ابتلا به سندروم روده تحریک ذیر یا اسپاسم بسیار شدیدی که با درمان های دیگر کنترل نشده است
پیشگیری از اسپاسم های معده
اگر اسپاسم های معده ناشی از عارضه ای مانند سندروم روده تحریک پذیر باشد، درمان عارضه، بهترین روش برای پیشگیری از اسپاسم های معده است.
برای اسپاسم های معده ناشی از کشش عضلانی، گاز یا کم آبی، برخی از روش های پیشگیری به شرح زیر است:
- به روش درست تمرین کنید. فعالیت ماهیچه ها می تواند برای سلامت فرد مفید باشد اما فعالیت شدید یا ناصحیح می تواند منجر به آسیب شود.
- همواره از استفاده از شکل صحیح تمرینات اطمینان حاصل کرده و در صورت نیاز استراحت کنید.
- آب بدن را حفظ کنید. از دست دادن الکترولیت ها در اثر کم آبی می تواند باعث اسپاسم معده شود. همواره آب بدن را حفظ کرده و به این روش به کاهش اسپاسم کمک کنید.
- تغییر رژیم غذایی می تواند به پیشگیری از اسپاسم معده ناشی گاز، ورم معده، سندروم روده تحریک پذیر و اختلالات التهابی روده کمک کند.
- اگر علت اسپاسم های معده، گاز باشد، کاهش مصرف فیبر می تواند مفید واقع شود. خوردن فیبر می تواند به افراد مبتلا به یبوست حاصل از سندروم روده تحریک پذیر و ورم معده کمک کند.
- محدود کردن مصرف الکل
- محدود کردن غذاهای تندی که می تواند معده را تحریک و اسپاسم ها را بدتر کند.
- غذاهای چرب می تواند علائم را در این عارضه ها افزایش دهد، لذا باید محدود شود.
در صورت ابتلا به بیماری التهابی روده، لازم است برای یافتن بی خطر ترین غذاها با پزشک همکاری شود.
دورنما
گاهی اسپاسم معده می تواند فقط حرکت طبیعی عضله بوده و اغلب ناشی از عارضه هایی است که در خانه قابل درمان است.
گاهی اوقات نیز این اسپاسم ها نشانه مشکلی است که نیازمند توجه پزشک است.
در صورتی که اسپاسم های معده، شدید، دائمی یا طولانی تر از چند روز باشد، یا در صورت وجود تب، وجود خون در مدفوع یا استفراغ، یا حالت تهوع، استفراغ یا اسهال دائمی، نیاز به مراقبت پزشکی است.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
