بیماری التهاب روده ، انواع آن و روش های درمان
بیماری التهاب روده (IBD) گروهی از اختلالات روده ای است که سبب بروز التهاب طولانی مدت در سیستم گوارشی می شود.
مسیر گوارشی متشکل از دهان، مری، معده، روده کوچک، و روده بزرگ است. وظیفه سیستم گوارشی شکستن غذا، بیرون کشیدن مواد مغذی و حذف مواد زائد می باشد.
التهاب در هر قسمت از مسیر گوارشی، این پروسه نرمال را به هم می ریزد. بیماری التهاب روده می تواند بسیار دردناک و مختل کننده باشد و در برخی موارد حتی مهلک است.
انواع التهاب روده
بیماری های زیادی زیر چتر این بیماری قرار می گیرند و از شایع ترین شان کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است.
بیماری کرون باعث بروز التهاب در هر قسمت از مسیر گوارشی می شود. بیشتر، روی انتهای این مسیر یعنی روده کوچک تاثیر می گذارد.
کولیت اولسراتیو همان التهاب روده بزرگ است.
علل بروز التهاب روده
دلیل اصلی بروز این بیماری مشخص نیست. با این وجود، ژنتیک و مشکلات مربوط به سیستم ایمنی با بیماری التهاب روده مرتبط است.
ژنتیک
اگر یکی از اعضای خانواده مثل والدین یا خواهر و برادر دارای این بیماری باشند، احتمال بروز آن در شما بیشتر است.
سیستم ایمنی
سیستم ایمنی هم نقش مهمی در بیماری التهاب روده بازی می کند. عموماً سیستم ایمنی بدن را در برابر پاتوژن ها ( ارگانیسم هایی که باعث بروز بیماری و عفونت می شوند )محافظت می کند.
عفونت میکروبی و ویروسی در مسیر گوارشی می تواند محرک سیستم ایمنی شود. همان طور که بدن سعی می کند با مهاجمان بجنگد، مسیر گوارشی ملتهب می شود.
وقتی عفونت دفع شد، التهاب هم از بین می رود. این همان پاسخ سالم و طبیعی بدن است. در افرادی که بیماری التهاب روده دارند، التهاب مسیر گوارشی حتی بدون بروز عفونت هم رخ می دهد.
درعوض، سیستم ایمنی به سلول های خود بدن حمله می کند که به آن پاسخ خود ایمنی می گویند.
بیماری التهاب روده وقتی رخ می دهد که التهاب بعد از رفع عفونت هم از بین نرود و ماه ها و سال ها باقی بماند.
بیشتر بخوانید: بیماری های خود ایمنی
عوامل پرخطر
حدود 1.6 میلیون نفر در آمریکا بیماری التهاب روده دارند. بزرگ ترین عوامل خطرساز برای بروز بیماری کرون و کولیت اولسراتیو این ها هستند:
سیگار
سیگار یکی از مهم ترین عوامل پرخطر در بروز بیماری کرون است. همچنین درد و سایر علائم بیماری کرون را تشدید کرده و ریسک بروز سایر مشکلات را افزایش می دهد.
با این وجود، کولیت اولسراتیو بیشتر غیر سیگاری ها و آن هایی که قبلاً سیگار می کشیدند را تحت تاثیر قرار می دهد.
نژاد
این بیماری در اکثر نژاد ها وجود دارد اما گروه های نژادی خاصی مثل سفیدپوستان و یهودیان اشکنازی اروپایی ریسک بیشتری جهت ابتلا دارند.
سن
بیماری التهاب روده در هر سنی رخ می دهد. اما در اکثر موارد قبل از ۳۵ سالگی شروع می شود.
سابقه خانوادگی
افرادی که والدین یا خواهر برادران شان این بیماری را دارند ریسک بیشتری جهت ابتلا دارند.
ناحیه جغرافیایی
آن هایی که در مناطق شهری و صنعتی زندگی می کنند در ریسک بیشتری قرار دارند.
در بین آن هایی که شغل اداری هم دارند، ریسک بروز این بیماری بالا تر است و توضیح این قضیه هم نوع سبک زندگی و رژیم غذایی این افراد است چون از غذاهای فرآوری شده و چرب تر استفاده می کنند.
بیماری التهاب روده در مناطق سردسیر شایع تر است.
جنسیت
در کل، بیماری التهاب روده زنان و مردان را به طور مساوی مبتلا می کند. کولیت اولسراتیو بیشتر در میان مردان رایج است اما بیماری کرون اکثراً در زنان دیده می شود.
علائم بیماری التهاب روده
علائم این بیماری بسته به محل و شدت التهاب، متفاوت است. اما در کل عبارتند از:
- اسهال، وقتی رخ می دهد که بخش درگیر شده روده نمی تواند آب را جذب کند.
- زخم هایی که خونریزی می کنند و باعث بروز خون در مدفوع می شوند.
- معده درد
- انقباض و نفخ به علت انسداد روده
- کاهش وزن و آنمی که باعث تاخیر رشد در کودکان می شود
آن هایی که بیماری کرون دارند ممکن است در دهان شان آفت و زخم هایی به وجود بیاید. گاهی اوقات این زخم ها و فیستول ها اطراف ناحیه تناسلی و مقعد هم ظاهر می شوند.
بیماری التهاب روده با مشکلاتی خارج از سیستم گوارشی هم در ارتباط است مثل:
- التهاب چشم
- اختلالات پوستی
- آرتروز
بیماری ها و مشکلات مربوط به التهاب روده
- سوءتغذیه و در نتیجه کاهش وزن
- سرطان روده بزرگ
- فیستول یا زخم در دیواره روده که باعث به وجود آمدن حفره در میان بخش های مختلفی از مسیر گوارشی می شود
- پارگی روده کوچک یا سوراخ شدن
- انسداد روده
در موارد نادر، نوع شدید بیماری التهاب روده باعث بروز شوک در فرد می شود که می تواند مهلک باشد.
شوک معمولا به علت اسهال خونی به وجود می آید.
تشخیص بیماری التهاب روده
برای تشخیص، پزشک ابتدا سوالاتی درباره تاریخچه پزشکی خانواده و نوع دفع سوالاتی می پرسد.
معاینه فیزیکی هم به همراه چند تست تشخیصی انجام می شود.
آزمایش مدفوع و خون
این تست ها برای تشخیص عفونت و سایر بیماری ها هستند. آزمایش خون می تواند گاهی اوقات برای تشخیص بین بیماری کرون و کولیت اولسراتیو استفاده شود.
با این وجود آزمایش خون به تنهایی برای تشخیص این بیماری کافی نیست.
باریوم انما
باریوم انما آزمایشی با اشعه ایکس است که روده بزرگ و روده کوچک بررسی می شوند. در گذشته اغلب از این تست استفاده می شد اما امروز آزمایش های دیگری جایگزین آن شده اند.
سیگموییدوسکوپی منعطف و کولونوسکوپی
در این تست ها از دوربینی در انتهای اسکوپی باریک و منعطف استفاده می شود تا روده را نمایش دهد.
دوربین از داخل مقعد وارد بدن شده و زخم، فیستول و سایر آسیب ها در مقعد و روده بزرگ نشان داده خواهند شد.
در کلونوسکوپی کل روده بزرگ بررسی شده و سیگموییدوسکوپی تنها ۵۰ سانتی متر از انتهای روده بزرگ را نشان می دهد یعنی همان خم روده.
در طول این تست ها، نمونه کوچکی از دیواره روده برداشته می شود که بیوپسی نام دارد. با بررسی این بیوپسی زیر میکروسکوپ بیماری التهاب روده تشخیص داده می شود.
بیشتر بخوانید: آمادگی برای کولونوسکوپی
کپسول آندوسکوپی
این تست روده کوچک را بررسی می کند و در آن فرد، کپسول کوچکی که حاوی دوربین است می بلعد.
همان طور که کپسول در روده کوچک جلو می رود عکس می‌گیرد. به محض دفع دوربین، عکس ها روی مانیتور نمایش داده می شوند.
این تست زمانی استفاده می شود که سایر تست ها قادر به پیدا کردن علت علائم بیماری کرون نباشند.
فیلم ساده یا اشعه ایکس
عکس اشعه ایکس ساده از شکم در موارد اورژانسی وقتی روده کوچک پاره شده استفاده می شود.
سی.تی اسکن و ام.آر.آی
سی.تی اسکن، اشعه ایکسِ کامپیوتری شده است که عکس هایی با جزئیات بیشتر از عکس اشعه ایکس استاندارد ارائه می کند.
این نوع عکس برای بررسی روده کوچک بسیار مفید است. همچنین مشکلات مربوط به التهاب روده هم نمایش داده می شود.
ام.آر.آی از فیلد های مغناطیسی برای گرفتن عکس از بدن استفاده می کند. ام.آر.آی ایمن تر از اشعه ایکس است و در بررسی بافت های نرم و تشخیص فیستول مفید می باشد.
هم ام.آر.آی هم سی تی اسکن برای تعیین میزان درگیری روده کوچک توسط بیماری التهاب روده مفید هستند.
بیشتر بخوانید: متخصص بیماری های معده و روده چه کسی است؟
درمان التهاب روده
دارو درمانی
داروهای ضد التهاب اولین قدم جهت درمان هستند. این داروها التهاب مسیر گوارشی را کاهش می دهند اما عوارض زیادی هم دارند.
داروهای ضد التهاب شامل مسالامین، سولفاسالازین و کورتیکواستروئیدها می شود. سرکوب کننده سیستم ایمنی مانع از این می شود که سیستم ایمنی به روده حمله کرده و التهاب ایجاد شود.
این گروه از داروها شامل داروهایی می شود که فاکتور نکروز توموری آلفا (TNF) را مسدود می کنند.
TNF ماده ای شیمیایی است که سیستم ایمنی آن را تولید کرده و التهاب ایجاد می کند.
در افراد سالم جلوی افزایش TNF در خون گرفته می شود اما در آن هایی که بیماری التهاب روده دارند افزایش میزان TNF در خون سبب بروز التهاب خواهد شد.
داروی دیگر، توفاسیتینیب است که گزینه درمانی جدیدی برای کاهش التهاب به شمار می رود.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی عوارض بسیاری دارند مثل راش پوستی و عفونت. برای کشتن باکتری هایی که علائم بیماری را بد تر می کنند از آنتی بیوتیک استفاده می شود.
داروهای ضد اسهال و ملین ها هم برای درمان علائم این بیماری مورد استفاده قرار می گیرند.
تغییر در سبک زندگی
نوشیدن مایعات به قدر کافی کمک می کند آب از دست رفته از طریق روده ها جبران شود. اجتناب از خوردن لبنیات و قرار تگرفتن در موقعیت های استرس زا هم باعث بهبود علائم می شود.
ورزش و ترک سیگار می تواند به بهتر شدن سلامت کلی بدن کمک کند.
مکمل ها
ویتامین ها و مکمل های معدنی به جبران کمبود های بدن کمک می کنند. مثل مکمل آهن که کم خونی را درمان می کنند.
جراحی
گاهی اوقات جراحی برای بیماران التهاب روده مفید واقع می شود. برخی از این جراحی ها عبارتند از:
- استریکچر پلاستی برای عریض کردن روده باریک شده
- انسداد یا برداشتن فیستول
- برداشتن قسمت درگیر شده روده کوچک در آن هایی که بیماری کرون دارند
- برداشتن کل روده بزرگ و راست روده در موارد شدید کولیت اولسراتیو
کولونوسکوپی معمولی برای تشخیص سرطان روده بزرگ استفاده می شود چون آن هایی که بیماری التهاب روده دارند بیشتر در معرض این بیماری هستند.
پیشگیری
علت ژنتیکی این بیماری قابل پیشگیری نیست با این وجود شاید قادر باشید ریسک بروز آن را با رعایت موارد زیر کاهش دهید:
- خوردن غذاهای سالم
- ورزش منظم
- ترک سیگار
بیماری التهاب روده باعث درد و ناراحتی می شود اما راه های زیادی برای کنترل این بیماری وجود دارد تا فرد زندگی ای فعال و سالم داشته باشد.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
قابل توجه تجربه خودمو میگم ما بیماران التهابی باید فقط از خوردن یک سری لبنیاتهایی و غلات و حتی نان گندم خودداری کنیم اکثر پروتیین‌های گیاهی برایمان مضر است و پروتیین‌های گوشتی نیز فقط باید گوشت پرندگانی مانند پروازی و گوسفند گوشت هوایی که طبیعت گرم دارند استفاده کنیم که گلوتن کمتری دارند و حتی گوشت گاو و گوساله نیز برایمان مضر می‌باشد امیدوارم تجربیات و اطلاعات بتونه کمک کنه از مواد غذایی حساسیت زا و تحریک آمیز مثل سیر فلفل و سرکه خودداری و بقیه با احتیاط مصرف شود
قابل توجه تجربه خودمو میگم ما بیماران التهابی باید فقط از خوردن یک سری لبنیاتهایی و غلات و حتی نان گندم خودداری کنیم اکثر پروتیین‌های گیاهی برایمان مضر است و پروتیین‌های گوشتی نیز فقط باید گوشت پرندگانی مانند پروازی و گوسفند گوشت هوایی که طبیعت گرم دارند استفاده کنیم که گلوتن کمتری دارند و حتی گوشت گاو و گوساله نیز برایمان مضر می‌باشد امیدوارم تجربیات و اطلاعات بتونه کمک کنه از مواد غذایی حساسیت زا و تحریک آمیز مثل سیر فلفل و سرک
عالی