تشنج ناشی از تب چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
بالارفتن دمای بدن به دلیل عفونت یا التهاب منجر به تشنج ناشی از تب می شود. این بدان معنا نیست که فرد مبتلا به صرع است. این عارضه می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در کودکان شایع تر است.
حدود 4 درصد از کودکان در سنین 3 ماهگی تا 5 سالگی دچار تشنج های ناشی از تب می شوند، اما بیشتر موارد مربوط به 2 سالگی است. این تشنج ها معمولاً با عفونت رخ می دهند. در زمان وقوع تشنج دمای بدن کودک بالاتر از حد معمول می رود یا بعداً تب می کند. در بیشتر موارد، تب بالاتر از 101 درجه فارنهایت (38.3 درجه سانتیگراد) خواهد بود.
از هر سه کودکی که دچار این عارضه می شوند، یک نفر در دوران کودکی حداقل یک بار تب را تجربه کرده است.
اگر کودک همراه با تب بالا تشنج کند و مشکل عصبی یا رشدی نداشته باشد، به احتمال زیاد تشنج در اثر تب خواهد بود.
در ادامه می توانید در مورد علت تشنج ناشی از تب، چگونگی تشخیص آنها و کارهایی که در صورت وقوع باید انجام دهید، اطلاعات بیشتری کسب کنید.
تشنج های ناشی از تب ساده و پیچیده
دو نوع تشنج ناشی از تب وجود دارد.
- تشنج ساده ناشی از تب کمتر از 15 دقیقه طول می کشد و در 24 ساعت آینده دیگر تکرار نمی شود. این شایع ترین نوع است که حدود 75 درصد موارد را تشکیل می دهد.
- تشنج پیچیده ناشی از تب حداقل یکی از ویژگی های زیر را دارد:
- بیش از 15 دقیقه طول می کشد.
- در عرض 24 ساعت دوباره رخ می دهد.
- از یک طرف بدن شروع می شود.
پس از هر یک از انواع تشنج، ممکن است فرد خواب آلوده باشد، اما معمولا در عرض چند دقیقه به طور کامل بهبود می یابد. عدم بهبود، ممکن است به این معنی باشد که عوارض زمینه‌ای وجود دارد که نیاز به بررسی بیشتر دارند.
در صورتی که فرد قبل از شروع تشنج دچار سردرد ناگهانی، تغییر در هوشیاری، ضعف یا علائم دیگر شده باشد، پزشک آزمایشات بیشتری را تجویز می کند.
تشنج های پیچیده نسبت به تشنج های ساده شیوع کمتری دارند.
علل تشنج ناشی از تب
تشنج می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، اما تشنج ناشی از تب به دلیل تب رخ می دهد. زمان شروع آن معمولاً پس از افزایش دمای بدن است، اما گاهی قبل از آن نیز شروع می شود.
بسیاری از عفونت های رایج می توانند باعث تشنج ناشی از تب شوند، مانند:
- آنفولانزا
- سرماخوردگی
- ورم لوزه
- عفونت گوش
- پنومونی
- عفونت کلیه یا مننژیت
تشنج در اثر تب در عفونت های ویروسی شایع تر از عفونت های باکتریایی است. محققان به ارتباط تشنج با ویروسی به نام HHV6 و ویروس آنفلوانزای A اشاره می کنند.
آیا واکسیناسیون باعث تشنج می شود
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) در موارد نادر، پس از واکسیناسیون تشنج در اثر تب رخ می دهد.
به گفته CDC این تشنج ها می توانند 5 تا 12 روز پس از اولین دوز واکسن سرخک، اوریون، سرخجه و واریسلا (MMRV) رخ دهند. همچنین، در عرض 24 ساعت پس از تزریق واکسن مزوج 13 ظرفیتی (PCV13) یا واکسن دیفتری، کزاز، سیاه سرفه بدون سلول (DTaP) ظاهر شوند. هیچ مدرکی مبنی بر اینکه واکسن آنفولانزا باعث تشنج شود وجود ندارد.
با این حال، خطر هرگونه تأثیر طولانی مدت برای تشنج ناشی از تب کم است، مگر اینکه دلیل زمینه ای برای وقوع تشنج ها وجود داشته باشد.
پزشکان مردم را به واکسیناسیون ترغیب می کنند و از والدین و مراقبان می‌خواهند که برنامه واکسیناسیون را کامل انجام دهند، حتی اگر کودک بعد از تزریق، تب یا تشنج داشته باشد. زیرا خطرات و عوارض بیماری هایی مانند سرخک بسیار بیشتر است.
بیشتر بخوانید : تب و لرز نشانه چیست + علائم و درمان
علائم و نشانه های تشنج ناشی از تب
تشنج در اثر تب اغلب در ابتدای بیماری، با شروع تب و قبل از ظاهر شدن سایر علائم بیماری اتفاق می افتد.
در طی یک تشنج ساده، موارد زیر رخ می دهد:
- داغ و برافروخته به نظر رسیدن فرد
- به عقب برگشتن چشم ها
- سفت شدن بدن و سپس تکان خوردن یا رعشه
- پاسخ ندادن فرد
- بی اختیاری ادرار
این شرایط معمولا فقط چند ثانیه و معمولا کمتر از 5 دقیقه طول می کشد. پس از آن، فرد ممکن است برای چند دقیقه خواب‌آلود باشد، اما پس از یک ساعت یا بیشتر بهبود می یابد.
تشنج پیچیده ناشی از تب متفاوت است:
- تشنج بیش از 15 دقیقه طول خواهد کشید.
- ظرف 24 ساعت دوباره تکرار شود.
- بهبودی کامل بیش از یک ساعت طول می کشد.
- حرکات یا انقباضات، به جای کل بدن، در یک قسمت از بدن، مانند یک اندام است.
علائم شدید در طول تشنج لزوماً به معنای بالا بودن تب فرد نیست.
تشخیص تشنج ناشی از تب
اگر فردی نیاز به مراقبت های پزشکی تشنج ناشی از تب باشد، پزشک ابتدا به دنبال علائم عفونت می گردد.
برای این کار موارد زیر انجام می شود:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- در برخی موارد، مانند مشکوک بودن به مننژیت، نمونه برداری از مایع نخاعی
برای تشنج پیچیده ناشی از تب، پزشک آزمایشات دیگری را برای رد بیماری‌های زمینه‌ای تجویز کند.
بیشتر بخوانید : هیپرپیرکسی یا تب بسیار بالا چیست؟ علائم و درمان
پیشگیری از تشنج ناشی از تب
در بیشتر موارد، بهترین راه برای جلوگیری از تشنج ناشی از تب، اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از عفونت است مانند:
- پیروی از دستورالعمل های پزشک در مورد استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کنترل تب
- پیروی از توصیه ها برای واکسیناسیون های معمول
- رعایت بهداشت، مانند شستن دست ها
- درمان اولیه در صورت بروز علائمی که می تواند نشانه عفونت در کودک باشد
اگر تشنج ناشی از تب قبل از 12 ماهگی رخ دهد، احتمال وقوع تشنج دیگر تقریباً 50 درصد است. اگر در سال دوم اتفاق بیفتد، این احتمال، حدود 30٪ کاهش می یابد. اگر کودک قبل از اولین تشنج، تب خفیف داشته باشد یا اگر دو تشنج در یک زمان نسبتاً کوتاه اتفاق بیفتد، این احتمال بیشتر خواهد بود.
تشنج ناشی از تب و صرع
تشنج ناشی از تب با تشنج صرع متفاوت است، اما برای برخی از کودکانی که دچار تشنج ناشی از تب بیش از 15 دقیقه ای می شوند، در اواخر عمر مبتلا به صرع می‌شوند.
صرع یک بیماری جداگانه با علتی متفاوت است.
احتمال ابتلا به صرع در موارد زیر بیشتر است:
- وجود ویژگی های عصبی زمینه ای مربوط به صرع
- وجود تاخیر رشدی، قبل از شروع تشنج های ناشی از تب
- وجود سابقه خانوادگی صرع
- تشنج پیچیده باشد
حدود 1 تا 2 درصد از کودکانی که تشنج‌های ساده ناشی از تب دارند به صرع مبتلا می‌شوند که کمی بیشتر از جمعیت عمومی است.
متخصصان می گویند تشنج در اثر تب باعث تاخیر در رشد یا کاهش هوش نمی شود.
بیشتر بخوانید : عفونت های مکرر تنفسی در بزرگسالان
درمان تشنج ناشی از تب
اگر کودک دچار تشنج ناشی از تب شود، فرد مراقب کودک می تواند با اقدامات زیر کمک کند:
- توجه به زمان شروع آن
- خواباندن آنها به پهلو در وضعیت ریکاوری
- جلوگیری از قرار دادن چیزی در دهان
- پس از تشنج، اگر اتاق گرم است، با درآوردن لباس به خنک شدن کودک کمک کنید
- در صورت توانایی نوشیدن آب، دادن استامینوفن یا ایبوپروفن در صورت بهبودی
فرد مراقب باید در کنار کودک بماند و در صورت نگرانی با پزشک تماس بگیرد.
اگر تشنج بیش از 5 دقیقه طول بکشد، فردی باید به دنبال کمک فوری پزشکی برود.
درمان پزشکی
برای یک تشنج ساده ناشی از تب نیازی به درمان نیست، اما عفونت زمینه ای نیاز به درمان دارد.
اگر تشنج پیچیده باشد، پزشک احتمالاً وجود یک بیماری زمینه ای را بررسی می کند. در صورت وجود، درمان مناسب تجویز خواهد شد.
در برخی موارد، اگر تشنج برای مدتی طول بکشد، پزشک از دارو برای توقف آن استفاده می کند. معمولا یک داروی سریع الاثر مانند دیازپام یا میدازولام را در رکتوم، بینی یا دهان فرد قرار می دهند یا به ورید تزریق می کنند.
بیشتر بخوانید : عفونت تنفسی در کودکان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تشنج نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد اگر:
- علائم شدید دیگری از جمله مشکلات تنفسی وجود داشته باشد.
- تشنج کننده کودک زیر 6 ماه باشد.
- تشنج بیش از 5 دقیقه طول بکشد.
- فرد تشنج کننده کودکی است که قبلاً تشنج نداشته است.
- فرد قبل از شروع تشنج هوشیاری خود را از دست داده است.
- به محض پایان یافتن یک تشنج، تشنج دیگر شروع شود.
- فرد در عرض یک ساعت پس از شروع تشنج، بهتر نشده است.
گاهی اوقات یک عفونت می تواند بدون هیچ تبی باعث تشنج شود، به عنوان مثال، مننژیت.
این بیماری عفونت در پوشش داخلی مغز است و به اعصاب آسیب می زند.
تشنج برای والدین یا دیگر مراقبت کنندگان کودک نگران کننده به نظر می رسد، اما بیشتر تشنج ها بی ضرر هستند و نشان دهنده یک مشکل پزشکی طولانی مدت نیستند. یک تشنج کوتاه در اثر تب تا 15 دقیقه طول می کشد، اما تشنج طولانی مدت بیش از 15 دقیقه خواهد بود. برای تشخیص و درمان تشنج ناشی از تب می توانید به کلینیک یادمان تب در تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
