علائم دستگاه عصبی خود مختار + درمان
وظیفه دستگاه عصبی خود مختار تنظیم انواع فرآیندهایی است که در بدن بدون تلاش آگاهانه اتفاق می افتند. در واقع دستگاه خود مختار بخشی از دستگاه اعصاب محیطی است که مسئول مدیریت عملکرد های غیر ارادی مثل ضربان قلب، جریان خون، تنفس و هضم می باشد.
مرور کلی : این دستگاه عصبی به سه شاخه اصلی تقسیم می شود: دستگاه سمپاتیک، دستگاه پاراسمپاتیک و دستگاه اعصاب روده ای.
دستگاه اعصاب روده ای که محدود به دستگاه گوارشی و عملکردهای مختلف آن است.
بخش پاراسمپاتیک دستگاه عصبی خود مختار به حفظ عملکرد های عادی بدن کمک کرده و فعالیت های فیزیکی را مدیریت می کند.
به علاوه کنترل مثانه، کاهش یا تنظیم ضربان قلب و تنگ یا گشاد شدن مردمک چشم بر عهده این بخش از دستگاه عصبی است.
بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خود مختار تنظیم کننده واکنش های غیر ارادی برای دفاع از بدن است. این بخش همچنین به آرام سازی مثانه، افزایش سرعت ضربان قلب و کنترل عملکرد مردمک چشم هم کمک می کند.
دستگاه عصبی خود مختار در بدن مسئول عملکردهای غیر ارادی مثل ضربان قلب، جریان خون تنفس و… است. اگر این دستگاه وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، بدن دچار اختلالاتی می شود که عملکرد طبیعی بدن را نشانه می گیرد. برای برطرف کردن این اختلالات به کلینیک دکتر فرشاد خسروی در تهران مراجعه کنید.
دستگاه عصبی خود مختار چطور عمل می کند؟
اصولا این دستگاه با دریافت اطلاعات از محیط و بخش‌های مختلف بدن فعالیت می کند. از طرفی بخش سمپاتیک و پاراسمپاتیک بر خلاف یکدیگر عمل می نمایند، به گونه‌ای که یکی تحریک کننده واکنش‌ها و دیگری کاهش دهنده آنهاست.
عموما تحریک سازی به بخش پاراسمپاتیک و عملیات کاهش واکنش به بخش سمپاتیک نسبت دادن داده می شود، در حالی که بسیاری از یافته ها خلاف این ادعا را ثابت می کنند.
امروزه محققان بر این باورند که بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خودمختار بخش های تحت امر خود را تحریک کرده و به فعالیت های آن سرعت می بخشد، در حالی که بخش پاراسمپاتیک سرعت واکنش ها را کاهش می دهد.
برای مثال دستگاه اعصاب سمپاتیک فشار خون را بالا میبرد و در مقابل بخش پاراسمپاتیک در تلاش است تا فشار خون را کاهش دهد.
به طور کلی هر دو بخش با توجه به شرایط و نیاز بدن در مواقع ضروری فعالیت کرده و وظایف خود را انجام می دهند.
اگر در شرایطی قرار بگیرید که عاملی بیرونی شما را تهدید کند، دستگاه عصبی سمپاتیک بدن را وادار به واکنش تند و سریع کرده و بخش های مختلف را برای مقابله با تهدید، تحریک می کند.
پس از برطرف شدن خطر، نوبت به دستگاه پاراسمپاتیک می رسد که استرس را کمتر کرده و بدن را به حالت عادی باز می گرداند.
وظایف
دستگاه عصبی خود مختار وظایف مختلفی در بدن داشته و بخش های متعددی را تحت کنترل دارد. این بخشها عبارتند از:
- گوارش
- فشار خون
- ضربان قلب
- ادرار و مدفوع
- واکنش های مردمک چشم
- تنفس
- فعالیت های جنسی یا واکنشهای جنسی
- دمای بدن
- تعادل الکترولیت ها
- تولید مایعات در بدن مثل عرق و بزاق
- واکنشهای احساسی
رشته های عصبی خود مختار اندام های مختلف بدن را به ساقه مغز یا نخاع متصل می کنند. دو انتقال دهنده عصبی و پیام رسان شیمیایی نیز برای بهتر عمل کردن دستگاه عصبی خود مختار وجود دارد:
استیل کولین که اغلب در دستگاه پاراسمپاتیک و به منظور کاهش شدت واکنش ها دخالت دارد.
نورپینفرین که با دستگاه سمپاتیک فعالیت کرده و واکنش ها را تحریک می کند.
مشکلات و اختلالات دستگاه عصبی خودمختار
زمانی که بخش های مختلف دستگاه عصبی خودمختار یعنی بخش سمپاتیک و پاراسمپاتیک در انجام وظایف خود دچار مشکل می شوند، فرد درگیر یک سری اختلالات خود مختار خواهد شد که اصطلاحاً اتونومیا نامیده می شوند.
اختلالات ناشی از عدم کارکرد مناسب دستگاه عصبی خود مختار انواع مختلفی دارد که برخی از آنها شامل:
- ضعف یا ناتوانی شدید دستگاه خود مختار
- اختلال در انتقال دهنده های عصبی
- دیس آتونومی خانوادگی (سندروم رایلی دی)
- کاهش فشارخون ایدئوپاتیک
- ضعف دستگاه چندگانه
- کاهش فشار خون ارتواستاتیک
- کاهش فشار خون بعد از صرف غذا
- اختلالات دستگاه خود مختار اصلی
- فشار خون آرتو استاتیک ثانویه
این اختلالات یا به تنهایی اتفاق می افتند یا در نتیجه عدم کارکرد درست دستگاه خود مختار در چنین شرایطی به وجود می آیند:
- افزایش سن
- مصرف زیاد الکل و دخانیات
- بیماری های خود ایمنی
- سرطان
- سندروم ضعف مزمن
- دیابت
- پارکینسون
- نوروپاتی محیطی
- اختلالات نخاعی
- ترما یا آسیب فیزیکی
بیشتر بخوانید : درمان اختلال بلع در پارکینسون
علائم دستگاه عصبی خود مختار
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار اختلال در دستگاه عصبی خودمختار باشید یک یا چند مورد از این علائم را خواهید داشت.
گاهی اوقات فرد یک دسته از علائم را در زمانی خاص و علائم دیگر را مدتی بعد تجربه می کند.
این علائم یا ناگهانی و غیرمنتظره هستند و یا در شرایطی خاص با انجام برخی کارها یا مصرف برخی غذاها تشدید می شوند:
- اختلال در تخلیه کامل مثانه
- دردهای آزاردهنده
- گیجی و سبکی سر بعد از ایستادن
- اختلال در نعوظ
- ضعف (یا حتی غش کردن)
- خستگی و بی حالی
- علائم اختلالات گوارشی
- کاهش فشارخون
- عدم واکنش مردمک ها
- عدم تعریق یا تعریق بیش از حد
- بی حسی و مورمور شدن
- عصبانیت و افسردگی
- افزایش ضربان قلب
- بی اختیاری ادرار
بیشتر بخوانید : ۹ علامت بیماری های گوارشی ، شکمی
تشخیص و درمان دستگاه عصبی خود مختار
تشخیص اختلال در دستگاه عصبی خود مختار منوط به ارزیابی پزشکی است که شامل معاینه فیزیکی، گرفتن فشار خون در حالت درازکش و ایستاده، بررسی وضعیت تعریق در بدن و انجام الکتروکاردیوگرام می باشد.
پزشک زمانی به صراحت اعلام می کند مشکلی از بابت دستگاه عصبی خود مختار وجود ندارد که هم معاینه فیزیکی و هم آزمایشات کاملاً عادی و بدون اختلال باشد.
اگر مشکوک به یکی از علائم بیماریهای دستگاه عصبی خود مختار هستید پزشکی را برای معالجه انتخاب کنید که نسبت به هیچ کدام از علائم بی توجهی نکرده و همه را به دقت مورد بررسی قرار دهد.
به این ترتیب با اطمینان کامل عدم وجود اختلال در شما تشخیص داده می شود.
به طور کلی اختلالات دستگاه عصبی خودمختار درمان خاصی ندارند و روش های اعمال شده فقط برای کاهش و بهبود علائم موجود هستند.
سخنی از کلینیک ما
دستگاه عصبی خود مختار نقش مهمی در سلامت عمومی بدن ایفا کرده و وظایف متعددی بر عهده دارد.
فعالیت این دستگاه کمک می کند تا فرد با تهدید و استرس به راحتی کنار آمده و پس از دفع آن دوباره به حالت اولیه بازگردد.
مطالعه و آشنایی بیشتر در مورد این بخش از دستگاه عصبی کمک می کند تا اطلاعات بیشتری نسبت به وظایف مهم آن در بدن کسب نمایید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
