دلیل اختلال بلع در کودکان و درمان آن
اختلال بلع کودکان چیست؟
دیسفاژی به معنای مشکل در بلع است و زمانی اتفاق می افتد که غذا یا مایعات هنگام بلع نتوانند به راحتی از دهان، گلو و مری عبور کرده و وارد معده کودک شوند. در این مقاله دلایل، نحوه تشخیص و درمان اختلال بلع در کودکان را بررسی می کنیم.
چه عواملی باعث ایجاد اختلال بلع در کودکان می شود؟
بلع در 4 مرحله اتفاق می افتد. مشکلات بلع زمانی رخ می دهند که یک یا چند بخش از این مراحل اشتباه پیش بروند.
دیسفاژی می تواند در دراز مدت (یا اصطلاحا مزمن) و یا بطور ناگهانی (حاد) ظاهر شود.
در صورتی که مشکلات بلع به صورت ناگهانی شروع شوند و کودک به طور طبیعی سالم باشد، این احتمال وجود دارد که چیزی در مری فرزند شما گیر کرده باشد و یا آسیب فیزیکی به ساختار بلع یا سیستم اعصاب مرکزی وارد شده باشد.
مشکل در بلع کودک می تواند منجربه عفونت و تب در فرزندتان گردد. یعنی غذا، آب و یا حتی بزاق وارد ریه می شود و باعث ایجاد عفونت می شود.
کدام كودكان در معرض خطر اختلال بلع (دیسفاژی) هستند؟
مشکلات زیر منجر به اختلال بلع در کودکان می شود:
- تولد زودرس
- شکاف لب یا کام
- فشردگی مری توسط سایر اعضای بدن
- مشکلات دندانپزشکی مانند اوربایت (Overbite)
- تأخیرهای رشدی – تاخیر در صحبت کردن، راه رفتن، نشتن و . . .
- بیماری هایی که بر نحوه عملکرد اعصاب و ماهیچه ها تأثیر می گذارند.
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک که نوعی بیماری آلرژیک است و بر مری تأثیر می گذارد.
- بیماری رفلاکس معده (GERD)
- گیر کردن یک شئ خارجی مانند سکه در مری
- تراکئوستومی یا حفره مصنوعی در گلو برای تنفس
- زبان بزرگ
- لوزه های بزرگ
- حساسیت دهانی یا تحریک تار صوتی که در صورت استفاده از دستگاه تنفسی برای مدت طولانی رخ می دهد.
- مشکل در نحوه شکل گیری استخوان های جمجمه و ساختارهای دهان و گلو (ناهنجاری های صورت و جمجمه)
- مشکل در شکل گیری دستگاه گوارش
- فلج شدن تارهای صوتی
- تومور یا توده های گلو
علائم اختلال بلع دیسفاژی در کودکان چیست؟
علائم اختلال بلع در کودکان می تواند کمی متفاوت باشد. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- قوز یا سفتی بدن بدن هنگام بلع غذا
- احتقان قفسه سینه بعد از بلع آب یا غذا
- سرفه یا خفگی هنگام بلع آب یا غذا یا درست بعد از آن
- تراوش آب از دهان
- بلع غذا به آهستگی و با سرعت کم
- احساس وجود توده در گلو یا حس چسبناکی غذا در گلو و مری
- خفگی در حین بلع غذا یا آب
- عفونت های تنفسی مکرر
- خروج غذا یا مایعات از بینی در حین بلع یا بعد بلع غذا و مایعات
- سعی و تلاش برای بلع
- مشکل در مکیدن
- استفراغ غذای بلعیده شده
- بد خلقی یا عدم هشیاری هنگام بلع غذا
- تولید صدای مرطوب یا خشن هنگام یا بعد از بلع
- کاهش وزن
این احتمال وجود دارد که علائم اختلال بلع در کودکان شبیه به سایر مشکلات سلامتی باشد. برای اطمینان از تشخیص مشکل کودک به پزشک مراجعه کنید.
دیسفاژی در کودک چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصص اختلال بلع (دکتر خسروی) درباره سوابق فرزند شما سؤال می پرسد و سپس بلع کودک را با یک دستگاه آزمایش می کند. متخصص بلع همچنین درباره نحوه بلع غذا و نکات تغذیه ای فرزندتات و مشاهده هرگونه مشکل هنگام خوردن غذا سؤال خواهد پرسید.
در صورتی که دکتر خسروی احتمال عفونت ریه بدهد، کودک شما را به یک متخصص عفونی و یا متخصص ریه ارجاع می دهد. اگر کودک شما قبلا به متخصص مراجعه کرده و اکنون در حال درمان است، نیازی به ارجاع به پزشک دیگر نخواهد بود.
این آزمایشات اختلال بلع در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
بلع باریوم و رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی
فرزند شما مقدار کمی باریوم خواهد نوشید. باریوم پودری سفید رنگ است که طعم وانیل دارد و رادیولوژیست آن را با آب مخلوط می کند.
این مایع در پرتوهای ایکس بهتر خود را نشان می دهد. پزشک با استفاده از مجموعه ای از پرتوهای ایکس هنگام بلع مایع مشکل کودک را تشخیص خواهد داد.
آندوسکوپی
در این آزمایش اختلال بلع در کودکان از یک لوله کوچک و انعطاف پذیر (آندوسکوپ) برای بررسی داخل دستگاه گوارش کودک استفاده می شود.
این لوله دارای لامپ و در قسمت انتها دارای لنز دوربین است. این احتمال وجود دارد که پزشک در طول آزمایش نمونه هایی از بافت گلو، مری و معده کودک را برای آزمایش بردارد.
مانومتری مری
پزشک یک لوله کوچک را به همراه فشارسنج از طریق دهان وارد مری کرده و فشار موجود در مری كودك را بررسی می كند.
این عمل می تواند حرکت مناسب غذا در مری کودک را نشان دهد. برای کمک به آرامش و جلوگیری از درد کودک در این آزمایش از دارو(آرامبخش) استفاده می شود.
لارنگوسکوپی
پزشک برای بررسی تنگ شدگی گلو یا وجود مشکلات دیگر یک لوله در گلوی کودک قرار می دهد. کودک برای این آزمایش تحت بیهوشی قرار خواهد گرفت.
دیسفاژی در کودک چگونه درمان می شود؟
درمان به علائم، سن و سلامت عمومی فرزند شما و همچنین شدت وضعیت و عوامل ایجاد دیسفاژی بستگی دارد.
عفونت یا وجود شیء در مری
اگر مشکلات بلع کودک به طور ناگهانی شروع شود ممکن است چیزی در مری او گیر کرده باشد. تب و مشکل بلع می تواند به دلیل عفونت باشد.
هر دو شرایط می توانند اضطراری باشند و کودک به کمک پزشکی فوری نیاز دارد.
دیسفاژی مزمن
در صورتی که فرزندتان دچار دیسفاژی مزمن یا دیسفاژی ناشی از یک بیماری باشد گفتاردرمانی می تواند برای او مفید باشد.
کودک در این روش، تمرینات و تکنیک های تغذیه را برای بلع بهتر مایعات و جامدات یاد خواهد گرفت.
شاید برای کودک بلع مایعات غلیظ و غذاهای نرم راحت تر از مایعات رقیق باشد.
گاهی اوقات پزشک به شما توصیه می کند که تا زمان درمان قطعی، غذاهای پوره شده به کودک بدهید. نوزادانی که در بلع شیر کمکی یا شیر مادر مشکل دارند با رسیدن به سن لازم برای خوردن غذاهای کودک بهتر خواهند شد.
دیسفاژی به همراه GERD (ریفلاکس معده)
در صورتی که فرزندتان دارای GERD باشد درمان های مربوط به GERD نیز می تواند به کودک برای بلعیدن بهتر کمک کند.
مری و گلو در صورتی که با ریفلاکس اسید تحریک نشوند بهتر عمل می کنند. GERD را می توان با تغییرات تغذیه یا دارو درمان کرد.
مری ائوزینوفیلیک
در صورتی که این بیماری در کودک تشخیص داده شود اغلب یک رژیم غذایی حذفی خاص و گاهی دارو نیز برای درمان امتحان می شود.
تنگی مری
کودکانی که زخم یا باریک شدگی مری دارند احتمالاً به آزمایش نیاز خواهند داشت و برای درمان معمولا پزشک مری را گشاد می کند. کودک برای این کار باید تحت بیهوشی قرار گیرد و ممکن است لازم باشد این روش تکرار شود.
عوارض احتمالی دیسفاژی در کودکان چیست؟
این وضعیت می تواند منجر به آسپیراسیون شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که غذا یا مایعات وارد نای و ریه های کودک شوند و این امر می تواند منجر به ذات الریه و سایر مشکلات جدی ریوی شود.
کودکان مبتلا به دیسفاژی اغلب در خوردن مقدار کافی غذا مشکل دارند و این می تواند منجر به تغذیه نامناسب شود و یا همچنین وزن کافی برای رشد مناسب کسب نکنند.
برخی از کودکان مبتلا به دیسفاژی مشکلات طولانی مدت دارند و شاید توانایی آن ها دربلعیدن خیلی بهبود نیابد.
این احتمال بیشتر در کودکانی که مشکلات سلامتی دیگر از جمله مشکلات عصبی یا عضلانی دارند دیده می شود.
کودکان دیگر احتمالاً خوردن غذا و نوشیدن را یاد می گیرند. درباره چشم انداز این مشکل از پزشک سؤال بپرسید.
احتمالاً فرزند شما به تیمی از پزشکان که در زمینه تغذیه و بلع تخصص دارند احتیاج خواهد داشت.
این تیم شامل یک متخصص تغذیه، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر، روانشناس، متخصص گوارش و آلرژی و متخصص گوش و حلق و بینی می باشد.
چه موقع باید با پزشک تماس بگیرم؟
در صورتی که فرزندتان در بلعیدن یا هنگام خوردن غذا مشکل دارد با پزشک تماس بگیرید.
اگر فرزندتان به طور ناگهانی دچار مشکل بلع شد سریعاً به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که کودک مبتلا به دیسفاژی است و علائم جدید مانند مشکل تنفس دارد سریعاً به دنبال کمک باشید.
نکات کلیدی درباره دیسفاژی کودکان
- دیسفاژی کودکان به معنای اختلال بلع در کودکان است. این وضعیت می تواند در طولانی مدت یا به طور ناگهانی بروز کند.
- اگر فرزندتان به طور ناگهانی دچار مشکل در بلع شد سریعاً به دنبال کمک پزشکی باشید.
- دیسفاژی مزمن می تواند ناشی از یک مشکل اساسی بهداشتی باشد.
- درمان دیسفاژی به علت آن بستگی دارد.
- تیم مراقبت از کودک شامل یک متخصص تغذیه، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر، روانشناس، متخصص گوارش و آلرژی و متخصص گوش و حلق و بینی می باشد.
مراحل بعدی
نکاتی برای کمک به شما در کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال بلع در کودکان هنگام مراجعه به پزشک:
- دلیل بازدید و آنچه می خواهید اتفاق بیفتد را بدانید.
- قبل از بازدید سؤالاتی که می خواهید بپرسید را یادداشت کنید.
- در زمان ملاقات نام تشخیص و هرگونه داروی جدید و درمان یا آزمایش را یادداشت کنید. همچنین تمام دستورالعمل های جدید پزشک را بنویسید.
- درباره علت تجویز یک دارو یا درمان جدید و چگونگی کمک آن به کودک و همچنین عوارض جانبی آن بپرسید.
- درباره روش های درمانی دیگر برای وضعیت فرزندتان سوال بپرسید.
- درباره آزمایش یا روند درمان توصیه شده و مفهوم نتایج آن بپرسید.
- اگر فرزندتان دارو مصرف نمی کند و یا آزمایشات را انجام نمی دهد درباره اقدامات دیگر آگاهی کسب کنید.
- اگر فرزندتان در آینده قرار ملاقات دیگری دارد تاریخ، ساعت و هدف آن را یادداشت کنید.
- درباره ارتباط با پزشک پس از ساعات کاری بپرسید. این امر در صورتی که فرزندتان بیمار شود و زمانی که سؤال دارید یا به مشاوره نیاز داشته باشید اهمیت دارد.
بیشتر بخوانید: پس زدن سینه مادر : چرا نوزاد سینه مادر را نمی گیرد؟
مرکز درمان اختلال بلع کلینیک دکتر خسروی آماده ارائه انواع خدمات درمانی برای انواع مشکلات بلع است. برای دریافت مشاوره ، انجام آزمایشات لازم جهت تشخیص اختلال بلع و درمان مشکل بلع کودک تان می توانید به کلینیک دکتر خسروی در شهرک غرب مراجعه کنید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
