سرطان مری ، تشخیص و درمان
با رشد سلول های سرطانی در مری ، سرطان مری ایجاد میشود. مری ساختار لوله ای شکل است که گلو را به معده منتهی میکند و غذا از طریق آن از دهان به معده منتقل میشود.
سرطان مری، در ابتدا در لایۀ بیرونی مری رشد میکند و سپس در سایر قسمت های مری و حتی سایر اندام های بدن گسترش مییابد.
دو نوع سرطان مری اصلی وجود دارد. سرطان سنگفرشی که در انتهای فوقانی مری بیشتر بروز می کند و آدنوکارسینوم که بیشتر در پایین انتهای مری و به خصوص در اطراف محل اتصال معده به مری رخ می دهد.
در آدنوکارسینوم سلول های غددی جایگزین سلول های سنگفرشی میشوند.
سرطان نوع دوم به طور معمول در مری تحتانی در نزدیکی معده ایجاد میشود و اعتقاد بر این است که علت اصلی ایجاد آن بازگشت اسید معده به مری تحتانی است.
علائم سرطان مری چیست؟
در مراحل اولیۀ سرطان مری معمولاً علائمی دیده نمیشود، اما در مراحل پیشرفت بیماری، علائمی از قبیل آنچه در ادامه نام برده میشوند، نمایان میگردد:
- دشواری در بلع یا بلع دردناک
- کاهش وزن
- درد قفسه سینه
- سرفه
- گرفتگی صدا
- سوءهاضمه و سوزش سر دل
عوامل پرخطر در سرطان مری
عوامل متعددی وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان مری را در افراد افزایش میدهد، از جمله:
- استعمال سیگار و دخانیات
- اعتیاد شدید به مصرف الکل
- بیماری رفلاکس معده، که در این بیماری، اسید معده به مری بازمیگردد و موجب التهاب سطح مری میگردد.
- مری بارت، این بیماری در قسمت تحتانی مری تأثیر میگذارد و منجر به سرطان مری میشود. مری بارت ممکن است به علت رفلاکس معده ایجاد شود به این صورت که رفلاکس طولانی مدت اسید معده در مری باعث تغییراتی در سلول های مری شده و خطر ابتلا به آدنوکارسینوما را افزایش میدهد.
علاوه بر آنچه گفته شد، سرطان‌مری در گروه های خاصی از افراد از جمله مردان، سالمندان و افراد چاق بیشتر شایع است.
به طور کلی خطر آدنوکارسینوما مری در مردان سفید پوست بیشتر بوده اما کارسینوم سلول سنگفرشی مری در مردان آسیایی و مردان رنگین پوست شایعتر است.
روش تشخیص
به منظور تشخیص سرطان مری، پزشک علائم بیمار و سوابق پزشکی او را بررسی کرده و همچنین معاینات لازم را انجام میدهد و در صورت لزوم انجام آزمایش خون و یا عکس برداری اشعۀ ایکس از مری را تجویز میکند.
آزمایشاتی که برای تشخیص انجام میشوند:
پرتونگاری باریم
برای این منظور بیمار میبایست باریم مایع را بنوشد بطوری که تمام سطح مری را بپوشاند، چراکه باریم کمک میکند تا در تصویربرداری اشعۀ ایکس تمام سطح مری قابل تشخیص باشد.
آندوسکوپی
پزشک برای این منظور، یک آندوسکوپ که لوله ای نازک و سبک است را از راه گلو وارد مری میکند.
سپس با استفاده از اموج صوتی اطلاعات لازم در مورد بافت مری و همچنین میزان درگیری بافتهای مجاور به تومور سرطانی را بدست میآورد.
بیوپسی
طی فرایند آندوسکوپی، پزشک قسمتی از بافت مری را برای مطالعه و آزمایش بیشتر زیر میکروسکوپ، نمونه برداری میکند.
از آزمایشات دیگری که برای تشخیص این بیماری انجام میشود میتوان اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)، توراکوسکوپی و لاپاروسکوپی را نام برد که برای تشخیص شیوع و انتشار سرطان در خارج از مری مورد استفاده قرار میگیرند.
فرایند تشخیص روند رشد و توسعۀ سلول های سرطانی در بدن”مرحله بندی” نامیده میشود؛ که پزشک برای اتخاذ برنامۀ درمانی موثر برای بیمار، به شناخت این مراحل نیاز دارد.
مراحل سرطان مری
مراحل پیشرفت سرطان مری شامل 5 مرحله است که با اعداد یونانی از I تا IV شماره گذاری میشوند، مرحلۀ IV، پیشرفته ترین مرحلۀ سرطان مری است.
مرحلۀ 0
در این مرحله در سطح بافت مری، سلول های غیرمعمولی که هنوز به سلول سرطانی تبدیل نشدهاند دیده میشود.
مرحلۀ I
در این مرحله سلول های سرطانی در لایۀ بیرونی مری ظاهر میشوند.
مرحلۀ II
در این مرحله سلول های سرطانی به بافت ماهیچه ای یا لایۀ درونی مری نفوذ پیدا کرده اند و حتی ممکن است سرطان به یک یا دو غدۀ لنفاوی مجاور نیز رسوخ کرده باشد.
مرحلۀ III
در این مرحله سرطان به عمق لایۀ داخلی ماهیچه و یا دیواره بافت همبند رسیده است و همچنین ممکن است در خارج از مری به اندام های پیرامون و یا در غدد لنفاوی بیشتری در مجاورت مری انتشار یافته باشد.
مرحلۀ IV
این مرحله پیشرفته ترین مرحلۀ سرطان مری است، که سرطان به سایر اندام های بدن و غدد لنفاوی دورتر از مری نیز اشاعه یافته است.
آزمایشات تشخیص مرحلۀ سرطان:
پرتونگاری قفسه سینه
برونکوسکوپی
در این آزمایش نای و لوله های تنفسی به کمک برونکوسکوپ (لولۀ نازک و سبکی است که از طریق بینی یا دهان وارد مجاری تنفسی میشود) بررسی میشود.
از این آزمایش برای بررسی و تشخیص امکان درگیری سرطان در نای یا مسیر تنفسی استفاده میشود.
CT اسکن
روشی که از آن برای تصویربرداری دقیق از اندام های داخلی استفاده میشود.
آندوسکوپی کراسوناسون یا اندوسونوگرافی
در این روش در حین انجام آندوسکوپی، امواج صوتی در اندام های بدن منتشر میشود تا تصاویری به نام سونوگرام ایجاد شود.
همچنین این آزمایش میتواند اطلاعات بیشتری در مورد اندازه و میزان تومور ارائه دهد.
توراکوسکوپی
در این روش، با ایجاد برش کوچکی در قفسه سینه، آندوسکوپ درون آن قرار میگیرد تا داخل قفسۀ سینه را برای بررسی احتمال شیوع سرطان در غدد لنفاوی و سایر اندام های مجاور مری معاینه کند.
در طول این روش، میتوان بیوپسی یا نمونه برداری از بافت مری را نیز انجام داد.
لاپراسکوپی
روشی است که در آن لولۀ سبکی از طریق ایجاد برش کوچک در شکم وارد بدن میشود تا اندام های شکمی را معاینه کند و همچنین نمونه های بافتی را برای بررسی شیوع سرطان بدست آورد.
روش های درمان سرطان مری
مانند هر سرطان دیگری، سرطان مری نیز در صورت تشخیص به موقع از شانس درمان بالایی برخوردار خواهد بود.
اما متاسفانه تشخیص سرطان مری برای بسیاری از افراد زمانی صورت میگیرد که سرطان به مرحلۀ پیشرفت خود رسیده و سایر بافت ها و اندام های مجاور را نیز درگیر کرده است.
روش های درمان سرطان مری به فاکتورهای مختلفی از جمله مرحلۀ پیشرفت سرطان و سطح سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. برخی از روش های درمانی شامل موارد زیر میشود:
- عمل جراحی، در این روش همه یا قسمتی از مری
برداشته میشود. - پرتودرمانی. با استفاده از پرتودرمانی سلولهای
سرطانی را از بین میبرند. - شیمی درمانی. در این
روش داروهای قدرتمندی که سلول های سرطانی را مورد حمله قرار میدهند به بدن القا
میشود. معمولاً از شیمی درمانی در خلال پرتودرمانی و یا جراحی استفاده میشود. - تارگت تراپی(درمان هدفمند). روش جدیدی است
که ابعاد خاصی از سرطان را برای مهار رشد و توسعۀ سلول های سرطانی مورد هدف قرار
میدهد. - ایمونوتراپی. روشی که به تقویت
سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول های سرطانی کمک میکند. - فتودینامیک درمانی. این روش به کمک اشعۀ
لیزر سلول های سرطانی را مورد هدف قرار میدهد. - الکتروکوآگولاسیون. دراین روش از
جریان الکتریکی برای نابود کردن سلول های سرطانی استفاده میشود. - کرایوتراپی. در این
روش با منجمد کردن سلول های سرطانی، کمک به کوچک شدن تومور میکنند.
علاوه بر روش هایی که شرح داده شد، روش های دیگری نیز برای درمان استفاده میشود از جمله، آندوسکوپی برداشتن مخاط، روشی است که با برداشتن قسمتی از پوشش داخلی مری کمک به درمان و یا از بین بردن سرطان هایی که در مرحلۀ اولیه خود هستند استفاده میشود.
همچنین رادیوفرکانسی روش دیگری است که با استفاده از دستگاهی، سلول های سرطانی را با امواج رادیوفرکانسی هدف قرار میدهد، که گاهی اوقات برای درمان سرطان هایی که در مرحلۀ اولیه هستند استفاده میشود.
همچنین بنا بر توصیۀ پزشک شاید لازم باشد تا بیمار در یک کارآزمایی بالینی شرکت کند، که در آن داروها و روش های درمانی جدیدی برای معالجۀ بیمار مورد آزمایش قرار میگیرد.
با موفقیت این آزمایشات، سازمان غذا و داروی آمریکا، آن داروها و روش ها را به عنوان بخشی از پروسۀ درمان تایید خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: دستگاه گوارش : عملکرد مری چگونه است؟
هر مرحله از سرطان مری چگونه درمان میشود؟
روش های درمانی مختص هر مرحله از پیشرفت بیماری به شرح زیر است:
مرحلۀ 0. روش های درمانی مورد استفاده در این مرحله شامل، جراحی، فتودینامیک درمانی، رادیوفرکانسی و یا آندوسکوپی برداشتن مخاط است.
مرحلۀ I، II و III. روش های مورد استفاده در این مراحل، عمل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی میباشد.
مرحلۀ IV. در این مرحله از شیمی درمانی، پرتودرمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی استفاده میشود؛ روش های این مرحله متمرکز بر مراقبت تسکینی است که از آن برای تسکین درد و مشکلات بلعی که ناشی از ین بیماریست است استفاده میشود.
بر اساس آمار انجمن سرطان آمریکا، 43% از بیماران مبتلا به سرطان مری که در مراحل اولیه سرطان هستند، %23 از بیمارانی که در مرحلۀ رشد سلول های سرطانی هستند و 5% از بیمارانی که در مرحلۀ پیشرفت بیماری هستند؛ حداقل پنج سال پس از تشخیص بیماری سرطان مری به زندگی خود ادامه خواهند داد. (البته ممکن است که به دلایل مختلفی به غیر از سرطان فوت کنند)
بیشتر بخوانید: حلقه مری یا حلقه شاتسکی چیست؟
بیشتر بخوانید: دیسفاژی مری (اختلال در بلع)
یکی از بخش های کلینیک چند تخصصی یادمان، بخش درمان اختلالات بلع است. در این بخش انواع آزمایشات تشخیصی و روش های درمانی اختلال بلع زیر نظر دکتر فرشاد خسروی انجام میشود.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
