عفونت ریه سکته مغزی
سکته مغزی می تواند آغازگر مجموعه ای از مشکلات جدی برای سلامتی باشد. یکی از شایع ترین و در عین حال خطرناک ترین این عوارض عفونت ریه یا ذات الریه است. این عفونت، نه تنها سیر بهبودی را به تا خیر می اندازد، بلکه می تواند به طور مستقیم، بر مرگ و میر بیماران بعد از سکته مغزی تاثیر بگذراد. در این مقاله به بررسی دلایل علائم، پیشگیری و درمان عفونت ریه پس از سکته مغزی می پردازیم.
چرا بیماران سکته مغزی در معرض عفونت ریه هستند
پس از سکته مغزی ایسکمیک یا هموراژیک، بسته به ناحیه ای از مغز که آسیب دیده، عملکرد های حیاتی مختلفی ممکن است دچار اختلال شود. یکی از مهمترین عواملی که زمینه ساز عفونت ریه می شود، اختلال در بلع یا دیسفاژی آن هم به دنبال سکته مغزی است. در چنین شرایطی مواد غذایی یا آبی که توسط بیمار خورده می شود، به جای اینکه وارد معده شود، از طریق مسیر هوایی به سمت ریه می رود. سیستم ایمنی بدن که البته به دلیل سکته دچار سرکوب هم شده با مواد غذایی داخل ریه مبارزه می کند و آن را به صورت خلط و عفونت ریه در می آورد. نتیجه این فرآیند پنومونی آسپیریشن نام دارد.
کاهش سطح هوشیاری و عدم تحرک بیمار ریسک ابتلا و ماندگاری این عفونت یا ذات الریه را افزایش می دهد.
علائم عفونت ریه در بیماران سکته مغزی
تشخیص زود هنگام این عفونت در بیماران سکته مغزی حیاتیست. برخی از شایع ترین این علائم عبارتند از:
تب: تب از مهمترین علائم وجود عفونت در بدن است.
سرفه مداوم، بدن تلاش خواهد کرد که خلط و عفونت موجود در ریه را با سرفه خارج کند و همین منجربه بروز سرفه های مکرر در بیمار خواهد شد.
تنگی نفس یا تنفس سطحی: وقتی ریه از مواد غذایی و عفونت پر شده باشد تنفس شدیدا دچار اختلال می شود وسطح اکسیژن خون بیمار به شدت کاهش می یابد.
صداهای غیر طبیعی و خس خس در ریه: وجود عفونت در ریه منجربه ایجاد صدا و خس خس ریه خواهد شد.
افزایش ضربان قلب: به دلیل سخت شدن تنفس ضبان قلب بالا خواهد رفت.
خواب آلودگی و گیجی مفرط: بیمارانی که عفونت در بدن دارند شدیدا خواب آلوده و گیج می شوند.
ضعف عمومی و خستگی مفرط: مبارزه مداوم بدن با این عفونت بیمارا را خسته تر از قبل خواهد کرد.
در چک کردن این علائم در بیمار سکته مغزی خود بسیار حساس باشید، گاهی این علائم با سرماخوردگی اشتباه گرفته می شوند و اینکه بیمار در آن شرایط غذا خوردن از دهان را ادامه دهد، کار را بدتر می کند.
روش های تشخیص
تشخیص معمولا بر اساس ترکیبی از یافته های بالینی و پاراکلینیکی انجام می شود.
عکس از قفسه سینه یا chest x ray: این عکس میزان و محل وجود عفونت یا التهاب در ریه را نشان می دهد.
CBC : این تست نوعی آزمایش حون است که میزان گلوبول های سفید خون را اندازه می گیرد. هرچه میزان گلوبول های سفید خون بالاتر باشد نشان می دهد که بدن درگیر عفونت بیشتری است و در حال مبارزه است.
CRP و ESR: این دو تست هم برای ارزیابی التهاب مورد استفاده قرار می گیرند.
تست بلع باریم یا ویدئو فلوروسکوپی: در این تست بیمار مایعی را می بلعد( غلظت مایع را تصویربردار مشخص می کند)، مسیر عبور آن مایع که باریم است در تصویر مشخص می شود و معلوم می شود که باریم وارد کعده شده یا ریه؟
برونکوسکوپی: در این روش با دوربین باریک آندوسکوپیک وارد ریه فرد می شوند و داخل ریه را مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهند. گاهی نمونه برداری هم انجام می شود.
راه های پیشگیری از عفونت ریه در بیماران سکته مغزی
پیشگیری کلید اصلی کاهش مرگ و میر ناشی از عفونت ریه در سکته مغزی است. اقدامات زیر می تواند بسیار موثر باشد:
ارزیابی اولیه بلع توسط گفتاردرمانگر متخصص
این بخش خیلی خیلی مهم است، تشخیص وجود اختلال بلع بر عهده گفتاردرمانگر است، اما نه هر گفتاردرمانگری. داشتن تخصص در حوزه اختلال بلع بسیار مهم است. گفتاردرمانگر می تواند تست های مورد نیاز را انجام دهد یا با یک معاینه بالینی ساده در مورد احتمال وجود اختلال بلع یا آسپیریشن خانواده و بیمار را آگاه کند. در این حوزه ما دکتر فرشاد خسروی و دکتر الهام محمودی را به شما پیشنهاد می کنیم.
اجتناب از تغذیه دهانی تا زمان ارزیابی کامل بلع
اینکه بیمار توانمندی بلع را داشته باشد، دلیل کافی برای تغذیه از دهان نیست. چرا که گاهی ممکن است بیمار درگیر سایلنت آسپیریشن( آسپیریشن خاموش) باشد. مواد غذایی وارد ریه شود و هیچ علامتی هم نشان ندهد. بنابراین، بدون اجازه پزشک و قبل از ارزیابی زیر نظر متخصص بلع، به هیچ عنوان، جیزی از راه دهان به بیمار ندهید.
شروع هر چه سریعتر درمان بلع زیر نظر درمانگر
در صورتی که اختلال بلع بیمار تشخیص داده شد، هر چه سریعتر درمان را زیر نظر متخصص این حوزه شروع کنید. عدم درمان می تواند منجربه ورود ترشحات و بزاق دهان به ریه شده و عفونت را تشدید نماید.
درمان عفونت ریه بعد از سکته مغزی
در صورت تشخیص پنومونی یا ذات الریه اقدامات درمانی باید فورا آغاز شود:
- تجویز آنتی بیوتیک زیر نظر متخصص ریه
- اکسیژن تراپی در صورتی که اکسیژن خون بیمار کاهش پیدا کرده باشد.
- فیزیوتراپی تنفسی یا Chest PT: این کار به تخلیه ترشحات داخل ریه کمک زیادی می کند.
- قطع تغذیه دهانی و استفاده از لوله تغذیه بینی یا NG ، یا PEG، تا زمانیکه بلع بیمار کاملا بهبودی یابد.
- شروع درمان بلع به صورت تخصصی زیر نظر تیم حرفه ای( ما تیم دکتر فرشاد خسروی و الهام محمودی را پیشنهاد می کنیم)
نقش گفتاردرمانگر در کاهش ریسک عفونت
یکی از ارکان اساسی در پیشگیری از آسپیراسیون و در نتیجه عفونت ریه، ارزیابی و درمان دیسفاژی توسط گفتاردرمانگر است. درمان های مبتنی بر تمرینات عضلانی، تکنیک های جبرانی و تغییر قوام غذا، می توانند میزان آسپیراسیون را به طرز چشم گیری کاهش دهند. با کلیک بر روی این خط می توانید تمرینات مربوط به درمان را مطالعه کنید.
نتیجه گیری
عفونت ریه یکی از شایع ترین و پرهزینه ترین عوارض سکته مغزیست. اما با تشخیص زود هنگام، مراقبت های چند تخصصی و توجه جدی به وضعیت بلع بیمار می توان از بسیاری از موارد پیشگیری کرد.
آموزش خانواده، حضور فعال گفتاردرمانگر و مراقبت تنفسی نقش حیاتی در سلامت بیمار دارد.
در صورتی که بیمار شما دچار عفونت ریوی به دنبال اختلال بلع شده است، هرچه سریعتر جهت دریافت مشاوره تماس بگیرید.
لازم بذکر است که مشاوره تلفنی هزینه ای نداشته و به تمام سوالات شما از طرف آقای دکتر خسروی پاسخ داده می شود.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
ساعات کاری کلینیک
روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح الی ۹ شب
روزهای پنج شنبه از ساعت ۸ صبح الی ۴ عصر
کلینیک در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی ، تعطیل است.
چرا دکتر فرشاد خسروی و کلینیک ما؟
۱. سابقه درمان بیش از دو هزار بیمار دارای اختلال بلع و عفونت ریوی ناشی از اختلال بلع
۲. ارزیابی دقیق و دستگاهی
۳. ویزیت بیماران با اختلالات بلع نادر
۴. طول درمان کوتاه و اثربخشی زودهنگام
۵. دسترسی به بیماران مشابه و پرنده درمان بیماران با اختلالات مشابه
۶. رضایت ۹۶ درصدی بیماران از روند درمان و بهبودی
