فتق هیاتال
برخلاف فتق بطنی که از دیواره شکم بیرون می زند، فتق هیاتال (Hiatal Hernia) وقتی رخ می دهد که بخش بالایی معده از طریق ورودی کوچکی در دیافراگم وارد سینه می شود.
فتق هیاتال منجر به حبس اسید و سایر محتویات معده خواهد شد چون معده توسط مجرای دیافراگم فشرده می شود.
این اسیدها و سایر مواد به آسانی با رفلکس به مری برمی گردند. در کل چهار نوع فتق هیاتال داریم.
اکثر فتق های هیاتال نوع یک یا همان فتق لغزشی هستند. در این نوع از فتق، معده به شکل متناوب به سمت قفسه سینه بالا می آید.
نوع دو، سه و چهار فتق پاراازوفازیال نام دارند. این فتق ها زمانی رخ می دهند که بخشی از معده به سینه و مری فشار می آورند.
علت بروز فتق هیاتال
فتق هیاتال به علل مختلفی ایجاد می شود از جمله:
- به دنیا آمدن با هیاتوسی که به طرز غیر طبیعی بزرگ است
- آسیب یا ترومای وارد شده به آن نقطه مثلاً فشار حاصل از کمربند ایمنی طی تصادف
- اضافه وزن
- فشار دائم بر ماهیچه های اطراف که توسط سرفه مکرر، حمل اجسام سنگین، استفراغ مکرر، کشیدگی در زمان حرکت روده ایجاد می شود.
تشخیص فتق هیاتال
برای تشخیص فتق هیاتال، پزشک تکنیک های تشخیص چند گانه را به خدمت می گیرد.
ابتدا با سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی فرد آغاز می کند و درباره موارد زیر می پرسد:
- رفلاکس اسید
- احساس وجود اسید در انتهای دهان یا حلق
- آنمی
- مشکل در بلع
- خستگی
- سوزش سردل
سایر روش های تشخیصی عبارتند از:
- بلع باریم یا سی تی از مسیر گوارش فوقانی جهت شناسایی مکان و موقعیت اندام های گوارشی
- آندوسکوپی که در آن لوله ای باریک، منعطف همراه با چراغ و دوربین (آندوسکوپ) وارد حلق شده و بعد به داخل مری و معده می رود تا التهاب بررسی شود.
انواع فتق هیاتال
چهار نوع فتق هیاتال وجود دارد. نوع یک این فتق رایج ترین بوده و حدود ۹۵ درصد از تمامی فتق ها را تشکیل می دهد.
فتق هیاتال نوع یک، شامل لغزش محل اتصال گاستروازوفازیال به حفره توراسیک می شود.
نوع دو و چهار، فتق های پاراازوفازیال (PEHs) هستند که بر پایه مکان اتصال گاستروازوفازیال، علاوه بر آنچه وارد حفره توراسیک شده دسته بندی خواهد شد.
فتق هیاتال نوع دو، اتصال گاستروازوفازیال در موقعیت نرمال آناتومیک دارد اما بخشی از معده (اغلب فوندوس) از داخل هیاتوس بیرون زده است.
نوع سه مثل نوع دو، بخشی از معده را دارد که به هیاتوس وارد شده اما موقعیتی غیر طبیعی هم از اتصال گاستروازوفازیال در حفره توراسیک وجود دارد.
نوع چهار، موقعیتی غیر طبیعی در اتصال گاستروازوفازیال دارد درست مثل نوع یک و سه.
با این وجود، یک اندام دیگر که اغلب بخشی از روده بزرگ است وارد حفره توراسیک می شود.
بیشتر بخوانید : ماهیچه دیافراگرام و اختلالات آن
درمان فتق هیاتال
علائم مرتبط با فتق هیاتال مثل رفلاکس اسید با تغییر سبک زندگی و دارو درمانی قابل درمان است.
گاهی از جراحی برای ترمیم فتق هیاتال استفاده می شود. درمان های خاص برای این مشکل توسط پزشک و بر پایه عوامل مختلفی تعیین خواهد شد از جمله سلامت کلی بدن، آناتومی، شدت فتق، مکان آن و شدت علائمی همچون رفلاکس اسید.
هر موردی که در آن معده یا اندام های شکم بچرخند یا پیچ بخورند همیشه با جراحی اورژانسی درمان خواهد شد.
این موارد سبب درد شدید، انسداد و پیچشی می شوند که در آن منبع خون قطع خواهد شد.
دارو و تغییر سبک زندگی
بسیاری از افراد علائم مرتبط با فتق هیاتال را تجربه نمی کنند و یا اینکه سوزش سردل ملایمی دارند.
در کل علائم فتق هیاتال با تغییرات سبک زندگی و داروها قابل کنترل هستند.
- سه تا چهار ساعت بعد از صرف غذا دراز نکشید.
- مصرف غذاهای چرب، اسیدی، مرکبات حاوی کافئین و نوشیدنی های الکلی را محدود کنید.
- غذا را در حجم اندک میل کنید.
- کاهش وزن یا حفظ وزن مناسب
- مصرف ضد اسید های بدون نسخه یا آنتی هیستامین ها. پزشک احتمالا داروی قوی تری جهت کنترل علائم تجویز کند.
- خوابیدن در حالی که سر، بالا تر از بدن است.
- ترک سیگار
در صورت بروز فتق پاراازوفازیال (وقتی بخشی از معده وارد هیاتوس می شود) پزشک احتمالا توصیه به جراحی کند.
همچنین اگر فتق لغزشی دچار خونریزی شده یا بزرگ و ملتهب شود جراحی احتیاج خواهد شد.
در جراحی، پزشک هیاتوس را به سمت شکم می راند. بسیاری از جراحی های فتق هیاتال با روشی به نام لاپاراسکوپی انجام می شوند.
پزشک برش های کوچکی (۵ تا ۱۰ میلی متری) روی شکم می زند. سپس وسیله ای به نام لاپاروسکوپ وارد این برش ها می کند تا تصاویر گرفته شده از داخل شکم به مانیتور فرستاده شوند.
این روش کم تهاجمی برش های اندکی دارد و خطر عفونت، درد، اسکار کاهش می یابد. همچنین نقاهت سریع تر از جراحی های سنتی است.
بعد از عمل هم طی دو هفته به فعالیت های قبلی خود باز می گردید.
درمان جراحی
جراحی جهت ترمیم فتق هیاتال معمولاً از طریق برش های کوچک روی شکم انجام می شود.
در این صورت معده و بافت های اطراف از حفره سینه پایین کشیده شده و بعد وارد شکم می شوند.
همچنین جراح منفذ دیافراگم را کوچک تر کرده و دریچه ازوفازیال را برای درمان رفلاکس بازسازی می کند. فتق هیاتال از درون سینه قابل ترمیم است.
بیشتر بخوانید : درمان خانگی سوزش معده
تغییرات سبک زندگی و درمان های خانگی
برخی تغییرات در زندگی به کاهش علائم رفلاکس اسید کمک می کنند از جمله:
- سه تا چهار ساعت بعد از غذا ورزش نکرده و دراز نکشید.
- از مصرف غذاهای اسیدی مثل مرکبات، سس گوجه و نوشابه اجتناب کنید.
- غذاهای نرم و پوره شده برای دو تا سه هفته بعد از جراحی توصیه می شوند.
- مصرف غذاهای چرب، الکل، سرکه، شکلات و کافئین را محدود کنید.
- غذاها را در حجم اندک ولی وعده های بیشتر مصرف کنید. به آرامی غذا بخورید.
- سر خود را حین خواب بالاتر از بدن بگذارید.
- کمربند سفت یا لباس هایی که به شکم فشار وارد می کنند نپوشید.
- چند کیلو وزن کم کنید.
- سیگار نکشید چرا که باعث سوزش سر دل می شود.
این مشکل بیشتر در زنان، افراد دارای اضافه وزن و آن هایی که بیش از پنجاه سال دارند دیده می شود. برای تشخیص و درمان فتق هیاتال معده می توانید به کلینیک دکتر فرشاد خسروی در تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
