واریس مری
واریس مری زمانی ایجاد می شود که وریدهای متورم در نیمه تحتانی مری، پاره می شوند و خونریزی می کنند.
مری، لوله عضلانی است که دهان را به معده متصل می کند. این وریدها که در نیمه تحتانی مری در نزدیکی معده قرار دارند، می توانند در هنگام کاهش جریان خون به کبد متورم شوند.
این امر ممکن است به خاطر وجود بافت زخم یا لخته خونی در داخل کبد باشد.
زمانی که جریان خون کبد، مسدود شود، خون در سایر رگ های خونی مجاور، شامل آن هایی که نیمه تحتانی مری قرار دارند، تجمع می یابد.
اگرچه، این وریدها بسیار کوچک تر هستند و قادر به حمل مقادیر زیاد خون نیستند. این وریدها در نتیجه ی افزایش جریان خون گشاد می شوند. وریدهای متورم، واریس مری نامیده می شوند.
واریس های مری ممکن است دچار نشت خون شوند و در نهایت پاره شوند. این امر می تواند منجر به خونریزی شدید و عوارض تهدیدکننده مانند مرگ شود.
در این صورت، وضعیت، اورژانسی است. در صورت وجود علائم واریس مری، با 115 تماس بگیرید یا فورا به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنید.
علائم واریس مری چیست؟
این احتمال وجود ندارد که واریس مری باعث ایجاد علائم شود، مگر اینکه دچار پارگی شود. در این صورت، ممکن است علائم زیر ایجاد شود:
- استفراغ خونی
- درد معده
- گیجی یا از دست رفتن هوشیاری
- مدفوع سیاه
- مدفوع خون آلود (در موارد شدید)
- شوک (کاهش شدید فشار خون به خاطر از دست رفتن خون که می تواند منجر به آسیب اندام ها شود)
در صورت تجربه هر یک از علائم فوق، با 115 تماس بگیرید یا فورا به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنید.
علت واریس مری چیست؟
سیاهرگ باب کبد، خون را از بسیاری از اندام ها در مجرای معده ای-روده ای به کبد منتقل می کند. واریس مری، نتیجه ی مستقیم فشار خون بالا در ورید باب کبد است.
این عارضه، پرفشاری ورید باب نام دارد. این عارضه باعث می شود خون در رگ های خونی مجاور، شامل آن هایی که در مری قرار دارند، تجمع یابد.
در نتیجه ی افزایش جریان خون، ورید شروع به گشاد شدن و تورم می کند.
سیروز، شایع ترین علت پرفشاری ورید باب است. سیروز، ایجاد زخم شدید در کبد است که اغلب به خاطر مصرف بیش از حد الکل یا عفونت های شدید مثل هپاتیت ایجاد می شود.
علت احتمالی دیگر پرفشاری ورید باب، ترومبوز ورید باب است، عارضه ای که زمانی رخ می دهد که خون در داخل ورید باب لخته می شود.
در برخی موارد، علت پرفشاری ورید باب ناشناخته است. این وضعیت، پرفشاری ناشناخته ورید باب نامیده می شود.
فاکتورهای ریسک واریس مری چیست؟
در صورت ابتلا به موارد زیر، احتمال ابتلا به واریس مری بیشتر خواهد بود:
- واریس بزرگ مری
- علامت های قرمز روی واریس های مری که طی اندوسکوپی معده قابل رویت است
- پرفشاری ورید باب
- سیروز شدید
- عفونت باکتریایی
- مصرف بیش از حد الکل
- استفراغ بیش از حد
- یبوست
- سرفه شدید
با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به واریس مری گفتگو کنید، خصوصا در صورتی که سابقه خانوادگی بیماری کبدی دارید.
تشخیص واریس مری
به منظور تشخیص واریس مری، پزشک، یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و از فرد در مورد علائم او خواهد پرسید.
ممکن است از یکی یا بیش از یکی از تست های زیر نیز برای تایید تشخیص استفاده کند:
تست خون
این تست ها برای ارزیابی تعداد سلول های خونی و عملکرد کبدی و کلیوی به کار می روند.
اندوسکوپی
طی این فرآیند، یک اسکوپ دوربین دار در داخل دهان قرار می گیرد و برای مشاهده معده از طریق مری و ابتدای روده کوچک استفاده می شود.
از این روش برای مشاهده وریدها و اندام های متسع شده از نزدیک استفاده می شود. همچنین می تواند برای نمونه برداری و درمان خونریزی نیز به کار رود.
تست های تصویربرداری مثل سی تی اسکن و MRI
این تست ها برای معاینه کبد و اندام های شکمی و ارزیابی جریان خون در داخل و اطراف این اندام ها به کار می روند.
درمان واریس مری
هدف اصلی درمان، پیشگیری از پارگی و خونریزی واریس های مری است.
کنترل پرفشاری ورید باب
معمولا کنترل پرفشاری ورید باب، اولین گام در پایین آوردن خطر خونریزی است. این کار می تواند از طریق استفاده از درمان ها و داروهای زیر انجام شود:
- مسدودکننده های بتا: ممکن است پزشک، داروهای مسدودکننده بتا مانند پروپرانولول را برای کاهش فشار خون تجویز کند.
- اسکلروتراپی از طریق اندوسکوپی: با استفاده از یک اندوسکوپ، پزشک، دارویی را به داخل وریدهای متورم تزریق می کند تا آن ها را کوچک کند.
- بستن واریس ها از طریق اندوسکوپی: پزشک از یک اندوسکوپ برای مسدود کردن وریدهای متورم در مری به کمک یک نوار الاستیک استفاده می کند تا دیگر نتوانند خونریزی کنند. آن ها پس از چند روز، نوارها را خارج می کنند.
در صورتی که واریس ها دچار پارگی شده باشند، ممکن است نیاز به درمان های بیشتر باشد.
درمان پس از شروع خونریزی
بستن واریس از طریق اندوسکوپی و اسکلروتراپی از طریق اندوسکوپی، به طور کلی درمان های پیشگیرانه هستند.
اگرچه، پزشک می تواند در صورت شروع خونریزی واریس ها نیز از آن ها استفاده کند.
دارویی به نام اوکتروتاید نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این دارو، فشار وریدهای متورم را با تنگ کردن عروق خونی و کاهش جریان خون، کاهش می دهد.
عمل شانت پورتوسیستمیک درون کبدی از طریق ورید گلویی (TIPS)، گزینه درمانی دیگری برای واریس مری است.
این عمل از اشعه ایکس برای هدایت نصب ابزاری استفاده می کند که اتصالات جدیدی را بین دو رگ خونی در کبد ایجاد می کند.
از یک لوله کوچک برای اتصال ورید باب به ورید کبدی استفاده می شود. ورید کبدی خون را از کبد به قلب منتقل می کند.
این اتصال، یک مسیر انحرافی را برای جریان خون ایجاد می کند.
عمل شانت طحالی-کلیوی دور (DSRS)، گزینه درمانی دیگری است اما تهاجمی تر است.
در این عمل، ورید اصلی طحال به ورید کلیه چپ متصل می شود. این کار باعث کنترل خونریزی از واریس مری در 90 درصد از افراد می شود.
در موارد نادر، ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد.
دورنمای بلندمدت برای افراد مبتلا به واریس مری
در صورتی که این عارضه درمان نشود، خونریزی ادامه پیدا خواهد کرد. بدون درمان، خونریزی واریس مری می تواند مهلک باشد.
پس از انجام درمان برای واریس مری، لازم است قرارهای ملاقات بعدی به طور منظم صورت گیرد تا از موفقیت درمان اطمینان حاصل شود.
چگونگی پیشگیری از واریس مری
بهترین راه برای پیشگیری از واریس مری، رفع علت زمینه ای است. در صورت ابتلا به بیماری کبدی، لازم است اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به واریس مری اتخاذ شود:
- رژیم سالمی را انتخاب کنید که حاوی مقادیر کم نمک، پروتئین بالا، غلات، میوه ها و سبزیجات باشد.
- الکل را کنار بگذارید.
- وزن متعادل خود را حفظ کنید.
- با انجام رابطه جنسی ایمن، خطر هپاتیت را کاهش دهید. از سوزن یا تیغ مشترک استفاده نکنید و از تماس با خون و سایر مایعات بدن فرد دچار عفونت، پرهیز کنید.
در صورت ابتلا به واریس مری، پیروی از برنامه درمانی و شرکت منظم در قرارهای ملاقات با پزشک، بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: دیسفاژی مری
بیشتر بخوانید: حلقه مری یا حلقه شاتسکی چیست؟
اگر فکر می کنید واریس مری دچار پارگی شده است، با 115 تماس بگیرید یا فورا به بیمارستان مراجعه کنید. خونریزی واریس مری، زندگی فرد را تهدید می کند و می تواند منجر به عوارض جدی شود.
کلینیک درمان اختلالات بلع دکتر خسروی با بهره گیری از کادر مجرب و تجهیزات بروز آماده ارائه خدمات لازم جهت تشخیص و درمان انواع اختلالات گوارشی و بلع می باشد. همچنین امکان مشاوره غیر حضوری را برای بیماران فراهم کرده است.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
