گاز روده و معده + داروها و روش های طبیعی درمان
تمام افراد گاز روده یا معده را دفع می کنند. گاهی گاز روده باعث ایجاد درد یا نفخ می شود. این مشکل در اکثر افراد با تغییر رژیم غذایی و مصرف داروهای بدون نسخه تسکین می یابد.
گاهی وجود گاز بیش از حد همراه با درد نشانه یک اختلال گوارشی یا بیماری جدی است. علائم گاز معده معمولا با درمان مناسب بهبود می یابند.
گاز روده چیست؟
گاز روده ترکیبی از بخارهای بی بو از جمله اکسیژن، دی اکسید کربن، نیتروژن، هیدروژن و متان است که در دستگاه گوارش تشکیل می شوند.
هنگامی که این بخارها با باکتری های روده مخلوط شوند، بوی نامطبوع گوگرد ایجاد می شود.
بدن گاز را از طریق دهان یا رکتوم آزاد کرده و گاهی نیز گاز در معده گیر می کند. این تجمع گاز باعث درد و نفخ شکم (احساس تورم یا سفت شدن) می شود.
گاز روده چقدر شایع است؟
گاز روده حقیقت رایج زندگی و نتیجه طبیعی هضم غذا است و تمام افراد هر از گاهی این احساس را تجربه می کنند. مطالعات نشان می دهد که اکثر افراد روزانه تا 21 بار گاز دفع می کنند.
علائم و علل گاز روده و معده
چه چیزی باعث ایجاد گاز روده می شود؟
علل ایجاد گاز روده عبارتند از:
هضم غذا
در روده کوچک آنزیم های خاصی که برای هضم و جذب کربوهیدرات های (قند) موجود در غذاهای شیرین، نشاسته ای و فیبری لازم است وجود ندارد.
این غذای هضم نشده وارد روده بزرگ می شود، جایی که باکتری های بی ضرر غذا را تجزیه کرده و گازهای هیدروژن و دی اکسید کربن تولید می کنند.
در برخی افراد، باکتری های روده گاز متان نیز تولید می کنند. این فرآیند مسئول ایجاد اکثر گازها است.
بلعیدن هوا
هنگام خوردن، آشامیدن، جویدن آدامس یا سیگار کشیدن بدون اینکه متوجه شوید هوا (حاوی اکسیژن، نیتروژن و دی اکسید کربن) را می بلعید.
همچنین اگر دندان مصنوعی لق باشد نیز هوای زیادی را قورت می دهید. بیشتر افراد هوای بلعیده شده را از طریق دهان خارج می کنند. اما روده ها مقداری از هوا را جذب کرده و آن را از طریق رکتوم دفع می کنند.
بیشتر بخوانید : چه چیزی باعث نفخ و درد پایین شکم می شود؟
گاز روده و معده در چه افرادی دیده می شود؟
گاز اضافی منجر به تورم یا نفخ معده شده و گاهی این گاز را (در برخی موارد با بوی بد) دفع می کنید.
این وضعیت شاید ناراحت کننده باشد اما به ندرت نگران کننده است. مواردی که باعث می شود بیش از حد گاز تولید کنید عبارتند از:
- عوامل رفتاری مانند بلعیدن هوا هنگام جویدن، نوشیدن و صحبت کردن.
- انتخاب های رژیمی مانند مصرف بیش از حد غذاهای تولید کننده گاز (لوبیا، سیب زمینی، ذرت، پیاز، سیب و محصولات پر فیبر).
- مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر، عدم تحمل لاکتوز و بیماری سلیاک.
- عفونت های روده ای مانند ژیاردیازیس که باعث رشد بیش از حد باکتری های روده می شود.
- مصرف داروها یا اختلالات حرکتی مانند سندرم روده تحریک پذیر، دیابت و اسکلرودرمی که فعالیت روده را کند می کنند.
علائم گاز روده و معده چیست؟
علائم بسته به علت ایجاد گاز متفاوت هستند. برخی از علائم رایج گاز روده عبارتند از:
- آروغ زدن
- باد یا نفخ شکم
علائم مشکل ساز
در صورت مشاهده گاز همراه با موارد زیر باید با پزشک تماس بگیرید:
- درد یا حساسیت شکمی
- شروع مزمن یا ناگهانی اسهال
- تب
- تهوع و استفراغ
- خونریزی مقعدی، مدفوع خونی یا مدفوع چرب (زرد، چرب و بدبو).
- کاهش وزن غیر ارادی
تشخیص و آزمایشات
گاز روده چگونه تشخیص داده می شود؟
شاید پزشک از شما بخواهد برای یک هفته یا بیشتر یک دفتر ثبت غذایی داشته باشید تا ببیند آیا برخی غذاها یا نوشیدنی ها باعث ایجاد گاز می شوند یا خیر.
از آنجا که گاز بیش از حد نشانه یک بیماری است احتمالا به یک یا چند مورد از آزمایشات زیر نیاز خواهید داشت:
- آزمایش خون : از طریق این آزمایش می توان مشکلات خاص مانند بیماری سلیاک که باعث ایجاد گاز می شوند را تشخیص داد.
- تست تنفس : آزمایش تنفس هیدروژن عدم تحمل لاکتوز یا رشد غیر طبیعی باکتری در روده را مشخص می کند.
- غربالگری کولون : یک سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر به پزشک اجازه می دهد تا قسمت پایین روده بزرگ و رکتوم (روده تحتانی) را مشاهده کند. تمام قسمت های روده بزرگ از طریق کولونوسکوپی قابل مشاهده است. این آزمایشات به شناسایی اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون و همچنین سرطان روده کمک می کنند.
- حذف برخی غذاها : پزشک برای بهبود علائم توصیه می کند برخی از غذاها را حذف کنید. برای مثال اگر بعد از قطع لبنیات گاز کمتری تولید می شود احتمالا نمی توانید لاکتوز یا قند موجود در شیر را تجزیه کنید.
- معاینه دستگاه گوارش : اگر زیاد آروغ می زنید پزشک معاینه گوارشی به نام تست دستگاه گوارش فوقانی یا بلع باریم انجام می دهد. در این روش محلولی را می بلعید که مری، معده و بخشی از روده کوچک را با باریم می پوشاند تا راحت تر در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
مدیریت و درمان
گاز روده و معده چگونه مدیریت یا درمان می شود؟
با درمان یک بیماری که باعث تولید گاز بیش از حد می شود می توان سلامتی را بهبود بخشید. در صورتی که گاه به گاه با این مشکل رو به رو شوید، پزشک یکی از داروهای بدون نسخه زیر را پیشنهاد می دهد:
- آلفا گالاکتوزیداز (Beano)، آنزیمی برای تجزیه غذاهای سخت هضم
- بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو بیسمول) برای بزرگسالان مبتلا به ناراحتی معده و اسهال
- آنزیم های لاکتاز (Lactaid) برای عدم تحمل لاکتوز (مشکل در هضم قندهای شیر)
- پروبیوتیک ها (Culturelle) برای از بین بردن باکتری های بد روده
- سایمتیکون (Gas-X، Mylanta) برای کاهش تجمع گازهای روده که باعث نفخ می شوند
در صورت وجود مشکلاتی از جمله سندرم روده تحریک پذیر، مصرف داروهای تجویزی مفید خواهد بود. آنتی بیوتیک ها رشد بیش از حد باکتری ها در روده که باعث ایجاد گاز اضافی و نفخ می شوند را متوقف می کنند.
عوارض گاز روده
تولید گاز اضافی باعث درد، ناراحتی و خجالت می شود، اما معمولا نشان دهنده یک بیماری جدی نیست. با این حال تجمع گاز گاهی نگران کننده است.
تجمع گاز در سمت چپ روده بزرگ منجر به درد قفسه سینه می شود که شاید آن را با حمله قلبی اشتباه بگیرید.
تجمع گاز در سمت راست شبیه درد ناشی از سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت است. متخصص باید این علائم را برای تشخیص علل زمینه ای بررسی کند.
بیشتر بخوانید : ۱۱ راه برای کاهش نفخ
پیشگیری از گاز روده و معده
چگونه می توان از تولید گاز روده و معده پیشگیری کرد؟
اکثر غذاهای حاوی کربوهیدرات باعث ایجاد گاز می شوند. یک دفترچه ثبت غذایی به شما در تعیین اینکه کدام غذاها باعث ایجاد گاز می شوند کمک می کند.
اما تمام غذاها را حذف نکنید. بسیاری از سبزیجات، میوه ها، محصولات لبنی، گندم و لوبیا باعث ایجاد گاز می شوند، اما با این حال برای بدن بسیار مفید هستند.
برای کاهش تولید گاز در بدن می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- به آرامی بجوید و هنگام غذا خوردن صحبت نکنید.
- مصرف نوشابه های گازدار، آدامس و آب نبات های سفت را کاهش دهید.
- مایعات را با نی بنوشید.
- مصرف قندهای خاص از جمله فروکتوز، ساکارز، سوربیتول و رافینوز را محدود کنید.
- سیگار نکشید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
در صورت تجربه علائم زیر با پزشک تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه یا علائم حمله قلبی
- ناراحتی گوارشی که با غذا خوردن ارتباطی ندارد
- درد شدید شکم، اسهال یا یبوست
- مدفوع سیاه و قیری یا خونریزی مقعدی
- کاهش وزن غیر ارادی
چه سؤالاتی باید از پزشک پرسید؟
بهتر است از پزشک سؤالات زیر را بپرسید:
- آیا تولید گاز نشانه یک بیماری است؟
- از طریق چه آزمایشاتی می توان علت گاز روده را تشخیص داد؟
- برای کاهش گاز روده چه اقداماتی می توانم انجام دهم؟
- از مصرف چه غذاها یا نوشیدنی هایی باید خودداری کنم؟
- بهترین درمان برای علائم گاز چیست؟
- چگونه می توان تفاوت بین گاز و یک مشکل جدی را تشخیص داد؟
- آیا این مشکل عوارضی به همراه خواهد داشت؟
گاز روده بسیار رایج است، اما علائمی مانند آروغ زدن، نفخ و ناراحتی معده گاهی خجالت آور و حتی دردناک خواهند بود. در برخی موارد، گاز نشانه یک بیماری جدی است، بنابراین با پزشک درباره نگرانی های خود صحبت کنید. درمان مناسب علائم گاز معده را کاهش داده و می توانید با خیال راحت به زندگی خود ادامه دهید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.