اختلال گفتار یا دیسفازی Dysphasia
اختلال گفتار عارضه ای است که بر توانایی تولید و فهم زبان تاثیر می
گذارد. این مشکل می تواند باعث اختلال در خواندن، نوشتن و حرکات و اشارات نیز شود.
اغلب این اختلال را با سایر اختلالات اشتباه می گیرند. افراد ممکن است آن را با دیزارتری، لکنت و موارد مشابه، اشتباه می گیرند.
حتی گاهی با اختلال بلع یا دیسفاژی هم اشتباه می گیرند.
اختلال بلع به زبان انگلیسی دیسفاژی Dysphagia است و اختلال گفتار به زبان انگلیسی دیسفازی Dysphasia نام دارد و شاید این تشابه واژگانی باعث بروز خطا می شود.
دیسفازی یک اختلال زبانی است. زمانی اتفاق می افتد که نواحی از مغز که مسئول تبدیل افکار به سخن هستند، آسیب می بینند و نمی توانند به درستی عمل کنند.
در نتیجه، افراد درگیر اختلال گفتار اغلب در ارتباط کلامی دچار مشکل هستند.
اختلال گفتار ناشی از آسیب مغزی است. سکته شایع ترین عامل آسیب مغزی است که منجر به اختلال گفتار می شود.
دلایل دیگر شامل عفونت ها، آسیب به سر و تومور به حساب می آیند.
دلیل اختلال گفتار چیست و چه کسی در معرض آن قرار دارد؟
اختلال گفتار زمانی رخ می دهد که نواحی از مغز که مسئول تولید و درک زبان هستند آسیب می بینند.
این آسیب می تواند به دلیل تعدادی از عارضه های پزشکی مختلف باشد.
سکته شایع ترین دلیل آن است. طی سکته، انسداد یا شکست در عروق خونی مغز، سلول ها را از خون و در نتیجه اکسیژن محروم می کند.
زمانی که سلول های مغز به مدت طولانی از اکسیژن محروم شوند، ممکن است بمیرند.
برخی از دلایل دیگر دیسفازی شامل موارد زیر است:
- عفونت
- آسیب های شدید سر
- تومورهای مغزی
- بیماری های تخریب سلول های عصبی، مثل آلزایمر و پارکینسون
- میگرن
- حملات صرع
برخی دلایل مثل TIA، میگرن ها و حمله ها تنها منجر به آسیب مغزی موقت می شوند. توانایی های زبانی پس از پایان حمله به حالت اول باز می گردند.
در حالی که برخی از دلایل مشکل گفتاری مثل آسیب به سر، غیر قابل پیش بینی هستند، سایر علت ها مثل سکته، فاکتورهای ریسک واضحی دارند. این فاکتورها عبارت اند از:
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- دیابت
- سبک زندگی بی تحرک
رسیدگی به این مسائل می تواند خطر سکته و در نتیجه خطر دیسفازی را کاهش دهد.
تفاوت بین اختلال گفتار dysphasia و آفازی aphasia چیست؟
مشکل در گفتار یا دیسفازی و زبان پریشی که به آفازی هم شناخته می شود، دلایل و نشانه های مشابهی دارند. برخی منابع اظهار می کنند آفازی شدیدتر است و شامل از دست دادن کامل قابلیت های تکلم و درک است.
از طرف دیگر، دیسفازی تنها شامل اختلالات زبانی متوسط است.
به هرحال، بسیاری از متخصصین سلامت و محققین از این عبارات به جای هم استفاده می کنند تا به اختلال کامل یا جزئی توانایی های زبانی اشاره کنند.
آفازی یا زبان پریشی عبارت ارجح در آمریکای شمالی است، در حالی که دیسفازی ممکن است در مناطق دیگر جهان رایج باشد.
انواع اختلال گفتار
گونه ها و زیرگونه های متعددی از دیسفازی وجود دارد. هر گونه، با آسیب به یک ناحیه مشخص از مغز در ارتباط است.
اگرچه، در میان افراد درگیر به این اختلال ، تفاوت ها خیلی واضح نیست.
آسیب مغزی به ندرت واضح است.
انواع بیانی
اختلال گفتار بیانی بر خروجی کلام و زبان اثر می گذارد. افرادی که به این مشکل دچار هستند، در ایجاد کلام دچار مشکل میشوند، اگرچه هر آنچه به آنها بگویید را متوجه می شوند.
اختلال گفتار بروکا (به نام آفازی بروکا نیز شناخته شده است)
یکی از شایع ترین انواع مشکلات گفتار است. این گونه شامل آسیب به قسمتی از مغز به نام ناحیه بروکا است.
ناحیه بروکا مسئول تولید کلام است. افراد دارای اختلال گفتار بروکا، دشواری بسیار زیادی در ایجاد کلمات و جملات متحمل می شوند و ممکن است با سختی حرف بزنند یا اصلا حرف نزنند.
این افراد اغلب در فهم آنچه دیگران می گویند، بهتر از صحبت کردن عمل می کنند.
اختلال گفتار ترنس (به عنوان آفازی ترنس کورتیکال نیز شناخته می شود)
شیوع کمتری دارد. این عارضه که با عنوان اختلال گفتار جداسازی نیز شناخته می شود، بر فیبرهای عصبی اثر می گذارد که اطلاعات را بین مراکز زبانی مغز و سایر مراکزی که جنبه های ارتباطی را کامل و پردازش می کنند، جا به جا می کنند.
سه نوع اختلال گفتار میان غشایی وجود دارد:
- ترنس کورتیکال حسی
- ترنس کورتیکال حرکتی
- ترنس کورتیکال مرکب
گونه های درکی
بر درک زبان تاثیر می گذارد. افرادی که اختلال گفتار درکی دارند، اغلب بدون معنی صحبت می کنند.
آن ها در اکثر مواقع آگاه نیستند که دیگران صحبت های آن ها را نمی فهمند.
اختلال گفتار ورنیکه (به عنوان آفازی ورنیکه نیز شناخته شده است)
شامل آسیب به قسمتی از مغز به نام ناحیه ورنیکه است.
ناحیه ورنیکه به ما در فهم معنی کلمات و زبان کمک می کند.
افراد دارای اختلال گفتار ورنیکه ممکن است بتوانند روان صحبت کنند اما استفاده آن ها از کلمات و عبارات بی معنی یا نامربوط می تواند گفته های آن ها را نامفهوم کند.
امکان شواری در فهم زبان برای این دسته نیز می تواند وجود داشته باشد.
اختلال گفتار اسمی یا آنومی (به عنوان آفازی آنومی نیز شناخته شده است)
نوعی خفیف از اختلال گفتار است. افراد دارای اختلال گفتار اسمی یا آنومی در بازیابی کلمات مشخص، از جمله نام ها دچار میشکل می شوند.
زمانی که نمی توانند کلمه ای را به یاد بیاورند، ممکن است مکث کنند، از اشاره استفاده کنند یا یک کلمه کلی یا توضیح غیرمستقیم را جایگزین کنند.
اختلال گفتار ارتباطی (به عنوان آفازی ارتباطی نیز شناخته شده است)
یکی از نادرترین انواع اختلال گفتار است.
افراد درگیر اختلال گفتار هدایتی می توانند کلام را متوجه شوند و آن را تولید کنند اما در تکرار آن دچار مشکل هستند.
اختلال گفتار سراسری یا آفازی گلوبال
این مشکل به دلیل آسیب گسترده به مراکز زبانی مغز رخ می دهد.
افراد دارای اختلال گفتار سراسری مشکلات شدیدی در بیان و فهم زبان دارند.
علائم اختلال گفتار
افراد درگیر دیسفازی ممکن است در استفاده یا درک کلام مشکلاتی را تجربه کنند.
نشانه ها به مکان و شدت آسیب مغزی بستگی دارد.
علائم کلامی شامل موارد زیر است:
- تقلا کردن در یافتن کلمات (اسمی)
- آرام آرام یا با سختی فراوان صحبت کردن
- سخن گفتن با کلمات تکی یا بریده های کوتاه
- از قلم انداختن کلمات کوچک مثل حروف تعریف و حروف اضافه (صحبت تلگرافی)
- داشتن خطاهای گرامری
- درهم ریختن ترتیب کلمات
- جایگزین کردن کلمات یا صداها
- استفاده از کلمات بی معنی
- سلیس اما بدون معنی صحبت کردن
علائم درکی شامل موارد زیر است:
- تقلا کردن در فهم کلام
- صرف زمان بیش از حد برای فهم کلام
- دادن پاسخ های اشتباه به سوالات ساده
- دشواری در فهم گرامر پیچیده
- دشواری در فهم صحبت سریع
- عدم آگاهی از اشتباهات
افراد مبتلا به دیسفازی ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند، مخصوصا در خواندن و نوشتن.
دیسفازی چگونه تشخیص داده می شد؟
اختلال گفتار اغلب به طور ناگهانی آشکار می شود – برای مثال، در پی یک آسیب مغزی.
زمانی که این عارضه بدون هیچ دلیل واضحی آشکار می شود، معمولا نشانه ای از عارضه دیگری مثل سکته یا تومور مغزی است.
اگر فرد علائم دیسفازی را تجربه کند، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
پزشک احتمالا برخی از یا تمام تست های زیر را تجویز می کند:
- معاینه فیزیکی
- معاینه نورولوژیکی
- سایر تست های توانایی مثل رفلکس، استقامت و احساس
- ارزیابی کلامی-زبانی
باید به خاطر داشت که ممکن است پزشک از عبارت “آفازی” برای اشاره به علائم استفاده کند.
درمان اختلال گفتار یا دیسفازی
در موارد خفیف، ممکن است مهارت های زبانی بدون درمان به حالت اول برگردند.
اگرچه، اغلب مواقع، از گفتار درمانی و زبان درمانی برای بازگرداندن مهارت های زبانی استفاده می شود.
گفتار درمانگرها و زبان درمانگرها بر کمک به افراد درگیر اختلال گفتار برای بازیابی حداکثر زبان تمرکز می کنند، در حالی که به آن ها در آموختن چگونگی استفاده از تکنیک های تصحیحی و سایر روش های ارتباطی نیز کمک می کنند.
اگرچه پیشرفت های قابل توجهی می تواند اتفاق بیفتد، بازگرداندن کامل قابلیت های ارتباطی پس از آسیب مغزی همواره ممکن نیست.
درمان، زمانی بیشترین تاثیر را دارد که فورا پس از سکته یا آسیب انجام شود، بنابراین باید به محض وقوع علائم، با پزشک خود در مورد آن ها صحبت کرد.
برای دریافت نوبت، مشاوره و آگاهی از علائم و درمان دیسفازی Dysphasia هم اکنون می توانید با کلینیک دکتر فرشاد خسروی تماس بگیرید.
سلام وقت بخیر ممنون از مطالب مفیدتون.عالی و کامل بود