سکسکه و هر آنچه باید بدانید + علائم و درمان
سکسکه حاصل مسدود شدن ورودی هوا به داخل ریه برای چند لحظه است. گاهی سکسکه بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می افتد. در بیشتر موارد این اختلال لحظه ای بوده و مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما سکسکه طولانی مدت نشانه ای از وجود یک مشکل جدی است.
سکسکه با انقباض ناگهانی و غیر ارادی دیافراگم، حنجره و گلوت، محل قرارگیری تارهای صوتی رخ می دهد. در نتیجه در یک لحظه حجم زیادی هوا وارد ریه ها شده و حالتی ایجاد می کند که اصطلاحا سکسکه نام دارد.
نام علمی سکسکه فلوتر دیافراگمی سنکرون یا سینگلتون است. سکسکه گاهی فقط یک بار و در مواردی هم به صورت پشت سرهم بدون وقفه اتفاق می افتد.
این اختلال ضرباهنگ مشخصی دارد، به این معنی که میان هر واکنش دیافراگم، یک وقفه چند ثانیه ای ایجاد می شود.
بسیاری از افراد هر چند وقت یک بار دچار سکسکه شده و پس از چند دقیقه بدون نیاز به درمان خاصی این حالت برطرف خواهد شد.
در موارد نادری سکسکه مزمن اتفاق می افتد که ماه ها یا بیشتر ادامه دارد. در صورتی که این اختلال بیش از دو ماه ادامه داشته باشد، به عنوان سکسکه غیرقابل درمان شناخته می شود.
اگر سکسکه بیش از 48 ساعت فرد را درگیر کرد، سکسکه مداوم است که باید حتماً در مورد آن با پزشک مشورت کرد. این حالت از سکسکه بیشتر در مردان رخ داده و نیاز به درمان جدی خواهد داشت.
حقایقی کوتاه در مورد سکسکه
دلیل اصلی ایجاد سکسکه مشخص نیست، اما پزشکان آن را به مواردی مثل سکته یا مشکلات گوارشی نسبت می دهند.
در بیشتر موارد سکسکه نیاز به درمان ندارد، اما گاهی اگر بدون درمان رها شد مشکلاتی مثل بی خوابی و افسردگی در پی خواهد داشت.
اگر سکسکه بیش از 48 ساعت طول کشید باید حتماً به پزشک مراجعه کرد، زیرا ممکن است نیاز به مصرف داروهای شل کننده عضلانی باشد.
پرهیز از مصرف الکل و کم کردن سرعت غذا خوردن احتمال ایجاد سکسکه را کاهش می دهد.
علل سکسه
کلینیک دکتر فرشاد خسروی سکسکه را این گونه توصیف می کند: انقباض غیر ارادی عضلات مرتبط با ریه ها (دیافراگم) و مسدود شدن تارهای صوتی.
عوامل متعددی در تشدید سکسکه های مزمن یا مداوم دخیل هستند. علت سکسکه های کوتاه و موقتی هنوز ناشناخته باقی مانده، اما محققان بر این باورند که یک سری عوامل امکان ایجاد این نوع سکسکه ها را افزایش خواهند داد.
در ادامه در مورد جزئیات این عوامل بیشتر صحبت خواهیم کرد.
عوامل مرتبط با سبک زندگی
این موارد سکسکه را تشدید می کنند:
- خوردن غذاهای تند و داغ که عصب فرنیک واقع در نزدیکی مری را تحریک می کنند.
- وجود گاز در معده که به دیافراگم فشار وارد می نماید.
- خوردن مقدار زیادی غذا یا انبساط معده
- خوردن نوشابه، نوشیدنی های داغ، نوشیدنی های الکلی و نوشیدنی های گازدار
- استرس یا قرار گرفتن در موقعیت های احساسی
مصرف برخی داروها مثل مواد مخدر، بنزودیازپین ها، داروهای بیهوشی، کورتیکواستروئیدها، باربیتورات ها و متیل دوپا نیز عامل ایجاد سکسکه هستند.
بیماری ها
در اغلب موارد سکسکه به صورت اتفاقی رخ داده و پزشک و بیمار قادر به تشخیص علت آن نیستند. با این حال پزشکان سکسکه های مزمن را به شرایط متعددی مرتبط می دانند که برخی از آنها شامل این موارد است:
- مشکلات گوارشی مثل بیماری های التهابی روده، انسداد روده کوچک یا بیماری رفلاکس اسید معده (GERD)
- مشکلات تنفسی مثل پلوریت دیافراگم، ذات الریه یا آسم
- مصرف زیاد یا مداوم الکل
- بیماری هایی که سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهند مثل آسیب‌های فیزیکی به مغز، آنسفالیت، تومور مغزی و سکته مغزی
- اختلالاتی که عصب واگ را تحریک می کنند مانند مننژیت، فارنژیت یا گواتر
- واکنش های روانشناسی مثل غم، هیجان، خشم، استرس و شوک
- عواملی که سوخت و ساز بدن را تحت تاثیر قرار می دهند مثل افزایش سطح قند خون، افت قند خون و دیابت
- مشکلات کبد و کلیه
- سرطان، چه به صورت آسیب ناشی از این بیماری و چه به عنوان عوارض جانبی درمان مثل شیمی درمانی
- مشکلات مرتبط با سیستم عصبی خودمختار که بر تنفس، تعریق، ضربان قلب، سکسکه و سرفه اثرگذار هستند.
اختلالات مثانه، سرطان کبد، پانکراس، بارداری و هپاتیت از دیگر مواردی است که منجر به بروز سکته می شوند. عمل های جراحی و جراحات نیز از دیگر عوامل خطر هستند.
سکسکه در نوزادان
نوزادان نیز اغلب بعد از شیردهی به دلیل بلعیدن با سرعت بالا یا خوردن مقدار زیادی شیر دچار سکسکه می شوند.
گاهی سکسکه نشانه پر بودن معده نوزاد است. از این رو پزشکان توصیه می کنند به دفعات و با مقدار کم به نوزاد شیر داده شود یا در حال شیردهی چند ثانیه مکث کنید.
در مواردی دلیل سکسکه نوزاد عدم هماهنگی میان تنفس و بلعیدن است. در واقع نوزاد همزمان با نفس کشیدن، غذا را قورت می دهد و همین مسئله باعث بروز سکسکه خواهد شد.
یکی دیگر از علل سکسکه در نوزادان، تغییر دمای معده است. برای مثال اگر بلافاصله بعد از خوردن یک نوشیدنی سرد، غذا یا نوشیدنی گرمی وارد معده شود، نوزاد دچار سکسکه می شود.
به طور کلی سکسکه در نوزاد نشانه ای از رشد سالم است. با این حال اگر به طور مداوم اتفاق افتاد، علامتی از رفلاکس اسید معده خواهد بود، اختلالی شایع و قابل درمان در میان نوزادان.
سکسکه به تنهایی نشانه رفلاکس اسید معده نیست. از دیگر نشانه های بروز این اختلال می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- گریه مداوم
- قوس دادن به کمر در حال غذا خوردن یا بعد از آن
- آبریزش از دهان بیش از حد معمول
در صورتی که والدین یا پرستار شاهد بروز علائمی مبنی بر رفلاکس اسید معده بودند، باید سریعاً مسئله را با پزشک در میان بگذارند.
چه طور از سکسکه رها شویم؟
سکسکه در اغلب موارد بدون نیاز به درمان خاصی پس از چند دقیقه یا چند ساعت برطرف خواهد شد. با این حال اگر ادامه دار بود باید به پزشک مراجعه کرد.
استفاده از این راهکارها به رفع سریع تر سکسکه کمک می کند، اما دلیل اثرگذاری آنها چندان مشخص نیست.
راهکارهایی برای رفع سکسکه
برخی راه کارهای موثر در این مورد عبارتند از:
- خوردن آب سرد به آرامی یا غرغره کردن با آب خیلی سرد
- چند لحظه نفس را حبس کرده و دوباره نفس بکشید. این کار را هر 20 دقیقه 3 تا 4 بار انجام دهید
- در هنگام بلعیدن غذا بینی خود را فشار دهید
- فشار مختصری بر روی دیافراگم ایجاد کنید
- یک تکه لیمو بجویید
- کمی شکر دانه ریز بخورید
- مقدار کمی سرکه سیب بنوشید، در حد مزه کردن
- درون یک پاکت دم و بازدم کنید. برای این کار هرگز از پاکت پلاستیکی استفاده نکرده و سر را با پاکت نپوشانید
- چند دقیقه نشسته و زانوها را بغل کنید
- به سمت جلو خم شده و قفسه سینه را تحت فشار بگذارید
- از روش هایی مثل طب سوزنی یا هیپنوتیزم کمک بگیرید
- زبان را به آرامی بکشید
- چشمتان را کمی بمالید
- انگشت خود را روی گلو گذاشته و برای تحریک گاز رفلاکس معده، کمی فشار دهید
داروها
در صورتی که علت سکسکه وجود یک بیماری زمینه ای باشد، درمان آن به طرف کردن اختلال کمک خواهد کرد.
در صورتی که سکسکه موجب اختلال در زندگی عادی فرد شود، پزشک ممکن است مصرف یک سری داروها را توصیه کند.
کلرپرومازین اولین گزینه دارویی است. چنان چه کلینیک دکتر فرشاد خسروی عنوان می کند، ظاهرا این قرص، تنها داروی موجود برای درمان سکسکه شناخته شده است.
در صورتی که این اختلال عامل زمینه ای مشخصی نداشته باشد، پزشک احتمالا این داروها را نیز تجویز خواهد کرد:
- متروکلوپرامید (رگلان) که داروی ضد تهوع بوده و در برخی افراد به درمان سکسکه کمک می کند
- بالکونن (لئورسال) که شل کننده عضلات است
- گاباپنتین، نوعی داروی ضد صرع است که پزشک برای رفع مشکلات عصبی تجویز کرده، اما گاهی منجر به درمان سکسکه می شود.
- افیدرین یا کتامین نیز به سکسکه ناشی از عوارض مصرف داروی بیهوشی و جراحی کمک می کند. پزشکان این داروها را با دوز کم و برای مصرف 2 هفته ای تجویز می کنند.
در مواردی برای اثرگذاری بهتر، دوز دارو افزایش می یابد. دوز و مدت زمان مصرف دارو به شدت سکسکه، وضعیت عمومی سلامت فرد و سن بیمار بستگی دارد.
جراحی
در شرایطی که سکسکه به درمان دارویی واکنش نشان نداد، پزشک دارویی به عصب فرنیک تزریق می کند تا عملکرد عصب موقتاً مسدود شده یا گاهی به اجبار عصب فرنیک گردن قطع می شود.
بیشتر بخوانید : ۹ مشکل رایج گوارشی
عوارض سکسکه
سکسکه طولانی مدت چنین عوارضی به دنبال دارد:
- کاهش وزن و خشکی بدن : اگر سکسکه طولانی شد یا فاصله بین دفعات تکرار، کم بود، فرد در غذا خوردن دچار مشکل می شود.
- بی خوابی : سکسکه طولانی مدت در زمان خواب، امکان داشتن خواب راحت را از فرد خواهد گرفت.
- ضعف : سکسکه طولانی مدت خسته کننده است، به ویژه اگر خوابیدن و خوردن را مختل کند.
- مشکلات ارتباطی : سکسکه صحبت کردن را سخت تر خواهد کرد.
- افسردگی : سکسکه طولانی مدت خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد.
- به تاخیر افتادن بهبود جراحات : سکسکه در افراد پس از جراحی، فرآیند بهبود را طولانی تر کرده و امکان بروز عفونت و خونریزی را بالا می برد.
افزایش نامنظم ضربان قلب و رفلاکس اسید معده از دیگر عوارض این اختلال است.
تشخیص علت سکسکه
سکسکه ای که کمتر از 48 ساعت ادامه داشته باشد نیاز به درمان خاصی نخواهد داشت، زیرا خود به خود برطرف خواهد شد. اگر این اختلال بیش از این زمان طول کشید نیاز به دخالت پزشکی دارد.
پزشک احتمالا این سوالات را مطرح می کند:
- سکسکه از کی آغاز شده
- هر چند وقت یک بار رخ می دهد
- آیا همیشه درگیر سکسکه هستید
- قبل از شروع سکسکه فرد کار خاصی انجام داده یا خیر
در مرحله بعد، معاینه فیزیکی و عصبی انجام خواهد شد که طی آن این موارد بررسی می شود:
- واکنش ها
- تعادل
- هماهنگی
- بینایی
- حس لامسه
- قدرت ماهیچه ها
- حجم ماهیچه ها
اگر سکسکه علت زمینه ای داشت باید این آزمایشات انجام شود:
- آزمایش خون جهت بررسی عفونت، بیماری های کلیوی و دیابت
- عکس برداری شامل عکس رادیولوژی، سی تی اسکن و ام آر آی جهت بررسی اختلالات آناتومیکی در عصب واگ یا فرنیک و یا دیافراگم
- آندوسکوپی که طی آن پزشک با لوله ای باریک و منعطف مجهز به دوربین وضعیت مری را بررسی می کند
- الکتروکاردیوگرام که با مشاهده فعالیت قلب و اندام های وابسته به آن وضعیت را مورد بررسی قرار خواهد داد.
پیشگیری از سکسکه
برخی از علل بروز سکسکه قابل پیشگیری هستند. این ها برخی از روش‌های پیشگیری از سکسکه به شمار می آیند:
- پرهیز از تغییر ناگهانی دمای بدن
- عدم مصرف الکل و نوشیدنی های گازدار
- خوردن غذا به مقدار متعادل و با سرعت کم
در اغلب موارد سکسکه کوتاه است و چند ثانیه بعد برطرف می شود، اما اگر طولانی مدت بوده یا علائم نگران کننده ای در پی داشته باشد، باید مسئله را با پزشک در میان گذاشت.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
