عوامل ایجاد مشکل بلع

مشکل بلع عدم توانایی راحت بلعیدن غذا یا مایعات است. افرادی که این مشکل را دارند هنگام تلاش برای بلعیدن غذا یا مایع احساس خفگی می کنند. دیسفاژی نام پزشکی دیگری برای مشکل بلع است.

این علامت همیشه نشان دهنده یک عارضه پزشکی نیست. این شرایط در حقیقت می تواند موقت باشد و خود به خود از بین برود.

چه عواملی باعث مشکل در بلع می شوند؟

براساس آمار موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی، 50 جفت ماهیچه و عصب به عمل بلعیدن کمک می کنند.

به عبارت دیگر موارد زیادی وجود دارد که می تواند اشتباه پیش برود و منجر به مشکلات بلع شود. برخی از این شرایط شامل موارد زیر است:

رفلاکس اسید و GERD

علائم رفلاکس اسید با سرازیر شدن محتویات معده به داخل مری مشاهده شده و شرایطی مانند سوزش معده، درد شکم و باد گلو را ایجاد می کند.

سوزش معده و مشکل بلع

این مورد احساس سوزش در سینه شماست که اغلب به همراه طعم تلخ در گلو یا دهان رخ می دهد.

اپی گلوتیت و مشکل بلع

التهاب بافت دریچه نای از مشخصه های این بیماری بوده و یک وضعیت مرگبار بالقوه محسوب می شود. اپی گلوتیت یک وضعیت اورژانسی پزشکی است و نیازمند مراقبت های فوری می باشد.

گواتر و مشکل بلع

غده تیروئید در گردن و درست زیر سیب گلو یافت می شود. بیماری گواتر باعث افزایش اندازه تیروئید شما می شود.

ازوفاژیت و مشکل بلع

این مورد بیماری التهاب مری است که در اثر رفلاکس اسید یا مصرف داروهای خاص ایجاد می شود.

سرطان مری و مشکل بلع

سرطان مری هنگامی رخ می دهد که یک تومور بدخیم (سرطانی) در پوشش مری شکل گیرد و می تواند باعث مشکل در بلع شود.

سرطان معده (آدنوکارسینوم معده)

سرطان معده در صورت شکل گیری سلول های سرطانی در روکش معده بوجود می آید. تشخیص این بیماری دشوار بوده و اغلب تا زمان پیشرفت تشخیص داده نمی شوند.

تبخال مری و مشکل بلع

این مورد توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می شود. این عفونت می تواند باعث درد قفسه سینه و مشکل در بلع شود.

تبخال هرپس سیمپلکس دهانی مکرر

این مورد که با عنوان تبخال لب و دهان نیز شناخته می شود یک عفونت در ناحیه دهان ناشی از ویروس تبخال سیمپلکس است.

گره تیروئید و مشکل بلع

گره تیروئید توده ای است که در غده تیروئید شما ایجاد می شود و می تواند جامد یا پر شده از مایع باشد. این امکان وجود دارد که یک گره تک یا یک خوشه گره داشته باشید.

مونونوکلئوز عفونی

مونونوکلئوز عفونی یا مونو به گروهی از علائم گفته می شود که به طور معمول توسط ویروس اپشتین بار (EBV) ایجاد می شوند.

نیش مار و مشکل بلع

نیش یک مار سمی همیشه باید تحت عنوان اورژانس پزشکی درمان شود. حتی نیش یک مار معمولی نیز می تواند منجر به واکنش آلرژیک یا عفونت شود.

انواع دیسفاژی یا مشکل بلع

عمل بلع در چهار بخش ابتدایی دهان، دهان، حلق و مری اتفاق می افتد. مشکل بلع را می توان به دو گروه دهان و حلق (شامل سه مرحله اول) و مری تقسیم کرد.

اوروفارنکس

دیسفاژی اوروفارنکس ناشی از اختلالات عصب و ماهیچه های گلو می باشد. این اختلالات باعث ضعیف شدن عضلات شده و بلعیدن بدون احساس خفگی را برای فرد دشوار می کند.

دلایل دیسفاژی اوروفارنکس شرایطی است که در وحله اول بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد، مانند:

• مالتیپل اسکلروزیس
• بیماری پارکینسون
• آسیب عصبی ناشی از جراحی یا پرتودرمانی
• سندرم پس از فلج اطفال

دیسفاژی اوروفارنکس همچنین می تواند ناشی از سرطان مری و سرطان سر یا گردن باشد.

این بیماری ممکن است در اثر انسداد در قسمت فوقانی گلو، حلق یا جیب های حلقی که محل جمع آوری غذا هستند ایجاد شود.

مری

در دیسفاژی مری احساس می کنید که چیزی در گلو شما گیر کرده است. این وضعیت ناشی از موارد زیر است:

• اسپاسم در مری تحتانی مانند اسپاسم پراکنده یا عدم توانایی اسفنکتر مری برای شل شدن
• سفتی در مری تحتانی به دلیل تنگی متناوب حلقه مری
• باریک شدن مری بدلیل رشد یا زخم
• جسم های خارجی که در مری یا گلو قرار دارند
• تورم یا تنگ شدن مری بدلیل التهاب یا GERD
• بافت اسکار در مری بدلیل التهاب مزمن یا اشعه درمانی

تشخیص دیسفاژی

در صورتی که فکر کنید به دیسفاژی مبتلا هستید علائم خاصی وجود دارد که می تواند با مشکل بلع همراه باشد.

این مشکلات شامل موارد زیر است:

• ترشح آب دهان
• گرفتگی صدا
• احساس فرو رفتن چیزی در گلو
• بالا آوردن
• کاهش غیر منتظره وزن
• سوزش معده
• سرفه یا خفگی هنگام بلع
• درد هنگام بلع
• مشکل در جویدن غذاهای جامد

این احساسات میتواند باعث امتناع از خوردن غذا، کم کردن وعده های غذایی یا از دست دادن اشتها شود.

کودکانی که هنگام خوردن مشکل بلع دارند ممکن است:

• از خوردن غذاهای خاص خودداری کنند
• از دهانشان غذا یا مایع بیرون بریزد
• هنگام خوردن غذا بالا بیاورند
• هنگام غذا خوردن مشکل تنفسی داشته باشند
• بدون تلاش وزن کم کنند

مشکل بلع چگونه تشخیص داده می شود؟

در مورد علائم و زمان شروع این مشکلات با پزشک خود صحبت کنید. پزشک معاینه جسمی انجام می دهد و حفره دهان را برای بررسی ناهنجاری یا تورم معاینه می کند.

این احتمال وجود دارد که برای یافتن علت دقیق آزمایش های تخصصی تر انجام شود.

اشعه ایکس باریوم و مشکل بلع

از اشعه ایکس باریم اغلب برای بررسی نواحی داخل مری به دلیل ناهنجاری یا انسداد استفاده می شود. در طی این آزمایش مقداری مایع یا یک قرص حاوی رنگ که در اشعه ایکس شکمی نشان داده شود را می بلعید.

پزشک پس از بلعیدن مایع یا قرص برای مشاهده چگونگی عملکرد مری عکس اشعه X را بررسی می کند. این عمل به شناسایی هرگونه ضعف یا ناهنجاری کمک خواهد کرد.

ارزیابی ویدئو فلورسکوپی بلع یک معاینه رادیولوژی است که در آن از نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی استفاده می شود.

این آزمایش توسط یک آسیب شناس گفتار زبان انجام شده و بخش های دهان، حلق و مری را در حین بلعیدن نشان می دهد.

در طی این آزمایش لازم است انواع مواد غذایی از جمله پوره تا مواد جامد و مایع رقیق و غلیظ شده را ببلعید. این عمل به پزشک در تشخیص مواد غذایی و مایع موجود در نای کمک خواهد کرد.

پزشکان می توانند از این اطلاعات برای تشخیص ضعف و عملکرد عضلات استفاده کنند.

آندوسکوپی و مشکل بلع

برای بررسی تمام نواحی مری از آندوسکوپی استفاده می شود. پزشک در طی این آزمایش یک لوله انعطاف پذیر بسیار نازک متصل به یک دوربین را وارد مری شما می کند.

پزشک از طریق این آزمایش می تواند مری را با جزئیات بررسی کند.

مانومتری و مشکلا بلع

مانومتری نوعی آزمایش تهاجمی است که می تواند برای بررسی قسمت داخلی گلو استفاده شود.

به طور دقیق تر، این آزمایش فشار عضلات موجود در گلو هنگام بلع را بررسی می کند. پزشک برای اندازه گیری فشار عضلات یک لوله را وارد مری شما می کند.

بیشتر بخوانید: ۶ درمان خانگی مشکل بلع

درمان مشکل بلع

برخی از مشکلات بلع قابل پیشگیری نیستند و در نتیجه درمان دیسفاژی لازم است. یک آسیب شناس زبان گفتار برای تشخیص دیسفاژی ارزیابی بلع انجام خواهد داد.

آسیب شناس گفتار پس از اتمام ارزیابی می تواند موارد زیر را پیشنهاد دهد:

• اصلاح رژیم غذایی
• تمرینات دهانی بلع برای تقویت ماهیچه ها
• استراتژی های جبرانی بلع
• تغییرات حرکتی که هنگام خوردن باید از آن ها پیروی کنید

مشکلات بلع در صورت پایدار بودن می تواند منجر به سوء تغذیه و کمبود آب بدن بخصوص در جوانان و افراد پیر شود.

احتمال بروز عفونت های مکرر تنفسی و ذات الریه آسپیراسیون نیز وجود دارد. تمامی این عوارض جدی و خطرناک بوده و باید به طور قطعی درمان شوند.

در صورتی که مشکل بلع ناشی از گرفتگی مری باشد احتمال دارد برای باز کردن مری از روشی به نام اتساع مری استفاده شود.

در طی این روش برای باز کردن مری یک بالن کوچک در آن قرار می گیرد و سپس بالن برداشته می شود.

در صورت وجود رویش های غیرطبیعی در مری عمل جراحی برای برداشتن آن ها ضروری است. همچنین ممکن است برای از بین بردن بافت اسکار از جراحی استفاده شود.

اگر رفلاکس اسید یا زخم دارید احتمالا برای شما داروهایی تجویز شده و پیشنهاد می شود به دنبال یک رژیم غذایی مناسب باشید.

در موارد شدید احتمال دارد در بیمارستان بستری شوید و از طریق لوله تغذیه به شما غذا داده شود. این لوله مخصوص با دور زدن مری درست داخل معده قرار می گیرد.

همچنین ممکن است برای بهبود مشکل بلع رژیم غذایی اصلاح شده لازم باشد تا از کمبود آب بدن و سوء تغذیه جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: کلینیک درمان دیسفاژی

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک