اختلال بلع بیماران دمانس
راه کارهای درمان اختلال بلع در بیمارانی که با مشکل دمانس یا زوال عقل مواجه هستند چیست؟ هر گونه مشکل در بلعیدن، دیسفاژی یا اختلال بلع نامیده می شود.
مشکلات بلع به علل مختلفی بروز می کند که یکی از آن ها آسیب به بخش هایی از مغز است که بلع را کنترل می کند.
اختلال بلع ناشی از آسیب مغز ممکن است به یک باره و هجومی ایجاد می شود (مثلا بعد از سکته) و یا در گذر زمان به وجود می آید مثل بیماران مبتلا به دمانس یا زوال عقل.
از هر 10 بیمار دارای دمانس، 9 نفر در مقاطع مختلفی از بیماری، اختلال بلع را تجربه می کنند بنابراین اگر از چنین بیماری مراقبت می کنید، باید حتما به خاطر بسپارید که تغذیه خوب و غنی نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی این بیماران دارد.
اگر این موضوع نادیده گرفته شود، اختلال بلع منجر به یک سری عوارض همچون کاهش وزن، سوء تغذیه و خفگی به خاطر گیر کردن چیزی در گلو و پنومونی آسپیراسیون و عفونت شدید ریه می شود.
اگر از بیمار دارای دمانس پرستاری می کنید، می توانید با دانستن علائم اختلال بلع، به حفظ سلامت او کمک کنید.
علائم اختلال بلع
- بیرون ریختن غذا یا آب از دهان
- جویدن طولانی مدت و با دشواری
- جمع شدن غذا در لپ
- جمع شدن آب دهان
- به بیرون تف کردن غذا
- استفراغ از بینی
- خستگی
- سرفه حین نوشیدن یا خوردن
- صدایی که حالت غر غره کردن دارد
- گیر کردن غدا در گلو یا نواحی داخل گردن
- درد حین بلعیدن
- کاهش وزن بی دلیل
- عفونت سینه یا پنومونی اسپیراسیون
بیشتر بخوانید: لوله تغذیه در بیماری زوال عقل پیشرفته
مدیریت اختلال بلع در افراد مبتلا به دمانس یا زوال عقل
استراتژی هایی که در زیر آمده به کار ببرید تا به بیمار دارای اختلال بلع به بهترین نحو کمک کنید:
محیط – اختلال بلع و دمانس
غذا را در محیطی دوستانه و خانوادگی و در ساعاتی منظم از روز بخورید. غذا باید به گونه ای باشد که فرد از آن لذت ببرد و در ظروفی سرو شود که برای او آشنا باشد.
از تزیین هایی خوشایند استفاده کنید و وسایل اضافی که خوراکی نیستند از روی میز جمع کنید. موزیکی آرام بخش هم می تواند در بیمار احساس راحتی بیشتری القا کند.
آماده کردن غذا – اختلال بلع و دمانس
غذا را جوری اماده کنید که ظاهری دلپذیر داشته باشد و رنگ های شاد به کار ببرید. غذاهایی درست کنید که به خوبی بریده شده و با دست به آسانی برداشته شوند.
تا جایی که می توانید بیمار را تشویق کنید خودش غذا را بخورد.
به فعالیت وا داشتن – اختلال بلع و دمانس
صبور باشید و زمان کافی برای غذا خوردن به او بدهید. هر چیزی که ممکن است حواس او را پرت کند به حداقل برسانید.
مدام یادآوری کنید که چه باید بخورد و چرا. بحث را به سمت غذاهای سر میز، بوی آنها وطرز تهیه شان سوق دهید.
تشویق اش کنید جرعه ای کوچک بنوشد یا تکه های کوچک از غذا را بخورد و کامل بجود و ببلعد. اگر لازم بود بدون وارد کردن هیچگونه فشار و به آرامی گلو را به سمت پایین مالش دهید.
اصلاح رژیم غذایی – اختلال بلع و دمانس
اگر مشکل خوردن و نوشیدن بیمار بدتر شد، جنس ماده خوراکی و مایعات را باید تغییر داد و به سمت نرم تر شدن و پوره شدن برود.
احتمالا آسیب شناس گفتار، غذاهای نرم تر و مایعات غلیظ تر پیشنهاد بدهد.
کمک به غذا خوردن و طرز صحیح نشستن فرد – اختلال بلع و دمانس
حدود 50 درصد از بیمارانی که زوال عقل دارند در نهایت به کمک فردی دیگر جهت غذاخوردن احتیاج پیدا می کنند.
اگر به بیمار غذا می دهید، مطمئن شوید که دقیق روبروی او و چشم در چشم اش هستید. بیمار هم باید کاملا صاف روی صندلی بنشیند.
سرش باید مستقیم و صاف بوده و با پاهایش زاویه ای 90 درجه داشته باشد.
اگر فرد نمی تواند روی صندلی بنشیند، به او در نشستن صحیح و صاف روی ویلچر یا تخت کمک کنید و مطمئن شوید هم هوشیار باشد و هم به محیط واکنش نشان می دهد.
هرگز به بیماری که دراز کشیده غذا ندهید چرا که ممکن است غذا وارد ریه اش شود. باید دقت کافی در هر چه آرام تر غذا دادن به بیمار داشته باشید.
غذا را در وسط زبانش گذاشته و زمان کافی برای جویدن و بلعیدن به او بدهید. برآمدگی جلوی گلوی او را نگاه کنید تا مطمئن شوید قورت داده است.
بعد از هر لقمه غذا، آب یا مایعات دیگر بدهید تا اگر غذایی در دهان باقی مانده بلعیده شود. قبل از گذاشتن لقمه بعدی در دهان، حتما به او خبر دهید قرار است چه کنید.
بیشتر بخوانید: فراموش کردن بلع
مراجعه به آسیب شناس گفتار و زبان
آسیب شناس گفتار و زبان توصیه به تغییر و اصلاح رژیم غذایی، صحیح نشستن و استراتژی هایی برای بلع ایمن می کند.
همچنین مطمئن می شود که خوردن و نوشیدن برای بیمار لذت بخش باشد. اگر از بیمار مبتلا به دمانس که اختلال بلع دارد مراقبت می کنید، با مراکز درمانی ای که آسیب شناس گفتاری دارند تماس بگیرید.
عموما این متخصصان اختلالات بلع آن هایی که علائم زیر را دارند تسهیل می کنند:
- ریزش آب یا غذا از دهان
- صاف کردن مدام گلو حین غذا خوردن
- مشکل در جویدن یا گاز گرفتن
- سرفه کردن یا پریدن غذا در گلو حین خوردن و آشامیدن
- احساس درد حین بلع یا حس گیر کردن غذا در گلو
- عفونت های مکرر سینه
- کاهش وزن بدون علت
بیشتر بخوانید: عوارض بیماری پارکینسون و اختلال بلع
برای دریافت راهنمایی های دقیق برای شرایط خاصی که دارید به پزشک مراجعه کنید تا درمان های مناسب برای شما تجویز شود.
برای دریافت نوبت مشاوره با دکتر فرشاد خسروی متخصص اختلالات بلع با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
