عملکرد مری چگونه است؟
یکی از مهمترین بخش های دستگاه گوارش ، مری است. دستگاه گوارش ، از مجموعه ای از اندام های توخالی تشکیل شده که موظفند غذا را از دهان به معده و در نهایت برای دفع به روده ها و مقعد منتقل کنند. در این مقاله عملکرد مری و نقش آن در فرایند گوارش را بررسی خواهیم کرد.
غذای دریافتی زمانی انرژی بدن را تامین میکند که دستگاه گوارش آن را به مولکول هایی که بدن بتواند آن را جذب کند، تجزیه نماید.
نقش مری در دستگاه گوارش
زمانیکه مایعات و غذاهای جویدنی، از طریق دهان وارد گلو میشود، مغز فرآیند بلع یا هاضمه را آغاز میکند.
فرایند هضم ابتدا با فعالیت عصب های ارادی آغاز میشود؛ و زمانیکه مایعات یا غذا وارد قسمت ابتدایی مری شد، عصب های غیر ارادی عملیات هضم را ادامه میدهند.
غذا و مایعاتی که وارد مری میشوند به میزان حجم و اندازه شان سبب کش آمدن مری میشود که این امر سبب تحریک پذیری ماهیچه های صاف دیوارۀ مری شده که در ادامه منجر به تحریک پذیری شبکۀ متراکمی از عصب های درون این ماهیچه ها می گردد.
این عصب ها، عصب های اصلی هستند که عملیات هماهنگی ماهیچه ها که پریستالسیس نام دارد را آغاز میکنند.
پریستالسیس، ماهیچه های مری را از بالا به پایین تحت فشار قرار میدهد علاوه بر این، غذا و مایعات را از ابتدای مری به سمت معده فشار و حرکت میدهد.
اگر از بیرون این فرایند مشاهده شود، همچون جریان موجی است که از مری در حال پایین آمدن است.
برای اینکه حرکت غذا و مایعات در مسیر درست خود باقی بماند(برای مثال غذا وارد لولۀ تنفسی نشود.)، دستگاه گوارش دارای عضلات خاصی بنام اسفنکتر است.
اسفنکترها مانند ورودیهای یک طرفه عمل میکنند به این معنا که هنگامی که غذا و مایعات از مری در حال عبور به سمت معده است، در حالت استراحت قرار میگیرند و به عبارتی منبسط میشوند و پس از اینکه غذا وارد معده شد، تنگ و منقبض میشوند تا از برگشت غذا به مری( رفلاکس) جلوگیری کنند.
مشکلات شایع در عملکرد مری
زمانیکه مری به درستی کار میکند، ممکن است حتی متوجه وجود این اندام حیاتی در بدن نشد، اما با خوردن غذاهای خیلی بزرگ، خیلی داغ یا خیلی سرد و همچنین بروز مشکلاتی در آن، آن زمان است که میتوان به وجود و نقش آن در بدن پی برد.
شایعترین مشکلات عملکرد مری شامل موارد زیر میشود:
آشالازی – عملکرد مری
اختلالی که به دنبال دیسفاژی مری (اختلال بلع) ایجاد میشود و ممکن است منجر به سوزش سردل و یا درد قفسه سینه شود.
در این اختلال اسفنکتر تحتانی مری، هنگامی که غذا به آن میرسد باز نمیشود. و غذا به سختی از آن عبور میکند.
بیماری رفلاکس از معده به مری
در صورتی که اسید معده وارد مری شود منجر به علائمی از جمله احساس سوزش میشود. اصلی ترین علامت این بیماری، سوزش سردل است.
علاوه بر سوزش سر دل میتوان به علائم شایع دیگری چون سرفه ،خس خس سینه ،حالت تهوع ،استفراغ و بلع دردناک اشاره کرد.
تنگ شدن مری – عملکرد مری
در صورتی که دیوارۀ مری، تنگ شود غذا هنگام بلع و حرکت به سمت معده، در مری گیر میکند که تنگ شدن مری نامیده میشود.
از دلایل اصلی این اختلال، رفلاکس معدۀ مزمنی است که منجر به ایجاد بافت اسکار مری (بافت اسکار منجر به تنگ شدن مری و متعاقب آن اختلال و دشواری در بلع میشود) شده است.
همچنین ممکن است، یک بیماری آلرژیک به نام ائوزینوفیلیک (یک اختلال آلرژیک که به واسطه ایجاد حساسیت علیه آنتی ژن در افراد مستعد القا می شود که دارای علائم مختلفی از جمله تنگی مری است.)، منجر به ایجاد آن شده باشد.
سرطان مری
سالانه بیش از 17 هزار نفر به سرطان مری مبتلا میشوند.
از مهمترین عوامل ایجاد سرطان مری، میتوان به این موارد اشاره کرد:
نوع شدیدی از رفلاکس که مری بارت نامیده میشود، مصرف دخانیات، چاقی و مصرف الکل اشاره کرد.
* مری بارت اختلالیست که در آن برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث میشود تا دیوارۀ انتهای مری شبیه بافت معده شود. در نتیجه انتهای مری عملکرد خود را از دست میدهد
از علائم آن به دیسفاژی یا اختلال در بلع میتوان اشاره کرد. که به مرور زمان شدید شده و منجر به کاهش وزن بیمار میشود.
تشخیص اختلالات مری
متخصصان روشهای مختلفی را برای تشخیص اختلالات مری بکار میگیرند، از جمله:
آندوسکوپی
در این روش، پزشک برای مشاهدۀ پوشش بافت مری یک لوله نازکی را از طریق دهان وارد مری میکند که یک دوربین به آن متصل است.
این آزمایش به پزشک این امکان را میدهد تا از دستگاه گوارش بیمار عکس بگیرد. همچنین پزشک میتواند بخشی از بافت مری(بیوپسی) را برای آزمایش و بررسی بیشتر نمونه برداری کند.
تست بلع باریم
در این روش، بیمار مقداری باریم خوراکی را برای عکسبرداری می بلعید.
باریم پس از بلعیده شدن سرتاسر مری را می پوشاند. و در عکسبرداری با پرتوهای ایکس بافت مری را به خوبی نمایان میسازد.
مانومتری مری
در این روش، پزشک، یک لوله حساس به فشار را برای اندازه گیری فشار داخل مری از طریق بینی وارد معده میکند. با این آزمایش پزشک میتواند از عملکرد طبیعی پریستالسیس مطمئن شود.
آزمایش کنترل PH
در این آزمایش، لوله ای به نام نازوگاستریک برای اندازه گیری سطح pH (سطح اسید) مری که اغلب 24 ساعت زمان میبرد از طریق بینی وارد مری تحتانی می شود.
آزمایش pH ممکن است در خلال آندوسکوپی بر روی مری انجام شود.
بیشتر بخوانید: دیسفاژی مری (اختلال در بلع)
بیشتر بخوانید: ۵ تمرین تقویت بلع در اختلال بلع
همانطور که اشاره شد، مری بخش مهمی از دستگاه گوارش است که مادامیکه به درستی عملکرد خود را انجام میدهد متوجه نقش حیاتی آن نخواهیم شد.
در صورتی که افراد، علائمی چون دیسفاژی (مشکل بلع) یا سوزش سردل دارند، میبایست در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنند که در صورت تشخیص به موقع، قابل درمان خواهد بود.
برای دریافت نوبت از کلینیک درمان اختلال بلع یادمان در شهرک غرب با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
خیلی مطلب عالی و جالبی بود
با تشکر از شما
ممنون از توضیح کامل تون فقط یه سوال تب و غذا هردو از یه لوله(مری) وارد معده میشوند
سلام.
منظورتون از تب چیست؟