ماهیچه دیافراگم و اختلالات آن
دیافراگم ماهیچه ای است که به ما در تنفس بهتر کمک می کند. این ماهیچه زیر ریه ها قرار گرفته و حفره قفسه سینه را از شکم جدا می نماید. عوامل متعدد، آسیب های فیزیکی و ابتلا به برخی بیماری ها عملکرد دیافراگم را تحت تاثیر قرار داده و علائمی مثل اختلال در تنفس و درد قفسه سینه را به همراه دارد.
انجام تمرینات مربوط به تنفس، منجر به تقویت دیافراگم و بهبود عملکرد آن خواهد شد.
دیافراگم چیست؟
دیافراگم ماهیچه ای است که به انجام عمل دم و بازدم در انسان کمک می کند. این ماهیچه باریک و گنبدی شکل زیر ریه ها و قلب واقع شده و باعث اتصال استخوان جناغ سینه (استخوان وسط قفسه سینه) پایین قفسه سینه و ستون فقرات به هم می شود.
دیافراگم حفره قفسه سینه را از شکم جدا می کند. ماهیچه های دیافراگم علاوه بر نقشی که در تسهیل تنفس دارند، به افزایش فشار درون شکم هم کمک می کنند.
به عبارتی با ایجاد فشار به دفع ادرار و مدفوع می پردازند. از طرفی فشار ایجاد شده بر روی مری، از بروز رفلاکس معده (بازگشت اسید معده به مری) جلوگیری می نماید.
مری، برخی از رشته های اعصاب و تعدادی عروق خونی از دیافراگم عبور کرده اند. عوامل متعددی بر عملکرد دیافراگم موثر هستند که رایج ترین آنها فتق و آسیب ناشی از جراحی تا تصادفات است.
برخی اختلالات عصبی عضلانی مثل اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) نیز منجر به ضعیف شدن فعالیت دیافراگم می شود. این اختلالات تنفس را با مشکل مواجه کرده، سوزش سر معده و درد قفسه سینه و شکم به دنبال خواهد داشت.
دیافراگم در بدن چه می کند؟
دیافراگم نقش اساسی در عملکرد سیستم تنفسی برعهده دارد. با انجام عمل دم یعنی ورود هوا به ریه، دیافراگم منقبض و صاف شده و به سمت پایین حرکت می کند.
این حرکت حالت مکشی در قفسه سینه ایجاد کرده و باعث بالا آمدن سینه و وارد شدن هوا به ریه‌ها می شود.
در حالت بازدم، دیافراگم شل شده، قفسه سینه به حالت اول برگشته و ریه ها از هوا خالی می شوند. اعصاب بافتها و عروق متعددی از درون دیافراگم عبور کردند که برخی از آنها عبارتند از:
- آئورت : شریان بزرگی که خون را از قلب به سایر بخش های بدن هدایت می کند.
- مری : مری یک لوله تو خالی که گلو را به معده متصل کرده و محل عبور غذا و نوشیدنی است.
- بزرگ سیاهرگ زیرین یا ورید اجوف تحتانی : که خون را از اندام ها به قلب را منتقل می کند.
- عصب فرنیک یا میان بندی : که حرکات دیافراگم را کنترل می کند.
- مجرای سینه ای : که مایعی به نام لنف را به عنوان بخشی از سیستم لنفاوی در بدن حمل می کند.
- عصب واگ : که وظایف متعددی از جمله کمک به کنترل سیستم گوارشی بر عهده دارد.
چه عوامل و اختلالاتی عملکرد دیافراگم را تحت تاثیر قرار می دهند؟
عوامل، بیماری ها و اختلالات متعددی ممکن است فعالیت دیافراگم را مختل کنند که برخی از آنها شامل:
فتق
ابن عارضه زمانی اتفاق می افتد که قسمت بالایی معده از سوراخ دیافراگم بالا بزنند. فتق دیافراگمی در شرایطی اتفاق می افتد که یکی از اندام های درون شکم برآمده شده و وارد حفره قفسه سینه می شود.
این اختلال یا مادرزادی است یا در اثر تروما، افزایش سن و چاقی بروز پیدا می کند. فتق برای درمان نیاز به جراحی دارد.
آسیب عصب فرنیک یا میان بندی
آسیب به اعصاب نتیجه وجود سرطان، بیماری های خود ایمنی و آسیب های فیزیکی است. در مواردی نیز حین انجام عمل جراحی بای پس قلب یا پیوند ریه به وجود می‌آید.
وجود تومور، آنوریسم آئورت یا اسپوندیلوز گردن می تواند عصب را تحت تاثیر قرار داده و به آن آسیب وارد کند.
ابتلا به ویروس HIV، ویروس نیل غربی و بیماری لایم نیز از دیگر آسیب هایی است که منجر به التهاب عصب می شوند.
اسپاسم یا گرفتگی
گرفتگی ماهیچه دیافراگم مانع از شل شدن آن پس از خروج هوا از ریه خواهد شد. به علاوه این گرفتگی باعث ایجاد سفتی شده و شکم را منقبض می کند.
در بیشتر موارد تمرینات سنگین ورزشی، گرفتگی یا اسپاسم دیافراگم به دنبال دارد که معمولاً با گذشت زمان و کمی استراحت بهبود پیدا می کند.
ضعف و از کار افتادگی
اختلالات عصبی عضلانی گاهی عملکرد دیافراگم را تحت تاثیر قرار داده و آن را ضعیف می کند. بیماری‌هایی مثل مالتیپل اسکلروز یا MS و ALS مهم ترین اختلالات عصبی عضلانی هستند.
همچنین بیماری‌های مربوط به دیابت، آسیب های فیزیکی به ستون فقرات یا انسداد مزمن ریه (COPD) نیز به مرکز دیافرا گم لطمه وارد می کند.
علائم اختلال در عملکرد دیافراگم چیست؟
علائم ناشی از اختلال در فعالیت دیافرا گم اغلب کوتاه مدت یا موقتی هستند. این علائم شامل:
- رفلاکس معده، سوزش سر معده، سرفه و مشکل در بلع غذا
- تغییر در رنگ پوست (رنگ پوست کبود می شود)
- افزایش ضربان قلب، درد قفسه سینه مشکل در تنفس (مخصوصاً در حالت درازکش)
- سردرد
- سکسکه ای که به راحتی قطع نشده و مرتباً تکرار می شود
- درد و فشار در قفسه سینه، پشت و پهلوها، شانه ها و شکم (به ویژه زیر قفسه سینه) درد شکم و قفسه سینه و پشت که بعد از غذا خوردن شدت می یابد.
- احساس نبض یا بال زدن زیر دنده ها
بعضی از علائم اختلال در دیافراگم شبیه علائم حمله قلبی است. در صورتی که دچار تنگی نفس، انقباض قفسه سینه یا درد در این ناحیه شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
این اختلال تا چه حد رایج است؟
شایع ترین علت اختلال در عملکرد دیافراگم آسیب عصب فرنیک است (چه در اثر جراحی چه در اثر آسیب فیزیکی) در جراحی بای پس قلب، خطر بروز آسیب به عصب فرنیک 20 درصد بیشتر عنوان شده.
پس از آن فتق دومین عامل خطر شناخته می شود که احتمال بروز آن در میان افراد چاق بالای 50 سال 55 درصد بیشتر است.
چه طور می توان به سلامت دیافراگم کمک کرد؟
دیافراگم نوعی ماهیچه است، پس باید مثل هر ماهیچه دیگری در بدن در پی تقویت آن باشیم. تمرینات مربوط به تنفس دیافراگمی به بهبود عملکرد این عضو کمک می کند.
این تمرینات همچنین استرس و فشار عصبی را کاهش داده و به حفظ آرامش منجر می شود. برای حفظ سلامت دیافراگم می بایست:
- وعده های غذایی سبک تر مصرف کرده و از خوردن مواد غذایی که منجر به سوزش معده می شوند پرهیز کنید.
- اگر در معرض خطر ابتلا به آسیب‌های دیافراگم هستید حتماً به طور مرتب تحت نظر پزشک باشید.
- تعادل وزن
- قبل از انجام تمرین، بدن را گرم کنید تا دیا فراگم توان تحمل فشار در طول ورزش را داشته باشد.
- از انجام تمرینات سنگین تر از دامنه حرکتی خود پرهیز نمایید.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟
اگر دچار هر کدام از علائم اختلال در دیافراگم هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا برخی علائم شباهت زیادی به علائم حمله قلبی دارند. در صورت احساس درد در قفسه سینه و تنگی نفس با اورژانس تماس بگیرید.
گاهی اوقات اختلال در فعالیت دیافراگم با علائم سایر بیماری ها شباهت دارد. پس حتما به دنبال پیگیری موضوع باشید.
چه طور بفهمیم در معرض خطر اختلال در دیافراگم هستیم؟
در صورت داشتن یک یا چند مورد از این شرایط در معرض خطر ابتلا به اختلالات دیافراگمی قرار دارید:
- بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس
- انسداد مزمن ریه COPD، سرطان ریه و دیگر بیماری‌های ریه
- بیماری های قلبی که نیازمند جراحی هستند
- بیماری لایم
- اختلالات عصبی عضلانی مثل MS
- چاقی
- ویروس هایی مثل HIV
چند کلامی از کلینیک دکتر خسروی
دیافراگم نقش به سزایی در تنفس و حفظ سلامت بدن ایفا می کند. عوامل متعدد، بیماری ها و آسیب های مختلف عملکرد این عضو را تحت تاثیر قرار می دهند.
اگر به واسطه ابتلا به یک سری بیماری ها در معرض خطر اختلال در دیافراگم هستید حتماً با پزشک مشورت کنید.
اگر مشکل در تنفس یا بلع داشته و درد شدید قفسه سینه دارید به صورت اورژانسی خود را به مراکز درمانی برسانید. با انجام یک سری تمرینات می توانید عملکرد دیافراگم را بهبود ببخشید. برای مشاوره و درمان اختلال دیافراگم به کلینیک دکتر فرشاد خسروی واقع در غرب تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
سلام ،اگر کسی که از کودکی دیافگرامش از ترس از کار افتاده میتواند ازدواج کند؟ و صاحب فرزند شود ؟
سلام
دیافراگم عضله ای غیر ارادی است و تشخیص از کار افتادگی آن با پزشک است.
درودمیفرستم برستاره عالم پزشکی جناب دکتر خسروی♡پروفسوردکترخسروی ایا جنابعالی یا هموطنان گلم خبرداریدچرامن تا اینحد شمارا ستودم؟خوب حقم دارید دلیلشو ندونید چون اولینباره با شما عزیزانه مکاتبه میکنم پروفسور خسروی/۲سال قبل هنگام کارکردن احساس میکردم روزبروز زودتر خسته شده وتنگی نفس میگیرم تاحدیکه دیگر قادر نشدم حتی قدمی بردارم (فوق تخصص قلب/ تشخیصش گرفتگی عروق رگ قلبم بود/ ۲۰روز دربیمارستان بهشتی قم بخش قلب بستری شدم انژیو شدم اکو کاردیوگرافی و سونوگرافی شدم و بعد ۲۰روزنتونستن بیماریمو تشخیص بدن و گفتند بفرما برو بیمارستان قلب تهران شاید اونجا تشخیص بدن )(اورژانس قلب شهید رجایی هم بارها ازمایش خون انزیم قلبی اکو گرفتن ازمایش خون امبلی ریه گرفتن در نهایت اونها هم نتونستن بیماریمو تشخیص بدن/ ناچارا رفتم بیمارستان شخصی نیکان غرب نزد پرفسور فوق تخصص ریه و عفونی دکتر طبرسی ایشان عکس رنگی از ریه گرفت گفت سالمی اما برای تست بیماری پرفشاری ریه/ برو بیمارستان مسیح دانشوری که فقط مخصوص ریه است/ برسی کردن داروهای کمیاب خارجی تجویزکردن اصلا حالم بهتر نشد(تا اینکه چندی پیش باحالتی دلگیرو ناامیداز زندگی اتفاقی با این سایت و صفحات پروفسور خسروی روبرو شدم نشانه های فتق دیافراکم را که پروفسور خسروی شمرده بودن را خواتدم دیدم یا خدا صددرصد دقیقا انگار دکتر شخصا درارتباط با وضعیت بیماری و حالروز من این مقاله را نوشتن از یکطرف از خوشحالی داشتم بال درمیاوردم که بعد ۲سلل و هزینه ۸۰ میلیون درنهایت با خواندن مقاله پروفسور خسروی کشف کردم بیماری من فتق دیافراکم است وحالا میتوانم نوبت بگیرم و بروم خدمت جتاب دکتر جهت درمان(و از طرفی هم بر بخت اقبال شومم گریستم که ۲سال شبو روز درد کشیدمو خانوادم بصورت نوبتی ناچارا بعنوان همراه در بیمارستانها سرگردان بودن و اخرشم بدون تشخیص مرخص میشدیم حالت بیماری من تا چندی پیش بشدت عذاب اور بود اما الان با رهنمودهای دکتر ۹۰ درصد دردم کاسته شده@ درد من اینگونه بود که وقتی مثل بقیه انسانها مثلا وعده نهارخودم را میل میکردم تا بلند میشدم بروم مسواک بزنم درهمان قدم اول ببعد چنان تپش قلب وحشتناک و اساس سوزش اتشین ریه بهم دست میداد که جانم بلبم میرسید و اگر بلافاصله روی مبل یا سکویی مینشستم و نیم تنه بالایی خودمو صاف میکردم و گردن و کتف هایم را بصورت کشیده بسمت عقب متمایل میکردم و ۲بار نفس عمیق میکشیدم و ۵ثانیه جبس میکردم بلافاصله ضربان قلبم و سوزش ریه خوب میشد و جالب اینکه بعد اینکه مقاله پرفسور خسروی را بارها خواندم دریافتم که بایستی۳لقمه اندک صبحانه(مجددا یک عدد بیسگوئیت گرد ساقه طلایی را ۱۱ صبح بخورم فقط درحدیکه معده ام فریب بوی بیسگوییت را بخورد چون یک ورق بیسگوییت حتی گنجشک راهم سیر نمیکند اما هدف سیر شدن نیست هدف درمان شدن است (بازم ساعت ۱ وقت ناهار که میشودفقط۴قاشق پلو ۲قاشق خورشت را به ارامی میل میکنم تا زود تمام نشود سپش ساعت۶بعداظهر۲ورق بیسگوئیت ساق طلایی میخورم و درپایان ساعت ۱۱شب ۴عدد خرما و ۱۰ عدد بادام درختی و یک استکان کوچک شیر کم چرب را میل میکنم و میروم بصورت نیم تنه سیخ صاف روی صندلی مینشینم تا معده ام و شکمم بصورت هلال ماه شکل نگیرد و از نیم تنه پایینم معدم به پرده گنبدی مانتد پرده دیافراکم فشار نیاورد که تپش قلب و سوزش ریه بگیرم و خدارا شکر از روزیکه به رهنمود های پروفسور خسروی توجه نمودم شاید ۵کیلو دراین مدت اندک لاغرتر شدم و چون همیشه احساس نیمه سیری و نیمه گرسنگی دارم موقع راه رفتم تپش قلب و سوزش ریه ندارم بخاطر همینه که بعداز ۲سال قادر شدم پیاده روی کنم و بخاطر اینکه نمیتوانستم پیادروی کنم ۵۵ کیلو چربی دور شکمم انباشته شده است عزیزان و هموطنان گلم جناب پروفسور خسروی ای دانشمند نمونه بسیار با ارزش و با اهمیت ایرانمون و جهان / من تا اخر عمرم از شما سپاسگذارام ۲سال بیش از صد متخصص های گوناگون با صدها ازمایشها و تصویربرداری ها یکشون حتی به مخیله اش خطور نکرد حدس بزنه بگه خوب این بیمار که قلبش ریه هاش خونش سالمه دیابت نداره پس چه عاملی باعث ضربان شدید قلبش میشه چرا سوزش ریه میگیره گلعی من اینه که منو چندین متخصص داخلی و قلب و ریه و اعصاب روان و متخصص جراحی ستون فقرات/ جراح کلیه نفرولژی و ارولوژی دید هر دکتر کلی برام دارو تجویز کرد الان در منزل به اندازه یک داروخانه داروهای پلپ و سالم دارم انواع داروهای قلب/ریه/فشار خونها/ دیابت /تمامی انتی بیوتیک ها ( منو عف بفرمایید چون نوشتن نظرم خیلی طولانی شدپیش خودم حدس زدم شاید خدای نکرده از ۸۰ میلیون هموطن گلم شاید یک نفر باشد که بیماری منو دارد و مثل من دکترها نتونستند تشخیص بدن شاید من باعث بشم یک انسان از درد نجات پیدا کنه شاید توضیحاتم باعث بشه حتی شده یک نفر نجات پیدا کنه
با سلام به شما همراه گرامی و با سپاس از شما
امید بر رهایی شما از این درد
سلام اقای دکتر خسروی گرامی(بنده در شهرستان ساوه سکونت دارم/از۲سال پیش که انموقع با۱۷۵ قد۹۰کیلو وزن داشتم احساس میکردم مدتیست هرهفته نسبت به هفته قبلش زودتر خسته میشوم و تپش قلب میگیرم تا اینکه کارم رسید بجایی که هروز با کوچکترین فعالیت تپش قلب میگرفتم بدستور متخصص قلب انژیوگرافی و اکو کاردیوگرافی و در این ۲سال بارها اکو و نوار قلب گرفتن همگی سالم بودم از ریه ام سیتی اسکن رنگی و عادی گرفته شد سالم بودم چون دستگاه فشار و دستگاه قند منزل دارم فشارم وقندم اخیراهم نرمال بوده اما چون در این ۲سال اخیر وزنم از ۹۰ به ۱۲۵ رسیده و ۵۰ کیلو اضافه وزن داشتم و اخیرا ازمایش چربی و تیرویید ندادم الان نمیتوانم از عادی بودن نتیجه این ۲بگیوییم اما اینکه مزاحم شما شدم دلیلش اینکه چندی پیش اتفاقی دریافتم اگر ۳روز اصلا چیزی نخورم و معده ام خالی بماند و برخیزم به اهستگی قدم بردارم تپش قلب و سوزش ریه بهم دست نمیدهد واگر بعد ۳روز برای هر وعده فقط و فقط ۳ لقمه اندک میل کنم و همیشه در حالت دل ضعفه بمانم موقع حرکت دیگر تپش قلب و سوزش ریه ندارم اما اگر گوش شیطان کر وسوسه شوم و مثلا مثل همه انسانها یک وعده غذای کامل بخورم و همان لحظه برخیزم تا مثلا برم برای خودم چای بیاورم درقدم دوم ببعد چنان تپش قلب وحشتناک و سوزش ریه وحشتناکی بهم دست میدهد که دنیا بسرم جهنم میشود و باید بلافاصله روی صندلی بصورتیکه نیم تنه بالایی خودم را کاملا سیخ کرده گردن خودم را به عقب بگی و نفسهای بشدت عمیق بکشم و نفسم را حبس کنم و بعداز ۲۰ ثانیه مجددا نفس بعدی تا اینکه از شدت تپش قلبم کاسته و سوزش ریه ام کم شود و ۳روز به هیچ عنوتن هیچ نخورم تا دل ضعفه بگیرم تا جرات کنم بتوتنم از جایم برخیزم در ضمن از لحظه ایکه تپش فلب و سوزش ریه میگیرم بشدت دست و شانه چپم درد دارد واصلا نمیتوتنم حرکتشان دهم با مطالعه مطالب ارزنده شما دریافتم گویا دچار مشکلاتی در دیافراگم شده ام ام که البته این فقط یک حدسی است که از مطالب ارزشمند شما به ذهنیتم رسید که میدانم این حضرت عالی هستید که باید تشخیص اولو اخر را بدهید اینکه باید جهت معالجه حتما خدمت جنابعالی برسم و شما منت بسرم بگذارید مرا بپذیرید این که حتمیست و بزودی خدمت میرسم اما همین الان و در تمام ثانیه ها بشدت سوزش ریه دارم و اصلا جرات نمیکنم حتی تا سرویس بهداشتی بروم چون با کوچکترین حرکتی بشدت تپش قلب میگیرم. قبلا هم گفتم مگر اینکه ۳روز بگذرد معده ام خالی خالی بشود تا بتوتنم حرکت کنم در ان شرایط معده خالی تپش قلب نخواهم داشت ولیکن متاسفانه گرسنگی بشدت بهم فشار اورد بعداز ۳ماه برنج هوس کردم مقدلری خوردم به این وضعیت اسفناک مجددی گرفتار شدم لطفا بفرمایید چه حرکت ورزشی یا چه امپولی یا چه دارویی یا چه دمنوشی بخورم کمی بهبود یابم ببخشید که متن نوشتاریم طولانی شد منو عف کنید متشکرم احمدی از ساوه 09182568610
سلام
رز بخیر و خوشی
این علائم نیازمند بررسی کامل سیستم گوارش است. ظاهرا شما در سیستم هضم غذا دچار مشکل هستید. حتما در شهر خودتان به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید.