اختلال بلع و اختلال در هضم
بسیاری از افرادی که با بیماری عصبی روبرو هستند و یا بازمانده سکته مغزی هستند، در بلع مشکل دارند. افراد مبتلا به اختلال بلع دچار اختلال هضم هستند و در خوردن، نوشیدن و مصرف دارو مشکل دارند.
اگر اختلال در هضم به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می تواند منجر به ضعف تغذیه، ذات الریه، آسپیراسیون و ناتوانی های بیشتر شود.
علائم اختلال بلع
اختلال بلع با مشکل در بلع تشخیص داده می شود. چندین بیماری عصبی مانند سكته مغزی، زوال عقل، فلج مغزی و اسكلروز در صورت ضعف عضلات بلع یا از بین رفتن هماهنگی می تواند باعث اختلال بلع شود.
افرادی که به مشکل بلع مبتلا هستند در هنگام بلع احتمالا علائم زیر را تجربه کنند:
- خفه شدن
- سرفه کردن
- مایعات از بینی بیرون می آیند
- گیر کردن غذا در ریه ها
- صدای گرفته و ضعیف
- ریختن بزاق دهان غیر قابل کنترل
- عدم کنترل زبان
- از دست دادن عکس العمل غیر ارادی بستن دهان
بلع طبیعی و هضم غذا
اولین قدم در بلع، خرد کردن مواد غذایی است. در صورت ابتلا به دیسفاژی، این مرحله می تواند در فرایند هضم به شدن اختلال ایجاد کند.
خرد و ریز کردن مواد غذایی در مرحله اولیه هضم در دهان انجام می شود.
جویدن مواد غذایی باعث می شود فرآیند بلع آسان تر و ایمن تر شود و همچنین به آغاز فرآیند هضم مواد غذایی (تجزیه) کمک کرده تا مواد مغذی در معده و روده کوچک جذب شوند.
خرد کردن مواد غذایی با جویدن غذا، خیساندن با بزاق، مخلوط کردن با آنزیم ها و تشکیل یک توده چسبنده نرم انجام می شود. تکه های ریز تا زمانی که روند بلع شروع شود در داخل دهان باقی می ماند.
شکل گیری اولیه جویدن به چهار مرحله پردازش دهان بستگی دارد که در صورت بروز اختلال بلع به احتمال مختل شود. این مراحل شامل موارد زیر است:
- انتقال غذا از جلوی دهان به دندان
- حمل مواد غذایی به قسمت پشت دهان برای جویدن
- حرکت غذای جویده شده به پشت زبان برای بلع
- بلعیدن
هنگامی که ماهیچه های دهان و گلو روند بلع را شروع می کنند، مواد غذایی به سرعت و به کمک حرکات عضلانی غیر ارادی مری حرکت می کنند.
سپس غذای جویده شده از طریق عضله ای به نام اسفنکتر مری که مری را از معده جدا می کند، میگذرد.
این عضله پس از وارد شدن تکه های ریز مواد غذایی به معده بسته می شود، به طوری که غذا در فرآیند هضم معده تکه تکه می شود.
با وارد شدن تکه های غذا به معده، غذا وارد انحنای معده می شود. در طی فرآیند هضم معده، تکه های غذا توسط اسیدها و آنزیم هایی که در معده تولید می شود، هضم می شود.
سرانجام با تجزیه بیشتر غذا، بعضی از مواد مغذی موجود در غذا در معده جذب می شوند. بیشتر مواد برای تجزیه شدن و جذب بیشتر به روده کوچک میروند.
خرد و تجزیه کردن غذا به دلایل مختلفی مراحل مهمی در فرآیند هضم محسوب می شوند.
اول از همه، خرد، نرم و روان کردن به مواد غذایی اجازه می دهد تا با سهولت بیشتری در مناطق مختلف درون دستگاه گوارش تردد کنند و با تغییر در بافت و ترکیب مواد غذایی فرآیند هضم شیمیایی را آغاز می شود.
فرایند شیمیایی یعنی فرایندی که مواد غذایی که می خوریم به ذرات به اندازه کافی کوچک تقسیم می شود تا بدن بتواند اجزای غذا را جذب جریان خون کند.
این خصوصیات تجزیه غذا در نهایت میزان جذب مواد مغذی را در بدن کنترل می کند.
به طور معمول، مواد غذایی با سرعت ثابت جویده و خرد می شوند و سپس به طور مؤثر از طریق دستگاه گوارش به منظور تجزیه و جذب بیشتر وارد معده و روده کوچک می شوند.
با این حال، سوء هاضمه می تواند مانع از جذب کارآمد مواد غذایی شود.
روش هایی برای بهبود قدرت بلع
روش های مختلفی وجود دارد که در صورت بروز اختلال بلع می توانید توانایی های بلع بهتری داشته باشید.
مدیریت سوء هاضمه شامل تنظیم سبک زندگی، ورزش درمانی و معالجه پزشکی است.
تنظیم سبک زندگی
تغییر وضعیت حالت ایستاده و نشسته و همچنین کندتر غذا خوردن روش های ساده ای است که می تواند فرایند بلع را آسان کند.
در صورت داشتن اختلال بلع ، تغییر ضخامت مایعات و خوردن غذاهای نرم می تواند کمک کننده باشد.
ورزش درمانی
درمان اختلال بلع شامل درمان با کمک گفتار، زبان، کاردرمانی یا فیزیوتراپی است. تمرینات زبان، لب، گلو و دهان باعث تسکین و تقویت ماهیچه های کنترل بلع و افزایش انعطاف پذیری این ناحیه می شود.
درمان پزشکی
داروهای تجویزی وجود دارد که می توانند به باز شدن عضلات گلو کمک کنند تا بلع راحت تر شود. اشکال دیگر درمان شامل روش هایی مانند تحریک الکتریکی عصبی و عضلانی (NMES) می باشد.
با درمان اختلال بلع و روش های درمانی آن بیشتر آشنا شوید
اگر اختلال بلع را تجربه کرده باشید، امکان دارد مشکلات بلع به مرور زمان بهبود یابد. با این وجود هیچ تضمینی وجود ندارد که بدون مداخله بهبود پیدا کنید.
برای دریافت نوبت از متخصص درمان اختلالات بلع، دکتر فرشاد خسروی و مشاوره در مورد بهترین گزینه های کمکی و درمانی با شماره های زیر تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
