انواع لوله تغذیه و موارد استفاده

انواع لوله تغذیه و موارد استفاده از آن در این مقاله تحت بررسی قرار می گیرد. بسیاری از دلایل نیز برای اینکه چرا یک لوله تغذیه مورد نیازاست، وجود دارد.

لوله تغذیه یک دستگاه پزشکی است و برای تغذیه ایمن بیماران دارای اختلال بلع استفاده می شود.

اختلال در بلع ممکن است به علت کاهش سطح هوشیاری، سکته مغزی، سرطان و یا مسائل دیگر رخ دهد.

شما می توانید برای انتخاب انواع لوله تغذیه و موارد استفاده از آن با دکتر فرشاد خسروی تماس بگیرید.

موارد استفاده از لوله تغذیه در وضعیت های مختلف متفاوت است و تصمیم به داشتنِ یک لوله تغذیه به صورت دائمی با تعبیه یک لوله موقت تفاوت دارد.

برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد انواع لوله تغذیه، لازم است که بدانیم که لوله تغذیه چیست، تفاوت بین انواع لوله‌های تغذیه را بشناسیم، زمان استفاده ضروری و اختیاری از یک لوله را بدانیم و اینکه چگونه این لوله‌ها در جای خود قرار داده می‌شوند.

تعریف لوله ­تغذیه

لوله تغذیه، یک لوله پلاستیکی است که برای گذر از جویدن و بلعیدن در یک بیمار که قادر به خوردن یا نوشیدن به صورت طبیعی و ایمن نیست، استفاده می‌شود.

انواع لوله تغذیه می‌توانند برای رساندن مواد غذایی و مایعات مورد استفاده قرار گرفته، همچنین سایر موارد استفاده از لوله تغذیه می‌توانند برای تهیه دارو در صورت نیاز به کار روند.

اگر بدن به خوبی کالری لازم را دریافت نکند، یک لوله تغذیه می تواند این کار را به خوبی انجام دهد.

کاربردهای لوله تغذیه

لوله تغذیه بیشتر برای تامین غذا مناسب است، آن‌ها همچنین می‌توانند گاز معده و نفخ را کم کرده و حالت تهوع و استفراغ را کاهش دهند.

کاربردهای رایج یک لوله تغذیه شامل موارد زیر است:

تامین مواد غذایی

غذا به شکل مایع می‌تواند از طریق یکی از انواع لوله تغذیه وارد بدن شود. تغذیه با لوله (tube)، کربوهیدرات، پروتیین و چربی‌ها را بدون نیاز به قورت دادن یا جویدن برای بدن فراهم کند.

تامین مایعات

از طریق انواع لوله تغذیه می توان آب را برای بدن فراهم کرد تا بدن بیمار دچار کمبود آب نشود.

تامین دارو

داروها، از جمله بسیاری از قرص‌ها، می‌توانند از طریق یک لوله تغذیه داده شوند.

ممکن است قرص ­ها نیازمند آسیاب کردن داشته باشند و برخی از کپسول‌ها باید باز شوند، اما اگر ذرات به اندازه کافی کوچک باشند، بیشتر داروها می‌توانند با آب مخلوط شوند و از طریق یک لوله تغذیه استفاده شوند.

شکم

برخی از انواع لوله تغذیه را می­توان برای حذف باد شکم به کار برد. برخی دیگر از انواع لوله‌های تغذیه، به طور خاص، می‌توانند به مکنده متصل شوند تا به آرامی گاز را از معده خارج کرده و انسداد و نفخ را کاهش دهند.

تخلیه محتویات معده

اگر غذا یا مایعات را هضم نکنید، ممکن است غذایی در معده باقی مانده است که موجب ناراحتی، حالت تهوع، استفراغ، یا درد معده و نفخ شکم می‌شود.

مکش ملایم می‌تواند برای پاک کردن مایعات و ذرات کوچک غذا از معده شما به کار رود.

چه زمانی استفاده از یک لوله تغذیه لازم است؟

استفاده از یک لوله تغذیه زمانی که شما نمی‌توانید بصورت عادی غذا یا مایعات را از طریق دهان بخورید، ضروری می­شود.

در حالی که می­توان مایعات و مواد غذایی را از طریق تزریق فراهم کرد، انتقال غذا به روده بهتر از رگ­ های خونی، بدن را تغذیه می­کند.

مشکل بلعیدن می‌تواند به این معنی باشد که بیمار حین خوردن غذا و مایعات به حالت خفگی می‌افتد، یا به جای اینکه آب دهانش را قورت دهد، آب به همراه نفس به داخل ریه‌ها فرو می‌رود. در اینجا یکی از انواع لوله تغذیه برای بیمار توصیه می شود.

ورود ذارت غذا به ریه می‌تواند منجر به بیماری جدی، از جمله ذات‌الریه (پنمونی) شود.

ممکن است برخی از افراد به حدی ناتوان باشند که نتوانند غذا را قورت بدهند یا تراکئوستومی وجود داشته باشد که وارد مجاری تنفسی شده و از بلعیدن غذا جلوگیری می‌کند.

برخی از بیماران هوشیارند اما نمی توانند آب، غذا و یا بزاق خود را ببلعند. با این حال، برخی دیگر نیز نوعی بیماری دارند که قورت دادن را دشوار می‌سازد مانند سرطان دهان یا سرطان سر و گردن. در این جا انواع لوله تغذیه برای شما می شود.

تصمیم برای قرار دادن انواع لوله تغذیه

اگر بیمار نتواند در رابطه با خواسته های خود تصمیم بگیرد و در این بحث شرکت کند، تصمیم برای اینکه یک لوله تغذیه برای بیمار جای گذاری کنیم، دشوارتر می‌شود.

در بسیاری از موارد، یک بیمار که به یک لوله تغذیه نیاز دارد، یا بی‌هوش و یا بی‌ حرکت است و قادر نیست خواسته‌های خود را با دوستان و عزیزان خود به اشتراک بگذارد.

سوال این است که بیمار چه می‌خواهد و آیا این لوله احتمالاً موقتی، بلند مدت یا دائمی است یا خیر.

برخی خانواده‌ها روزهای متمادی را صرف بحث درباره این تصمیم در میان خودشان می‌کنند. در صورتی که تحت این شرایط قرار دارید، کافی است مدارک پزشکی بیمار را برای دکتر فرشاد خسروی ارسال نمایید یا به ایشان مراجعه کنید تا شما را با انواع لوله تغذیه ونحوه نگهداری از آنها آگاه کند.

در بسیاری از موارد، یک لوله تغذیه شکمی (PEG) را با تراکئوستومی (سوراخی در نای ایجاد می کنیم که بیمار از آن طریق تنفس کند) همراه می شود. یعنی همزمان هم برای بیمار لوله تغذیه تعبیه می شود و هم تراکئوستومی.

چون تنفس از طریق دستگاه، موقتی است و دو هفته بیشتر مورد استفاده قرار نمی گیرد؛ لذا پس از آن پزشک به ناچار باید نای را سوراخ کرده (تراکئوستومی) و بیمار از طریق آن تنفس کند.

انواع لوله تغذیه

چندین نوع لوله تغذیه وجود دارد، و آن‌ها برای انواعی از شرایط استفاده می‌شوند.

نوع لوله‌ای که تعبیه می کنیم به ماهیت اختلال بلع، بستگی دارد.

برخی از این لوله ها موقتی هستند و برخی دیگر به معنای بلندمدت یا حتی دائمی می باشند.

یک لوله تغذیه موقت، که یک سر آن از بینی خارج می شود (لوله NG) و انتهای آن در معده قرار دارد تنها می‌تواند به مدت ۱۴ روز در جای خود باقی بماند. البته در صورتی که جنس لوله سیلیکونی یا پلیمری باشد تا دو ماه هم می توان از آن استفاده کرد.

این نکته را در نظر داشته باشید که در این دو ماه، تعویض مداوم انواع لوله تغذیه تاثیری در مدت زمان باقی ماندن آن ندارد؛ یعنی در حقیقت این لوله تغذیه، به بافت گلو و مری آسیب می رساند، بنابراین پس از اتمام زمانِ لوله موقت، در صورت عدم بهبودیِ بلع بیمار، باید به دنبال تعبیه یکی از انواع لوله تغذیه دائمی باشید.

یک لوله تغذیه طولانی‌مدت یا دائمی لوله­ ای است که برای ماه‌ها، سال‌ها یا حتی به صورت دائم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این لوله‌ها همانند لوله موقتی در صورتی که دیگر مورد نیاز نباشند، می‌توانند حذف شوند. اما می‌توانند برای دوره‌های طولانی بدون خطر در دهان، گلو و مری بمانند چون غذا مستقیماً به درون شکم منتقل می‌شود.

بیشتر بخوانید: لوله پگ (PEG) برای معده چیست و چه کاربردی دارد؟

لوله های تغذیه کوتاه‌مدت

لوله تغذیه بینی( NG tube) – Nasogastric tube

یکی از انواع لوله تغدیه ؛ انجی تیوب است. این نوع از لوله بترتیب از طریق بینی وارد گلو می شود و پس از عبور از مری به درون معده وارد می‌شود. این لوله با در صورتی که سیلیکونی باشد، دو ماه دوام می آورد.

لوله تغذیه دهانی (OG tube) – orogastric tube

این نوع از لوله مشابه لوله بینی شکمی (NG tube)، وارد دهان می‌شودو پس از عبور از گلو و مری، انتهای آن در معده قرار می‌گیرد.

این لوله می‌تواند تا دو هفته بعد از برداشتن یا تعویض آن با یک لوله ثابت باقی بماند.

انواع لوله­ های تغذیه طولانی‌مدت یا دائمی

این نوع لوله بوسیله آندوسکوپی و در کمتر از سی دقیقه جای گذاری می شود و اجازه دسترسی مستقیم به معده از طریق یک برش در سمت چپ شکم را می‌دهد. این لوله کاملا دهان و گلو را دور می‌زند و غذا، مایعات و دارو را به معده هدایت می کنند.

کمی پایین تر و در همین متن، نحوه تعبیه پگ را با جزئیات برای شما تشریح کرده ام.

ژژونوستومی (لوله j)

لوله ژژنوستومی مشابه لوله شکمی است اما در صورتی تعبیه می شود که پزشک نتواند PEG گذاری کند.

این لوله به نظر می‌رسد که کوچک‌تر از لوله PEG باشد. که همین باعث می شود که برای تغذیه بیمار، محدودیت های غلظتی ایجاد شود.

یک لوله معده چگونه جاگذاری می شود؟

لوله شکمی یا پگ را به طور معمول, سریع و با کمترین میزان اذیت جاگذاری می کنیم. حتی گاهی اوقات به بیوهوشی هم نیازی نداریم.

برای اینکه لوله را تعبیه کنیم، به بسیاری از بیماران در بخش مراقبت‌های ویژه، هیچ آرام بخش اضافی نمی دهیم.

آندوسکوپ یک ابزار نازک با نور و یک دوربین در انتهای آن است که به پزشک اجازه می‌دهد تا روند لوله گذاری را بر روی یک نمایشگر تماشا کند.

هنگامی که آندوسکوپ در معده قرار دارد، پزشک سرِ لوله آندوسکوپ را به دیواره معده می چسباند و با این کار می تواند نوری که از لوله آندوسکوپ در درون معده بیمار می تابد را از روی شکم ببیند. با این روش متخصص گوارش می تواند بهترین محل برای برش و تعبیه پگ را پیدا کند.

پزشک با یک برش کوچک (تقریباً یک سانتی متری)، پگ (PEG) را درون معده قرار داده می‌دهد. لوله های قدیمی‌تر ممکن است بالون داشته باشند که لوله را در جای خود نگه می‌دارد.

قسمت بیرونی این مجرا دارای یک ورودی است. شما می توانید ورودی لوله را باز کنید و آب و غذا را با سرنگ، وارد لوله کنید.

اگر از لوله به خوبی مراقبت کنید، جای عمل را بپوشانید، مواد غذایی و مایعات به بیرون نشت نمی کنند.

در حالی که بریدگی در حال التیام است، اطراف لوله را بانداژ می کنیم. این کار به جذب هر مایعی که ممکن است از محل، نشت کند کمک می‌کند.

شستشوی آرام محل با آب و تمیز کردن اطراف لوله، تمام کاری است که باید برای مراقبت از آن ناحیه انجام داد.

برداشتن لوله تغذیه

اگر به خوبی می توانید آب یا غذا را میل کنید، می‌توانید لوله تغذیه دائمی را بردارید. برداشتن یک لوله تغذیه هم سریع و هم آسان است. اگر پزشک، لوله از راه بینی تعبیه کند، کافی است آن را به آرامی بکشید تا خارج شود . اگر پزشک، لوله را مستقیما روی معده کار بگذارد (PEG)، بوسیله آندوسکوپ آن را خارج می کند. معمولاً طی یک هفته پس از آنکه لوله را برداریم، منفذ خود به خود بسته می­ شود.

دقت داشته باشید که برداشتن هر دو نوع لوله باید به دستور پزشک انجام شود.

یک توصیه

اگر می خواهید برای بیمارتان لوله تغذیه بگذارید، نباید عجله کنید. مهم است که در مورد نوع تغذیه بیمار در آینده نزدیک و یا شرایط کنونی ایشان مشورت کنید.

برای برخی بیماران، لوله‌ها موقتی هستند و پس از بهبودی برداشته می شوند. برای بیماران دیگر، انتظار می‌رود که لوله تغذیه دائمی باشد.

بنابراین، قبل از اینکه اِنجی تیوب(NG tube) ، پِگ (PEG) و یا ژژنوستومی تعبیه شود، حتما با پزشک و خودِ بیمار در موردِ شرایط کنونی و نحوه تغذیه در آینده صحبت کنید.

مطالعه بیشتر از سایت سازمان بهداشت جهانی (WHO):

https://www.who.int/tools/elena/review-summaries/feeding-vlbw-infants–nasal-versus-oral-route-for-placing-feeding-tubes-in-preterm-or-low-birth-weight-infants

بیشتر بخوانید: لوله تغذیه در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU)

کلینیک درمان اختلال بلع دکتر فرشاد خسروی، ارزیابی، تشخیص و درمان انواع اختلال بلع را برای مبتلایان به این اختلال فراهم کرده است. شما می توانید جهت دریافت مشاوره در مورد لوله تغذیه و درمان مشکل بلع با شماره های زیر با دکتر فرشاد خسروی تماس بگیرید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک