تشخیص و درمان بیماری پانکراتیت
پانکراتیت یا التهاب پانکراس زمانی اتفاق می افتد که آنزیم های گوارشی به جای شکستن بافت غذاها در روده کوچک، پانکراس را مورد حمله قرار می دهند. در مواردی که پانکراتیت حاد باشد تنها یک مورد حمله به پانکراس اتفاق افتاده و طی آن بافت این عضو دچار التهاب می‌شود، اما پس از مدتی به حالت عادی باز می گردد.
در پانکراتیت مزمن التهاب روز به روز شدت یافته و به مرور بافت پانکراس و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می دهد.
عوامل خطرزا برای بیماری پانکراتیت
داشتن سابقه سنگ صفرا خطر ابتلا به پانکراتیت حاد را افزایش می دهد. از طرفی مصرف زیاد الکل عامل ابتلا به پانکراتیت مزمن است.
دیگر اختلالات کیسه صفرا، سابقه خانوادگی، مصرف یک سری داروها، آسیب فیزیکی به شکم، مصرف سیگار و انواع زخم ها از دیگر عوامل خطر ابتلا به التهاب پانکراس هستند.
علائم احتمالی پانکراتیت
اینها شایع ترین علائم احتمالی ابتلا به پانکراتیت هستند، هرچند که هر فردی ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند:
- درد شدید در بالای شکم که گاهی به پشت و حتی قفسه سینه کشیده می شود
- تهوع
- استفراغ
- افزایش ضربان قلب
- تب
- تورم بالای شکم
- آسیت (تجمع آب و مایعات در فضای شکم)
- کاهش فشار خون
- یرقان خفیف (زردی پوست و سفیده چشم)
علل پانکراتیت
مصرف الکل به مقدار زیاد و داشتن سنگ کیسه صفرا از اصلی ترین علل پانکراتیت هستند. دیگر عوامل نه چندان شایع مثل مصرف داروهای خاص، عفونت، آسیب فیزیکی، اختلالات متابولیکی و عمل جراحی نیز جز علل ابتلا به این بیماری شناخته می شوند.
در 10 تا 15 درصد موارد علت ابتلا به پانکراتیت حاد مشخص نیست. در موارد نادری التهاب پانکراس ریشه ژنتیکی (وراثت) دارد.
تشخیص پانکراتیت
پزشک در هنگام معاینه فرد جهت تشخیص پانکراتیت، علائمی مثل یرقان، ضعف و وزن بسیار کم، اسهال یا مدفوع بدبو را مورد بررسی قرار می دهد.
بیمارانی که سابقه خانوادگی التهاب پانکراس، مصرف بیش از حد الکل و ابتلا به سایر دردهای شکمی داشته اند باید از جهت ابتلا به پانکراتیت مزمن مورد آزمایش قرار گیرند.
پزشک در این موارد از یک یا چند نمونه از این آزمایشات استفاده می کند:
- آزمایش خون : جهت تشخیص ناهنجاری های مربوط به پانکراتیت مزمن و کمک به شناسایی التهاب حاد.
- آزمایش مدفوع: به منظور اندازه گیری میزان چربی دفع شده. افرادی که درگیر پانکراتیت مزمن هستند، مقدار زیادی چربی از طریق مدفوع دفع می کنند، زیرا این چربی ها یا به درستی هضم نشده یا روده کوچک توانایی جذب آنها را نداشته است.
- سونوگرافی : سونوگرافی به شیوه آندوسکوپی تصاویر واضحی از لوزالمعده، مجاری صفراوی و پانکراس در اختیار پزشک قرار می دهد که نسبت به سونوگرافی معمولی شامل جزئیات و اطلاعات بیشتری است. پزشک لوله باریک و منعطف آندوسکوپ را از طریق دهان وارد معده می کند، سپس تصاویری از فضای داخلی معده توسط دوربین متصل به آندوسکوپ بر روی نمایشگر نمایش داده می شود.
- عکسبرداری از پانکراس و مجاری صفراوی : با کمک آندوسکوپی ERCP و لوله ای که وارد دهان می شود، تصاویری از پانکراس و مجاری صفراوی در اختیار پزشک قرار داده خواهد شد. با ورود یک مایع رنگی به داخل لوله آندوسکوپی، امکان عکسبرداری از فضای داخلی شکم نیز فراهم می شود.
- آزمایش بررسی عملکرد پانکراس : در شرایطی که بیمار کاهش وزن چشمگیری داشته یا با مشکل اختلال در جذب مواد مغذی مواجه باشد، آزمایش بررسی عملکرد پانکراس انجام خواهد شد. طی این آزمایش چند مرحله ای وضعیت پانکراس از جهت ترشح آنزیم های گوارشی یا دیگر ترکیبات لازم برای هضم بررسی می شود.
درمان پانکراتیت
پانکراتیت حاد
معمولاً پانکراتیت حاد فقط چند روز به طول می انجامد، مگر اینکه عوارض جانبی آن گریبانگیر فرد شده باشد. اصلی ترین روش های درمان این اختلال تزریق داروهای وریدی، مصرف آنتی بیوتیک و مسکن است.
در صورتیکه پانکراتیت در اثر وجود سنگ صفرا ایجاد شده باشد، می بایست طی یک عمل جراحی کیسه صفرا برداشته شده یا مشکل مجاری صفراوی با جراحی آندوسکوپیک برطرف شود.
پس از برداشتن سنگ کیسه صفرا و کنترل التهاب وضعیت پانکراس به حالت اولیه باز می گردد.
پانکراتیت مزمن
در شرایطی که عملکرد پانکراس دچار اختلال شده باشد، پزشک با تجویز انواع مسکن ها، اصلاح تغذیه و مشکلات متابولیکی سعی در برطرف کردن مشکل دارد.
تزریق وریدی دارو، مصرف مسکن، رژیم غذایی کم چربی و مصرف مکمل های آنزیم از جمله روش های درمان پانکراتیت مزمن هستند.
همچنین انجام عمل جراحی نیز به تسکین درد شکم، بازیابی ترشحات پانکراس و کاهش دفعات حمله آنزیم ها کمک می کند.
جراحی کیسه صفرا
اگر علت اصلی ابتلا به التهاب پانکراس، سنگ کیسه صفرا باشد، پزشک انجام عمل جراحی و برداشتن کیسه صفرا را توصیه می کند.
جراحی پانکراس
جراحی پانکراس شامل عمل تخلیه ترشحات این عضو یا برداشتن بافت های آسیب دیده است.
بیشتر بخوانید : تشخیص و علائم التهاب کیسه صفرا + علت ها
درمان برای معتادان به الکل
اگر مصرف زیاد الکل علت ابتلا به پانکراتیت باشد، پزشک برنامه درمانی ویژه ای برای معتادان به الکل تنظیم خواهد کرد.
برای تشخیص و درمان پانکراتیت و در صورت لزوم جراحی برداشتن کیسه صفرا به کلینیک دکتر فرشاد خسروی در تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.