تغذیه بیمار بستری
فشردگی طولانی مدت بافت های بدن بیماری که مدت زمان طولانی روی تخت بوده است ممکن است عوارض زیادی ایجاد کند و بیماری اصلی را پیچیده تر کند. در این مقاله درباره رژیم غذایی و تغذیه بیمار بستری توضیح می دهیم.
1. اختلال بلع و تغذیه بیمار بستری
بسیاری از خانواده ها تجربه مراقبت از بیماران بستری را دارند. زمانی که فرد دچار اختلال بلع می شود، تغذیه بسیار دشوار است. تعریف کلی از اختلال بلع: “بیمار قادر نیست غذا را به راحتی از دهان به معده انتقال دهد.” یعنی بیمار تمام یا بخشی از توانایی کنترل جویدن، بلع و فعالیت زبان را از دست می دهد و غذا نمی تواند از جلوی دهان به عقب برود و انتقال غذا به گلو بسیار دشوار می شود.
اختلال بلع یا دیسفاژی غالباً باعث می شود بیمار نتواند برخی غذاهای مهم را مصرف کند و در نتیجه کمبود مصرف بعضی از مواد غذایی برای مدت طولانی، ممکن است برخی از مواد مغذی مهم در تغذیه بیمار بستری گنجانده نشده و به بدن او نرسد. معمولا رایج ترین مشکلات در تغذیه بیمار بستری که به اختلال بلع هم دچار است، این است که عدم توانایی مصرف میوه ها و سبزیجات در طولانی مدت منجر به عدم دریافت کافی فیبر و در نتیجه یبوست بیمار می شود؛ همچنین عدم توانایی مصرف گوشت به اندازه کافی، کمبود پروتئین و سایر مشکلات تغذیه ای را به همراه خواهد داشت.
بنابراین، اختلال بلع نه تنها بر وضعیت تغذیه بیمار بستری تأثیر می گذارد؛ بلکه در صورت مناسب نبودن روش های تغذیه، ممکن است باعث خفگی و وارد شدن غذا به ریه ها شود.
چگونه مشکل اختلال بلع را حل کنیم؟
1. به بافت غذا توجه کنید
در تغذیه بیمار بستری مبتلا به اختلال بلع، بافت غذا بسیار مهم است. بافت غذا باید طوری باشد که برای کسانی که قادر به جویدن نیستند مشکلی ایجاد نکند، اما در عین حال فرد را برای بلعیدن مواد غذایی باید تحریک کند. غذاهایی که بافت نرمی دارند اما در عین حال کاملا رقیق نیستند، مانند ژله و فرنی برای گنجاندن در تغذیه بیمار بستری و تغذیه سکته مغزی مناسب هستند.
2. افزایش قوام و غلظت غذا
غذای با غلظت مناسب برای تحریک ترشح بزاق و واکنش بلع مفید است و می تواند قدرت عضلات را برای جویدن و حرکت زبان تقویت کند. برای جلوگیری از رقیقی بیش از حد تغذیه بیمار بستری، می توانید از نشاسته ذرت و پوره سیب زمینی پخته استفاده کنید. تکه های کوچک غذا در غذای بیمار دچار اختلال بلع نباید وجود داشته باشد. این تکه های کوچک غذا می توانند به آسانی باعث خفگی بیمار شوند.
3. وعده های غذایی کوچک
بهتر است به جای سه وعده غذایی روزانه برای تامین مواد غذایی بیمار بستری دچار به اختلال بلع، از شش وعده غذایی استفاده کنید.
4. ملاحظات تغذیه بیمار بستری
بهترین وضعیت برای بلع غذای بیماران بستری، بالا بردن موقعیت سر و خمی کمر و لگن تا حد ممکن است. میز باید در ارتفاع مناسب نسبت به کمر و سینه قرار گیرد.
5. رژیم غذایی با لوله معده
اگر مشکلات مربوط به اختلال بلع به طور موثر در کوتاه مدت قابل حل نیستند و احتمال سوء تغذیه و کاهش وزن شدید بیمار وجود دارد، باید رژیم غذایی با استفاده از لوله تغذیه را در نظر بگیرید.
2. تغذیه بیمار بستری و پیشگیری و درمان یبوست
به دلیل عدم تحرک، بیماران بستری ممکن است دچار مشکل یبوست یا دشواری در دفع شوند. برای جلوگیری از این مشکل و درمان آن، به موارد زیر در تغذیه بیمار بستری توجه داشته باشید.
1. غذاهای غنی از فیبر، مانند غلات سبوس دار، لوبیا، سبزیجات و میوه بیشتری در تغذیه بیمار بستری بگنجانید. اگر مشکل بلع دارید باید از میوه میکس استفاده کنید ، به یاد داشته باشید که میوه و سبزیجات را با هم مخلوط و میکس کنید و استفاده نمایید.
2. به اندازه کافی آب مصرف کنید.
3. ورزش روی ویلچر و ماساژ شکمی نیز می تواند در برطرف کردن یبوست بیماران بستری موثر باشد.
3. تغذیه بیمار بستری و پیشگیری و درمان اسهال
1. هنگام تهیه غذا از آلوده نبودن ابزار تهیه غذا، مثل چاقو و تخته و غیره مطمئن شوید.
2. حتی الامکان تلاش کنید بلافاصله پس از تهیه غذا، آن را مصرف کنید و در غیر این صورت حتما غذا را تنها برای مدت کوتاهی در دمای مناسب ذخیره کنید.
3. در صورتی که بیمار از لوله تغذیه می کند، بررسی کنید که سرعت انتقال غذا در لوله تغذیه بیمار بستری مناسب باشد، نه بیش از حد سریع باشد و نه بیش از حد کند. همچنین وجود لاکتوز در رژیم غذایی بیمار بستری، می تواند برای برخی از بیماران ایجاد مشکل کند.
4. در صورت وقوع اسهال، از مصرف غذاهای بیش از حد چرب و روغنی در تغذیه بیمار بستری خودداری کنید. اینگونه غذاها می تواند باعث تشدید مشکل اسهال بیمار شود.
6. در صورتی که مشکل اسهال بیمار ادامه پیدا کرد یا تعداد دفعات آن زیاد بود، حتما با پزشک مشورت کنید.
4 تغذیه بیمار بستری و زخم بستر
تغذیه مناسب به جلوگیری از ایجاد زخم بستر کمک می کند. سوء تغذیه می تواند باعث کم خونی و ادم شود. این شرایط بافت پوست را از بین برده و مقاومت پوست و بافت های زیرپوستی را تضعیف می کند. در صورت اضافه وزن بیمار، فشار بر روی پوست افزایش پیدا خواهد کرد و همچنین چین های ضخیم پوست بیشتر در معرض گرما و رطوبت قرار دارند که خطر زخم بستر را به دنبال خواهد داشت.
از طرفی کاهش وزن شدید، باعث می شود پوست فاقد لایه محافظ چربی شده و استخوانها به سطح پوست بیش از حد فشار وارد کنند. بنابراین اندازه گیری منظم وزن بیمار و رعایت اصول تغذیه بیمار بستری می تواند نقش مهمی در جلوگیری از ابتلا به زخم بستر داشته باشد.
کدام مواد مغذی به پیشگیری و بهبود زخم بستر کمک می کند؟
غذا تأمین کننده عملکرد فیزیولوژیک، متابولیسم بدن و انرژی مورد نیاز برای ترمیم است. در صورت عدم دریافت کالری کافی، بدن چربی و پروتئین ذخیره شده را تجزیه کرده و برای استفاده به گرما تبدیل می کند و باعث می شود لایه محافظ چربی بدن کاهش پیدا کند. به این ترتیب خطر ابتلا به زخم های بستر افزایش پیدا می کند. بعلاوه، هنگامی که زخم های بستر اتفاق می افتند، مقادیر زیادی پروتئین از دست می رود و بنابراین باید میزان پروتئین دریافتی در تغذیه بیمار بستری افزایش افزایش پیدا کند. منابع اصلی پروتئین: ماهی ، گوشت، لوبیا، تخم مرغ، شیر و مشتقات آن.
همچنین ویتامین A، گروه B و C در بازسازی بافت پوست نقش اساسی دارند. منابع ویتامین :A جگر، زرده تخم مرغ، گوشت بدون چربی. منابع ویتامین C: پرتقال و سایر مرکبات. علاوه بر این، زینک (zinc) هم برای بهبود زخم های پوستی مفید است. رطوبت نیز مهم است. در صورت کمبود آب در تغذیه بیمار بستری، بافت کاتابولیزه شده و خطر ابتلا به زخم بستر افزایش پیدا می کند.
5. تغذیه بیمار بستری و پیشگیری از عفونت مجاری ادرار
مصرف آب کافی و نوشیدنی های اسیدی مانند آب زغال اخته (cranberry juice) به جلوگیری از بروز عفونت های مجاری ادراری کمک می کند.
اشتهای بیماران بستری به دلیل فقدان فعالیت بدنی مختل می شود. تغذیه بیمار بستری باید به صورت متعادل شامل شش دسته از غذاها، شامل گوشت، تخم مرغ، شیر، سبزیجات، میوه ها و چربی باشد. رعایت رژیم غذایی و میزان آب مناسب توسط بیمار، ثبت وضعیت به صورت مکرر و مستمر روش های آسان و موثری برای درک و بهبود وضعیت تغذیه بیمار بستری است.
مطالعه بیشترhttps://svn.bmj.com/content/3/2/44.abstract
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
