خس خس گلو و سینه – نشانه ها، عوارض و درمان
خس خس گلو و سینه صدایی سوت مانند، زیر و بلند است که حین دم و بازدم شنیده می شود. خس خس گلو وقتی رخ می دهد که فرد نتواند به خوبی نفس بکشد. با اینکه هوا وارد ریه ها شده و از آن خارج می شود اما این پروسه با وجود خس خس سینه به طور موثر و کارآمد انجام نمی شود.
در واقع خس خس سینه و گلو به دلیل نوعی انسداد در مسیر هوایی و ریوی انجام می شود یعنی جایی که هوا وارد و خارج می شود.
در این صورت بیمار دچار بی قراری خواهد شد. بدن نیروی زیادی برای عمل دم وارد کرده و در واقع در حال انجام کار دشواری است.
همین امر فرد را خسته می کند چون میزان اکسیژن کافی دریافت نمی کند.
خس خس گلو چیست
خس خس گلو وقتی رخ می دهد که مقاومت بالای جریان هوا به علت انسداد مسیر تنفسی یا انقباض عضلات وجود داشته باشد. صدایی که در این صورت از گلو خارج می شود چیزی شبیه سوت بلند حین دم و بازدم است.
همچنین برخلاف خس خس سینه، این مشکل معمولاً سیستم تنفسی فوقانی را درگیر می کند (به غیر از ریه ها).
علل بروز خس خس گلو
علل مختلف بسیاری برای خس خس گلو وجود دارد از جمله:
- آلرژی
- اپیگلوتیس
- انسداد مسیر تنفسی با شیء خارجی
- عفونت ها
- بیماری عصبی عضلانی مثل دیستروفی عضلانی
- خروسک
- التهاب حلق و گلو
- آلودگی هوا
- رفلاکس اسید معده
- سیگاری بودن
علائم خس خس گلو
علائم و نشانه های مرتبط با خس خس گلو عبارتند از:
- مشکل در تنفس
- بیرون دادن صدایی زیر حین تنفس
- حرکت پوست اطراف گردن حین تنفس
این صدای اضافه در زمان دم بیشتر شنیده می شود.
۶ علت بروز خس خس در گلو و سینه
1. آسم
خس خس سینه در کودکان بسیار رایج است. کمتر از یک سوم کودکانی که مدام خس خس دارند طی سه سال اول دچار آسم می شوند.
آسم سبب تورم مسیر هوایی ریه ها شده و عضلات اطراف مسیر هوایی تنگ می شود. همین باریک شدگی باعث می شود هوا به سختی عبور کند.
در افراد مستعد آسم، محرک های بسیاری همچون ذرات گرد و غبار، پرز، داروهایی مثل آسپرین، کپک و قارچ، گرده گیاهان، دود سیگار، مواد شیمیایی، هوای سرد، عفونت های تنفسی مثل سرماخوردگی معمولی، استرس و ورزش سبب بروز خس خس می شوند.
به غیر از خس خس، افراد مبتلا به آسم علائمی همچون تنگی نفس بعد از ورزش و فعالیت، سرفه با یا بدون خلط، احساس تنگی نفس در قفسه سینه را هم تجربه می کنند.
اگر علائمی مثل سرگیجه، مشکل شدید تنفسی، عرق کردن، ضربان قلب سریع، اضطراب شدید به علت عدم تنفس و کبودی دارید با اورژانس تماس بگیرید.
پزشک برنامه درمانی خاص فرد را ترتیب می دهد و محرک ها را شناسایی می کند. همچنین داروهایی برای مصرف روزانه جهت پیشگیری از حملات آسمی، علاوه بر داروهای آرامبخش برای حین حملات تجویز می کند.
2. آسم قلبی
آسم قلبی بیماری ای است که به علت تجمع مایع در سمت چپ قلب ایجاد می شود. این امر سبب بروز علائمی مشابه آسم همچون خس خس، تنگی نفس و سرفه می شود.
برخلاف آسم، این تجمع مایع نشانه بیماری مادرزادی قلبی، مشکل در دریچه قلب، پمپاژ ضعیف قلب و نارسایی قلبی است.
پزشک درمان هایی توصیه می کند که شامل داروهایی جهت حذف مایع اضافی، کنترل فشار خون و همچنین اصلاح رژیم غذایی می شود. در برخی موارد جراحی هم نیاز است.
3. وجود جسم خارجی در مسیر تنفسی
اگر جسم خارجی وارد بینی یا مسیر تنفسی شود تنفس دشوار خواهد شد. بیشتر برای کودکان بین سنین ۱ تا ۳ سال این اتفاق می افتد.
مثال هایی از این اجسام عبارتند از انواع آجیل و مغزیجات، هسته میوه ها، دکمه، مهره و… .
این وسایل سبب احساس خفگی، سرفه و خس خس می شوند. همچنین عفونت و التهاب هم به وجود می آید.
اگر کودک دچار این مشکل شد، احتمالاً مسیر تنفسی او کامل مسدود شده و به فوریت های پزشکی نیاز باشد، بعد از رفع علائم خستگی و سرفه، مراقب علائم عفونت باشید.
4. برونشیولیت
برونشیولیت رایج ترین علت بروز خس خس در کودکان زیر ۲ سال است. وقتی مسیرهای کوچک تنفسی در ریه ها متورم شده و مخاط تجمع می یابند، برونشیولیت ایجاد می شود.
علت بروز این بیماری معمولاً عفونت ویروسی است. این ویروس که به نام ویروس سنسیشیال تنفسی شناخته می شود از شایع ترین ویروس های عامل برونشیولیت به شمار می آید.
سایر ویروس ها عبارتند از آنفلوانزا، آدنوویروس و پارا آنفلوانزا. این عفونت با تماس با گلو یا بینی فرد مبتلا منتقل می شود مثلاً با قطرات تنفسی حین عطسه یا لمس اشیایی که آلوده به این ویروس هستند.
برونشیولیت معمولاً کودکان زیر ۲ سال را درگیر می کند. کودک نارس زیر ۶ ماه، با مصرف شیر خشک و در معرض دود سیگار، احتمال ابتلای بیشتری دارد.
سایر علائم برونشیولیت عبارتند از سرفه، تنگی نفس، تب و خستگی. اگر پوست کودک آبی شد یا مشکل در تنفس، نفس های سریع، خستگی بسیار، پایین رفتن قفسه سینه حین تنفس داشت به اورژانس مراجعه کنید.
معمولا تنفس از روز سوم آسان تر می شود و بیماری طی یک هفته از بین می رود. مصرف بالای مایعات، استراحت کافی و استفاده از بخور به رقیق شدن خلط کمک می کند.
5. برونشکتازی
برونشکتازی بیماریی است که در آن مسیرهای بزرگ هوایی در ریه ها عریض تر می شوند.
علت آسیب وارده به مسیرهای هوایی، اغلب عفونت های مکرر یا التهاب مجراهای تنفسی است. گاهی اوقات برونشکتازی در کودکی و بعد از عفونت ریه یا پریدن غذا در مسیرتنفسی آغاز می شود.
مشکلات پزشکی همچون فیبروز کیستی (بیماری ای که منجر به تجمع مخاط غلیظ در سینه می شود)، اختلالات ریوی آلرژیک، لوسمی و بیماری های خود ایمنی مثل بیماری کرون و آرتریت روماتوئید هم سبب برونشکتازی می شوند.
علاوه بر خس خس، علائمی مثل سرفه مزمن، نفس بد بو، تنگی نفسی که با ورزش بدتر می شود، تعریق شبانه، کاهش دمای بدن، کاهش وزن و خستگی هم وجود دارند.
حتی ممکن است فرد با سرفه خون بالا بیاورد. پزشک آنتی بیوتیک برای عفونت، برای باز شدن مسیرهای تنفس برونکودیلاتور، و اکسپکتورانت برای رهایی از خلط تجویز می کند.
در برخی موارد، جراحی برای برداشتن بخشی از ریه ها نیاز می شود.
6. پنومونی
پنومونی یک عفونت ریوی است که توسط باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها ایجاد می شود.
باکتری ها اصلی ترین عامل بروز پنومونی هستند که شایع ترین آن استرپتوکوک پنومونی است.
ویروس های رایج، مثل آنهایی که آنفلوانزا ایجاد می کنند هم منجر به پنومونی می شوند. در عین حال، قارچی به نام پنوموسیستی جیرووکی در افراد با نقص سیستم ایمنی پنومونی ایجاد می کند.
پنومونی به علت نفوذ میکروب های بینی، دهان یا سینوس ها به ریه ها هم به وجود می آید. در واقع میکروب ها را در ریه ها تنفس می کنید و یا اینکه استفراغ، غذا یا مایعات از دهان به سمت ریه ها می روند.
بیماری هایی مثل مشکلات ریوی، اختلالات مغزی همچون دمانس یا سکته، سیستم ایمنی ضعیف، مشکل قلبی، دیابت و سیگار هم خطر ابتلا به پنومونی را افزایش می دهند.
پنومونی علائمی همچون سرفه با یا بدون خلط، تب، تعریق، لرز، تنگی نفسی که با فعالیت بدتر می شود، درد قفسه سینه، از دست دادن اشتها دارد.
احساس گنگی و گیجی در سالمندان هم مشاهده می شود. پزشک در صورت باکتریایی بودن پنومونی آنتی بیوتیک تجویز می کند و استراحت کافی و مصرف مایعات هم مفید هستند.
تشخیص خس خس سینه
پزشک با اتوسکوپ و لارنگوسکوپ معاینه انجام می دهد. بررسی اسپیرومتری برای درمان صحیح خس خس گلو کافی خواهد بود.
درمان خس خس گلو
درمان موثر خس خس گلو باید ابتدا شامل یافتن علت بروز آن باشد. برخی روش های درمانی خس خس گلو عبارتند از:
- آنتی هیستامین ها یا داروهای آلرژی : اگر حساسیت به علت آلرژن هایی همچون ذرات گرد و غبار و گرده ها باشد آنتی هیستامین کفایت می کند.
- اسپری های کورتیکو استروئیدی : فلوناز و نازالکورت مثال هایی از کورتیکواستروئید هایی هستند که به کاهش التهاب سینوس ها و آبریزش بینی کمک می کنند.
بنابراین مشکلات تنفسی مثل آسم بهتر خواهند شد.
- درمان آسم : آلبوترول یک اسپری شناخته شده برای زمان شروع علائم بعد از قرارگیری در معرض آلرژن ها و انجام ورزش است که تنفس را برای فرد راحت تر می کند.
- ویس تراپی (صدا درمانی): برای پیشگیری از بروز مشکلات مربوط به تارهای صوتی، ویس تراپی به فرد در کنترل صحیح رفتارهای گفتاری، کاهش بد صدایی مزمن یا لرزش های غیر طبیعی کمک می کند.
- غرغره آب نمک : غرغره باعث کاهش ورم لوزه ها می شود بنابراین درد حنجره و سیستم تنفسی فوقانی به شکل غیر مستقیم کم می شود.
همچنین سبب کاهش تولید صداهای ناخواسته از حنجره قبل از وارد عمل شدن سیستم ایمنی خواهد شد.
فراموش نکنید که روش های احتیاطی برای کاهش فعالیت های ناخواسته که منجر به نارسایی صوتی می شوند توصیه شده است مگر اینکه این عوارض به جراحی نیازی نداشته باشند.
بیشتر بخوانید : علت احساس سفتی یا خفگی در گلو چیست + درمان
تفاوت بین خس خس گلو و سینه
خس خس مشکلی شایع است که سبب درد و ناراحتی و تحریک سیستم تنفسی می شود.
خس خس اغلب با صدای سوت ناخوشایندی حین تنفس توصیف می شود که هم از سینه و هم از ناحیه گلو قابل شنیدن است.
در حالی که خس خس گلو معمولاً بی خطر است و از علل آن می توان به آلرژی و عفونت اشاره کرد، اما خس خس سینه می تواند نشانه مشکلی جدی تر مثل آسم یا برونشیت باشد.
خس خس سینه چیست
خس خس سینه درون برونشیول های ریه و آلوئولی، به جای حنجره رخ داده و صداهای زیرتری ایجاد می کند.
برخلاف خس خس گلو، الگوی پر سر و صدای تنفس فقط تا گردن محدود می شود. خس خس سینه معمولاً اختلالات تنفسی جدی تری مثل آسم، برونشیت و پنومونی ایجاد می کند.
علل بروز خس خس سینه
برخی علل شایعی که باعث خس خس سینه در افراد می شوند عبارتند از:
- آسم
- برونشیت
- بیماری انسدادی ریوی مزمن
علائم خس خس سینه
برخی علائم شناخته شده مرتبط با خس خس سینه عبارتند از:
- سرفه
- تنگی نفس
- مشکل در تنفس
همچنین گاهی اوقات این صدا می تواند تغییر کند که بستگی به سطح و میزان انقباض برونشیل ها دارد.
هم خس خس سینه و هم گلو تقریباً حسی شبیه به هم دارند اما از نظر مکان بروز، صدای تولیدی حین تنفس و بیماری هایی که روی آنها تاثیر می گذارد متفاوت هستند.
بیشتر بخوانید : عفونت های مکرر تنفسی در بزرگسالان
نقطه بروز صدا
منشا خس خس گلو، مسیر هوایی فوقانی و بالای نای است که سبب دم و بازدمی پر سر و صدا تر در مقایسه با خس خس سینه می شود.
خس خس سینه به علت مشکلی در سیستم تنفسی تحتانی و ساختارهای مرتبط با آن به وجود می آید که در نهایت منجر به تغییراتی در عملکرد ریه خواهد شد.
صدا
خس خس گلو، تاثیر گرفته از حرکات تنفسی ناشی از دم و بازدم است. این صدا در سراسر حنجره طنین انداز می شود حتی وقتی فرد حرفی را زمزمه کند.
اما گاهی در میانه قفسه سینه متوقف می شود. در این ناحیه خس خس سینه با صدای خش خش در اطراف مسیرهای تنفسی درون سطوح آلوئولی آغاز می شود.
موقعیت
در حالی که خس خس گلو به نظر خطرناک نمی آید اما خس خس سینه عموما نشانه ای از وجود مشکلی جدی تر است که گاهی تا آخر عمر باقی می ماند.
آیا سیگار کشیدن باعث خس خس گلو و سینه میشود؟
بله، سیگار کشیدن می‌تواند باعث خس خس گلو و سینه شود. خس خس گلو و سینه ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد که برای افراد سیگاری که دود سیگار می‌کشند، این خس خس‌ها می‌توانند تشدید شوند و احتمالاً به علت سیگار کشیدن باشند.
برخی از اثرات سیگار کشیدن که می‌توانند خس خس گلو و سینه را تحت تأثیر قرار دهند، عبارتند از:
- التهاب‌ها: سیگار کشیدن ممکن است باعث التهاب در حلق، مجاری تنفسی و ریه‌ها شود که منجر به خس خس گلو و تحریک آن میشود.
- آلرژی‌ها: مواد موجود در دخانیات سیگار می‌توانند آلرژی‌های تنفسی و انفلاماسی را تحریک کنند که ممکن است خس خس گلو را تشدید کنند.
- اثر بر سیستم ایمنی: سیگار کشیدن باعث کاهش سیستم ایمنی بدن میشود که ممکن است باعث افزایش احتمال بروز عفونت‌های تنفسی و التهابی در سینه شود.
- بیماری‌های ریوی: سیگار کشیدن از علل اصلی بیماری‌های ریوی مانند مسمومیت با دود سیگار، بیماری انسدادی مزمن ریوی (BAM), بیماری کبد مزمن انسدادی ریوی (COPD) و بیماری‌های شبه بیماری‌های التهابی ریوی مانند آسم هستند.
- افزایش خطر سرطان: سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و سینه میشود.
اگر دچار خس خس گلو یا سینه شده‌اید و سیگاری هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و علت این مشکلات را بررسی کنید.
خس خس گلو می تواند آزاردهنده باشد و در ابتدا بی خطر به نظر برسد. اما اگر بررسی نشود، تبدیل به مشکلی خواهد شد که روی کیفیت زندگی فرد و سلامت کلی او به طرز چشمگیری تاثیر می گذارد. برای درمان خس خس سینه و گلو می توانید به کلینیک دکتر فرشاد خسروی مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
