سندرم دامپینگ + علائم و درمان
سندرم دامپینگ تخلیه سریع معده نامیده می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که غذا خیلی سریع از معده به بخش اول روده کوچک، معروف به دَوازدَهه یا اثنی عشر یا دئودنوم، می رود.
علائم آن شامل گرفتگی ها، اسهال و حالت تهوع پس از خوردن غذا، خصوصاً پس از خوردن غذاهای پر شکر است.
این سندرم را می توان با تغذیه و اصلاح سبک زندگی درمان کرد. برای درمان موارد شدیدتر نیاز به دارو یا جراحی خواهد بود.
در این مقاله سعی می کنیم شما را با علائم و دلایل سندرم دامپینگ و گزینه های درمانی موجود آشنا کنیم.
سندرم دامپینگ معمولا عارضه ای است که بعد از عمل جراحی رخ می دهد؛ به همین دلیل فرد نمی تواند تغذیه خوبی داشته باشد در نهایت درمان او طولانی می شود. برای رفع این مشکل می توانید با کلینیک ما در ارتباط باشید تا راهنمایی های لازم را به شما ارائه دهیم.
حقایق کوتاه درباره سندرم دامپینگ
- این عارضه بیشتر برای کسانی اتفاق می افتد که جراحی معده داشته اند.
- علائم معمولاً ۳۰ دقیقه پس از خوردن غذا بروز می کند.
- درمان را می توان تا حد زیادی از طریق اصلاح سبک زندگی و برنامه غذایی مدیریت کرد.
فازهای سندرم دامپینگ
نفخ، اسهال، حالت تهوع و درد معده از علائم اولیه این سندروم هستند.
دو فاز برای بروز علائم سندرم دامپینگ وجود دارد.
- سندرم دامپینگ زودرس که در آن علائم ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از خوردن شروع می شود.
- سندرم دامپینگ دیرهنگام که در آن علائم دو تا سه ساعت پس از خوردن غذا شروع می شود.
۷۵ درصد از افراد مبتلا به این سندرم، دچار سندروم دامپینگ زودرس و حدود ۲۵ درصد از آنها دچار سندروم دیرهنگام می شوند.
بعضی از افراد هر دو مورد را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید : زخم اثنی عشر
علائم سندرم دامپینگ
این سندرم برای هر فرد و بسته به فاز بیماری دارای علائم متفاوتی است.
علائم سندروم دامپینگ زودرس
علائم معمولا خیلی سریع بعد از غذا خوردن ظاهر می شوند، خصوصاً اگر وعده غذایی پر از شکر باشد.
موارد زیر از علائم احتمالی افراد مبتلا به سندروم دامپینگ زودرس است.
- اسهال
- سرگیجه
- احساس نفخ
- بالا رفتن ضربان قلب
- تهوع
- قرمزی پوست
- درد و گرفتگی معده
- استفراغ
علائم سندرم دامپینگ دیر هنگام
در این سندرم دیررس علائم طی ۳ ساعت پس از غذا خوردن بروز می کنند. این نوع سندرم می تواند باعث کاهش قند خون شود و در نتیجه آن علائم زیر را ایجاد کند.
- سرگیجه
- خستگی
- گرسنگی
- افزایش ضربان قلب
- تعریق
- ضعف
- قرمزی پوست
برخی از افراد ممکن است علائم هر دو مورد سندرم دامپینگ زودرس و دیررس را داشته باشند.
دلایل و عوامل خطرزا
ورود سریع مقدار زیادی غذا به معده می تواند موجب سندرم دامپینگ زودرس شود.
در افراد سالم غذا طی چند ساعت از معده به روده حرکت می کند. اما در صورت ابتلا به این سندرم مدت زمان ماندن غذا در معده کافی نیست و خیلی سریع از معده خارج شده و به اثنی عشر می رود.
دلیل سندرم دامپینگ زودرس وارد شدن مقدار زیادی غذا به معده است. در این شرایط مایع سریع به داخل اثنی عشر حرکت کرده و باعث ایجاد نفخ، ناراحتی و اسهال می شود.
سندرم دامپینگ دیرهنگام ناشی از آزاد شدن مقدار زیادی انسولین در بدن است. انسولین هورمونی است که به بدن در جذب قند موجود در غذا کمک می کند. افزایش سطح انسولین در خون باعث پایین آمدن قند خون می شود.
شایع ترین دلیل این سندروم جراحی است. حداقل ۱۵ درصد از افرادی که بخشی از معده شان برداشته شده است، دچار این مشکل می شوند.
جراحی های زیر خطر ابتلا به سندروم دامپینگ را افزایش می‌دهند.
گاسترکتومی
این جراحی شامل برداشتن بخشی از معده یا تمام آن است و معمولاً برای افراد مبتلا به سرطان معده انجام می شود.
بیشتر بخوانید : سرطان معده ، تشخیص ، علائم و درمان
جراحی بای پس معده
این جراحی معمولاً برای درمان چاقی خطرناک انجام می شود. در جراحی بای پس معده کیسه کوچکی در معده ایجاد می کنند تا بیمار غذای کمتری مصرف کند.
ازوفاژکتومی
در ازوفاژکتومی بخشی از مری یا تمام آن برداشته شده و با استفاده از قسمت های دیگر بدن بازسازی می شود. ازوفاژکتومی برای درمان سرطان مری انجام می شود.
ممکن است سال ها از انجام این جراحی ها بگذرد و فرد دچار این سندرم نشود.
تشخیص
برای تشخیص سندرم دامپینگ، موراد زیر را در نظر می گیرند.
سابقه پزشکی
پزشک برای تشخیص آن سابقه پزشکی فرد و خانواده اش و نشانه ها و علائم فرد را با دقت بررسی می کند.
برخی از پزشکان از سیستم امتیاز دهی برای مشخص کردن اهمیت هر کدام از علائم استفاده می کنند. امتیاز نهایی وجود یا عدم وجود این سندرم را تعیین می کند.
تست تحمل گلوکز خوراکی
در این آزمایش، میزان کاهش قند خون مرتبط با سندرم دامپینگ دیررس بررسی می شود.
آزمایش تخلیه معده
در این آزمایش به بیمار غذای حاوی مواد رادیو اکتیو می‌دهند. پزشکان با مشاهده عبور مواد رادیو اکتیو در سیستم گوارش با استفاده از یک اسکنر، متوجه می شوند که غذا چقدر سریع از معده به روده کوچک می رود.
درمان سندرم دامپینگ
اصلاح سبک زندگی و تغذیه اغلب بسیار موثر هستند و می توان با استفاده از آنها علائم سندرم دامپینگ را کاهش داد.
در موارد شدیدتر که مشکل با اصلاح سبک زندگی و تغذیه بهبود پیدا نمی کند به مصرف دارو یا جراحی نیاز خواهد بود.
بیشتر بخوانید : نفخ شکم و درمان آن
اصلاحات سبک زندگی و تغذیه
تغییر برنامه غذایی مانند مصرف غذاهای پرفیبر برای تسکین علائم مفید است. موارد زیر در کاهش علائم سندرم دامپینگ موثر هستند.
- خوردن ۵ تا ۶ وعده کوچک غذا در طول روز به جای مصرف سه وعده غذایی حجیم
- دست کشیدن از غذا خوردن به محض احساس سیری
- جویدن کامل غذا برای کمک به هضم
- · ۳۰ دقیقه قبل و بعد از خوردن غذا مایعات ننوشید
- نوشیدن ۸ لیوان آب در طول روز، فقط بین وعده های غذایی
- دراز کشیدن به مدت ۳۰ دقیقه پس از خوردن غذا
- مصرف غذاهای پر فیبر مانند بلغور جو دوسر، نان گندم کامل، لوبیا، عدس و سبزیجات
- محدود کردن غذاهای پر شکر مانند، آبنبات ها، کیک ها، آبمیوه‌ها و نوشابه یا پرهیز از آنها
- محدود کردن مصرف نان سفید، برنج سفید و پاستای سفید یا پرهیز از آنها
- کنار گذاشتن الکل
- افزایش مصرف پروتئین با غذاهایی مثل گوشت های کم چرب، ماهی و توفو
- برای بررسی تاثیر لبنیات در علائم، آنها را از برنامه غذایی تان حذف کنید؛ زیرا قند طبیعی لاکتوز در لبنیات بسیار بالاست.
- برای کاهش سرعت حرکت غذا در سیستم گوارش، پکتین، پسیلیوم یا صمغ گوار را به وعده های غذایی تان اضافه کنید.
از آنجایی که این سندرم جذب مواد غذایی را مختل می کند، استفاده از مکمل ها مفید خواهد بود. اما بهتر است ابتدا با پزشک در این باره مشورت کنید.
بیشتر بخوانید : آندوسکوپی معده و مشکلات گوارشی
داروها
در صورت بهتر نشدن علائم با اصلاح برنامه غذایی پزشک تزریق اکتروتاید را تجویز خواهد کرد. اکتروتاید یک داروی ضد اسهال است که سرعت تخلیه غذا از معده به روده کوچک را کند می‌کند.
این دارو همچنین برای کاهش خطر پایین آمدن قند خون، جلوی تولید انسولین را می‌گیرد. از عوارض جانبی این دارو می‌توان به حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد.
جراحی
اگر سندوم دامپینگ با روش‌های دیگر بهبود پیدا نکند یا دلیل آن جراحی انجام شده در گذشته باشد، ممکن است پزشک انجام جراحی را پیشنهاد دهد.
چند نوع عمل جراحی برای درمان این عارضه وجود دارد. نوع جراحی به عمل انجام شده قبلی بستگی خواهد داشت؛ اما جراحی های اصلاحی برای سندرم دامپینگ اغلب ناموفق بوده است.
عوارض جانبی
سندرم دامپینگ یک عارضه جانبی شایع پس از جراحی های مرتبط با معده است. موارد زیر از دیگر عوارض جانبی هستند که ممکن است در اثر آن یا در نتیجه جراحی ایجاد شوند.
- مشکلاتی در جذب مواد مغذی
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲، فولیک اسید و آهن
- پوکی استخوان یا ضعف استخوان به علت عدم جذب کلسیم
خلاصه
در شرایط زیر حتماً باید با پزشک تماس بگیرید:
- مشاهده علائم سندرم
- بهتر نشدن علائم با تغییر برنامه غذایی
- کاهش وزن قابل توجه به دلیل علائم سندرم
بیشتر افراد مبتلا به سندرم زودرس طی چند ماه بهبود پیدا می کنند، خصوصاً اگر برنامه غذایی و سبک زندگی شان را تغییر داده باشند. در بعضی موارد برای بهبود علائم سندرم به دارو یا جراحی نیاز خواهد بود.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
