فلج مغزی و اختلال بلع
کودکانی که فلج مغزی دارند بیش تر در معرض بسیاری از اختلالات شایع همچون دیسفاژی یا اختلال بلع هستند.
دیسفاژی، بلع را برای نوزادان و کودکان مشکل می سازد اما خوشبختانه چند درمان مفید برای حل این مشکل وجود دارد.
اختلال بلع (دیسفاژی) چیست؟
نام علمی و پزشکی اختلال بلع، دیسفاژی است. دیسفاژی بسته به قسمت آسیب دیده مغز، در نقاط مختلفی رخ می دهد.
مثلاً بعضی از بچه ها در هماهنگی عضلات زبان و پشت حلق که به بلع کمک می کنند، مشکل دارند.
عده ای دیگر در مری مشکل دارند و رساندن غذا و مایعات از مری به معده با دشواری همراه است.
با این که اختلال بلع برای هر کسی و در هر سنی ممکن است رخ دهد، بچه هایی که فلج مغزی دارند بیش تر در معرض این عارضه هستند چون اختلال سیستم عصبی است که روی عضلات مختلف بدن تاثیر می گذارد.
طبق اعلام مرکز ملی بیوتکنولوژی، اختلال بلع مرتبط با عملکرد نادرست عضلات در بچه های CP است.
به خاطر داشته باشید اگر اغلب چیزی در گلوی کودک تان گیر می‌کند و در بلع مشکل دارد، به این معنا نیست که حتماً دیسفاژی دارد.
اگر این مشکل همیشگی است و هر روز اتفاق می افتد باید هر چه سریع تر با پزشک مشورت کرد.
بیشتر بخوانید: بیماری اختلال بلع
علائم اختلال بلع
طبق گزارشات مایوکلینیک، موارد زیر از شایع ترین علائم اختلال بلع هستند:
- ناتوانی در بلع یا بلع همراه با دشواری
- استفراغ و برگشت غذا
- سوزش سر دل
- احساس اسید معده در گلو
- کاهش وزن غیرعادی
- صدای دو رگه
- گیر کردن غذا در گلو یا سینه
- سرفه کردن حین بلع
- آبریزش دهان
- بلع با تأخیر
- گلو درد
انواع دیسفاژی
دو نوع اختلال بلع وجود دارد که عبارتند از:
- دیسفاژی دهانی – حلقی: این نوع دیسفاژی با عملکرد نادرست عضلات و عصب های دهانی و حلقی توصیف می شود.
- دیسفاژی مری: این نوع دیسفاژی همان شکل گیری اشتباه مری و سایر بیماری هایی است که روی قسمت پایینی اسفنکتر مری تاثیر می گذارند.
تشخیص اختلال بلع در بیماران فلج مغزی
سونوگرافی
برای تشخیص و ارزیابی مشکل ناحیه مری و عضلات اطراف، سونوگرافی تجویز می شود.
تست بلع و عکس برداری
در تست بلع یا همان بلع دینامیک، از بیمار خواسته می شود غذاهایی با بافت های مختلف و حاوی باریوم بخورد.
باریوم ماده ای سفید است که در عکس معلوم می شود.
سپس تستی دیگر انجام می دهند تا مشخص شود غذاها چطور با بلع از دهان پایین می روند.
باریوم به پزشک اجازه می دهد پروسه بلع را کامل ببیند و اگر مشکلی هست تشخیص دهد. برخی بچه‌ها نمی توانند باریوم بخورند برخی دیگر هم با بلع غذا های جامد مشکل دارند.
این تست ها به تیم پزشکی کمک می کنند تا ایمن ترین غذاها را برای کودک تعیین کنند.
سی تی اسکن و پت اسکن
این دو تست به پزشک اجازه می دهند عکس هایی از بافت های نرم و استخوان ها گرفته شود.
در بعضی موارد MRI هم تجویز می شود که نوعی دیگر از اسکن است که در آن عکس های عمیق تر از ارگان های بدن و بافت ها ارائه می دهد.
تست اسید
پزشکان اسید موجود در مری را با استفاده از کاترری کوچک که وارد بینی کودک می شود و به مری می رود آزمایش می کنند.
این کاترر PH موجود در مری را بررسی کرده، می خواند و اگر هرگونه سطح غیر نرمالی از اسید در این ناحیه باشد تشخیص می دهد.
تست های دیگری هم احتمالاً انجام شوند و پزشک باید با جزئیات نتیجه آزمایشات را برای والدین توضیح دهد.
گزینه های درمانی اختلال بلع برای کودکان فلج مغزی
نوع درمان بستگی به نقطه بروز مشکل دارد. برای کودکانی که مشکل بلع شان در قسمت فوقانی دستگاه گوارش است، اولین درمان، محدود کردن رژیم غذایی به غذاهای خاصی است که برای بلع ایمن باشند.
مثلاً طبق نتایج عکس برداری، غذا ها باید پوره شده باشند تا به راحتی بریده شوند.
دومین توصیه، کار کردن با کودک برای آموزش تکنیک های مختلف بلع است. این تکنیک ها در واقع تمریناتی در ناحیه صورت و فک هستند که توسط پاتولوژیست گفتاری یا کار درمانگر انجام می شوند.
تمرینِ تو بردن چانه، تکنیکی است که به بچه های دارای اختلال بلع کمک می کند. در این روش به کودک کمک می شود چانه اش را درست و صحیح قرار دهد تا بلع راحت تر شود.
داروهای تجویزی گزینه دیگری جهت درمان دیسفاژی هستند و موقعی استفاده می شوند که مشکل در عضلات مری باشد.
دارو درمانی معمولاً برای آن هایی که به دلیل رفلاکس اسید معده دیسفاژی دارند مفید تر است. بنابراین برای همه بچه ها کاربرد ندارد.
اگر کودک دفرمه بودن یا تنگی مری دارد، پزشک اتساع مری انجام خواهد داد. در این نوع از درمان، دکتر از آندوسکوپ همراه با بالن استفاده می‌کند تا مری باز شود.
جراحی هم گزینه دیگری است که در دیسفاژی های دارای انسداد و تنگی مجرا استفاده می شود.
کودکانی که رفلاکس شدید دارند، از جراحی برای حمایت اسفنکتر تحتانی مری استفاده می شود تا مانع از بالا آمدن محتویات مری معده به مری شود.
اهمیت درمان به موقع اختلال بلع در بیماران فلج مغزی
اگرکودک علائمی از اختلال بلع نشان داد، باید هر چه سریع تر درمان های پزشکی آغاز شوند. عدم درمان درست سبب مشکلات بیشتری می شود مثل:
- کم آبی شدید بدن
- آسپیراسیون
- مشکلات تنفسی
- پنومونی
- سوءتغذیه
چشم انداز بلند مدت این عارضه بستگی به شدت بیماری دارد. اگر درمان به موقع انجام شود، قبل از هرگونه عواقب جدی بهبود یا پیشرفت حاصل خواهد شد.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
