متخصص اختلال بلع
اختلال در بلع چیست؟
انواع مختلفی از اختلالات حرکتی آزوفاژیال (مربوط به مری)، اختلال در حرکات عضلات زیان، لب ها و حلق ،وجود دارد که عمل بلع را با دشواری روبرو می کند (دیسفاژی) و برای تشخیص آن متخصص اختلال بلع بسیار کمک کننده خواهد بود.
ممکن است این اختلالات به دلیل مشکل در عملکرد عضله، انسداد آزوفاژیال یا بیماری های عصبی همچون فلج مغزی یا بیماری پارکینسون ایجاد شوند.
از شایع ترین اختلالات بلع به موارد زیر می توانیم اشاره کنیم:
- آشالازی : نا هماهنگی در عضلات آزوفاژیال
- اسپاسم منتشر مری : بیماری ای که در آن کل عضلات آزوفاژیال همزمان منقبض می شوند.
در حالت عادی، این عضلات باید با به نوبت بعد از ورود موار غذایی یا آب به مری منقبض بشوند.
- مری فندق شکن : بیماری ای که در آن انقباض عضلات مری بسیار شدید و طولانی هستند
- آزوفاژیت آئوزینوفلیک : بیماری ای رایج که به علت التهاب آلرژیک در لایه داخلی مری ایجاد می شود و با تب یونجه، آسم و درماتیت آتوپیک مرتبط است.
- باریک شدگی یا اِسکار مری (تنگی مری، حلقه مری، تومور)
- اختلال بلع به دلیلی آسیب به سیستم عصبی عضلانی مانند سکته مغزی، ALS
اختلالات مری می توانند از عوارض سایر بیماری ها هم باشند از جمله اسکلرودرما یعنی بیماری ای که به عضلات بدن آسیب می زند از جمله به مری.
ناهنجاری های ساختاری مری به علت نقص های مادرزادی هم بلع را با مشکل مواجه خواهند کرد.
در برخی موارد، مشکل در بلع به علت رشد تومورها به دلیل سرطان مری ایجاد می شود. اگر سیگار می کشید یا مصرف بالای الکل دارید، بیشتر احتمال ابتلا به سرطان مری در شما وجود دارد.
چه افرادی به درمان اختلال در بلع نیاز دارند؟
هر فردی که نمی تواند به شکل ایمن غذا و مایعات را ببلعد باید درمان اختلال بلع زیر نظر متخصص اختلال بلع برای وی انجام شود.
افرادی که بیماری های مزمنی همچون رفلاکس اسید معده به مری (GERD) دارند باید برای احتمال بروز اختلال بلع مدام نظارت و معاینه بشوند.
چون انواعی از مشکلات بلع با شدت های مختلف وجود دارد، بنابراین وجود این بیماری ممکن است همیشه آشکار نباشد.
برخی علائم اختلال بلع عبارتند از:
- حس گیر کردن چیزی در گلو یا سینه بعد از نوشیدن یا خوردن
- سرفه های شدید بلافاصله بعد از بلع آب یا غذا
- صاف کردن مکرر گلو بعد از بلع آب یا غذا
- مشکل در تنفس بعد از غذا
- صدایی مرطوب یا آبدار حین نوشیدن یا خوردن غذا
- آبریزش بیش از حد و مکرر دهان
- کاهش وزن بی دلیل یا سریع
تشخیص و درمان دیسفاژی
تا به امروز، تحقیقات اندکی درباره اهمیت اجتماعی دیسفاژی و عوارض آن روی کیفیت زندگی افراد و نقش متخصص اختلال بلع در زندگی این افراد منتشر شده است.
دیسفاژی یک اختلال ناتوان کننده از نظر عملکرد بلع، علاوه بر پیامد های منفی احساسی آن است.
اکثر بیماران که پیش تر، زمان صرف غذا را فرصتی برای ملاقات با عزیزان شان می دانستند، اکنون هنگام ناهار یا شام احساس بدی پیدا می کنند چون در بلع مشکل دارند.
دیسفاژی اختلالی است که تاثیر منفی روی زندگی بیمار ایجاد می کند و از نظر کیفیت اجتماعی و عاطفی به شدت افت پیدا خواهد کرد.
بیمار سعی در گوشه گیری کرده و احساس ناراحتی و معذب بودن دارد چرا که خود را با سایرین مقایسه می کند.
در نتیجه حرمت نفس او به شدت کاهش می یابد. معمولا بیماران از قبل توسط متخصص اختلال بلع درباره مشکلات مرتبط با دیسفاژی و توانبخشی به خوبی اطلاعات لازم را می گیرند.
در این صورت بیمار احساس امنیت بیشتر کرده و بهبودی در زندگی خود مشاهده می کند.
نقش درمانگر اختلال بلع در تیم درمانی
متخصص اختلال بلع نقش بسیار مهمی در تیم درمانی بیماران درگیر با این مشکل ایفا می کند. دیسفاژی می تواند مشکلات بسیاری ایجاد کند از جمله اختلالات نورولوژیکی، سرطان سر، گردن، رفلاکس گاستروآزوفاژیال.
متخصص اختلال بلع معمولاً به عنوان عضوی از تیم درمانی این مشکل عمل می کند که معمولاً با سایر پزشکان، پرستارها، گفتار درمانگر، متخصص تغذیه و سایر متخصصان همکاری دارد.
تیم پزشکی شامل متخصص هایی همچون نورولوژیست، آنکولوژیست (متخصص سرطان)، متخصص گوارش و متخصص گوش حلق و بینی است.
نقش متخصص اختلال بلع در تیم عبارت است از ارزیابی و تشخیص مشکلات بلع در فرد، ایجاد برنامه درمانی، فراهم سازی حمایت و درمان کافی جهت ارتقای توانایی بیمار در بلعی ایمن و موثر.
این خدمات، توصیه های ورزشی خاص و استراتژی هایی جهت بهبود عملکرد بلع، علاوه بر راهنمایی در مورد اصلاحات تغذیه است.
در مجموع، متخصص اختلال بلع عضوی ضروری در تیم پزشکی درمانی بیمار به شمار می آید که از نزدیک با سایر متخصصین همکاری می کند تا مراقبت های جامع و هماهنگ شده جهت رفع نیازهای خاص بیمار و اهداف او فراهم کند.
اختلال بلع یا دیسفاژی در سالمندان
برای اکثر بزرگسالان سالم بلع عملی غیرارادی است یعنی چیزی که نیاز به فکر کردن برای انجام ندارد.
اما از سنی به بعد، مشکل بلع برای سالمندان شایع می شود. این بیماری به علل مختلفی بروز پیدا می کند و فرد، هم در بلع مایعات و هم جامدات با دشواری و درد روبرو خواهد شد.
گاهی اوقات عمل بلع کاملاً غیر ممکن می شود. به غیر از جنبه های منفی مشکل بلع بر روی کیفیت زندگی، ناتوانی در بلع غذا در سالمندان خطرات جدی ای در زمینه سلامت ایجاد می کند.
سالمندان با مشکل بلع اغلب به گفتار درمانگر ارجاع داده می شوند. این متخصص آزمایش های بسیار کم تهاجمی مثل تصویربرداری، انواع اسکن ها، بررسی دینامیک بلع و آندوسکوپی مری انجام می دهد.
در موارد دیسفاژی شدید، لوله تغذیه ضروری خواهد بود. مشکل در بلع آب در سالمندان هم با لوله تغذیه و یا سرم رفع می شود اما اکثرا، این شدت از بیماری تجربه نخواهد شد. تعیین بهترین راهکار توسط متخصص اختلال بلع می تواند کمک کننده باشد.
بیشتر بخوانید : مشکل در بلع را جدی بگیرید
دیسفاژی در کودکان
مشکل در بلع را احتمالاً همه در مقطعی از زندگی خود تجربه کرده باشند یعنی همان احساس وحشتناک پایین رفتن غذا از دهان در مسیری اشتباه.
اما برخی کودکان و بزرگسالان هر روز با مشکل بلع دست و پنجه نرم می کنند. بلع درست مثل تنفس غیر ارادی است.
در انسان ها به طور متوسط ۷۰۰ بار در روز بلع اتفاق می افتد یعنی سه بار در یک ساعت حین خواب، و یک بار در دقیقه حین بیداری و زمان خوردن غذا که بسیار بیشتر اتفاق می افتد.
طبق اعلان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، ۹ دهم درصد از کودکان بین ۱۳ تا ۱۷ سال مشکل در بلع پیدا می کنند که به آن دیسفاژی می گوییم.
این مشکل روز به روز در حال افزایش است چرا که آمار حیات کودکانی با مشکلات پیچیده پزشکی افزایش یافته است.
کودکان اغلب بلع غذا یا مایعات را وقتی که عجله دارند دشوار می دانند. بنابراین سعی کنید کودک شما در زمان بلع غذا آرامش داشته باشد و عجله نکند.
با اینکه صرف غذا مقابل تلویزیون برای کودک به نظر وسوسه کننده می آید اما برای کودکان با اختلال بلع، اصلاً گزینه مناسبی نیست.
لم دادن بر روی کاناپه بلع را بسیار دشوارتر می کند. به همین علت توصیه می شود روی صندلی و پشت میز غذا بخورید.
بسیاری از کودکانی با اختلال بلع ،در بلع لقمه های بزرگ بسیار مشکل دارند.
در این صورت، غذاهای کم حجم در وعده های بیشتر به او بدهید. تا وقتی همه مواد مغذی به کودک می رسند، این شیوه مشکلی نخواهد داشت.
مراقبت از بچه های سالم گاهی دشوار می شود بنابراین نگهداری و توجه به کودکان بیمار، بسیار چالش برانگیز خواهد بود.
خوشبختانه اقدامات متعددی برای مواجهه با کودک درگیر با مشکلاتی مثل دیسفاژی وجود دارد.
نقش بلع درمانگر در مراقبت های در منزل
نقش این متخصص در زمینه مراقبت های بیمار در منزل عبارت است از ارزیابی جامع، درمان، و کنترل اختلالات بلع در بیمارانی که در منزل از آنها مراقبت می شود.
وقتی بیمار از بیمارستان مرخص می شود، به حمایت و درمان های منظم در منزل برای مدیریت مشکلات بلع و پیشگیری از بروز عوارضی همچون پنومونی آسپیراسیون نیاز دارد.
در این موارد، متخصص اختلال بلع راهنمایی های ارزشمندی هم برای بیمار و هم مراقبان او ارائه می کند.
این متخصص، به عنوان بخشی از تیم مراقبتی فرد بیمار در منزل همراه با پرستار، فیزیوتراپیست، کار درمانگر و سایر متخصصان همکاری می کند.
نقش او ارزیابی عملکرد بلع، ایجاد برنامه مراقبتی ویژه، حمایت مداوم و درمان جهت مدیریت بیماری است.
بیشتر بخوانید : درمان اختلال بلع
متخصص اختلال بلع، برنامه های آموزشی خاصی برای بیمار و مراقبان او فراهم می کند و همچنین تاکتیک ها و استراتژی هایی جهت بهبود بلع و پیشگیری از بروز علائم ارائه خواهد کرد.
این اقدامات شامل ورزش هایی جهت قوی سازی عضلات دخیل در بلع، اصلاح رژیم غذایی بیمار و تکنیک های غذادهی و توصیه هایی در مورد وسایل کمکی همچون لوله های غذا رسان است.
در مجموع، متخصص اختلال بلع نقش مهمی در مراقبت های خانگی ایفا می کند و حمایت های کافی برای کمک به بیمار ارائه خواهند شد.
همچنین بیماری فرد کنترل و مدیریت می شود و کیفیت زندگی او ارتقا پیدا می کند.
برای درمان انواع مشکلات بلع و اختلال بلع می توانید به کلینیک دکتر فرشاد خسروی متخصص اختلال بلع در تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
