تشخیص و درمان پولیپ روده بزرگ یا کولون
پولیپ روده زائده ای کوچک از جنس سلول های لایه های داخلی روده بوده و در قسمتی از روده بزرگ به نام کولون تشکیل می شود. ایجاد پولیپ بسیار شایع است و با افزایش سن احتمال بروز آن نیز افزایش می یابد. بر اساس آمار پولیپ روده ای که معمولاً در کولون یا رکتوم ایجاد می شود 30 درصد از بزرگسالان 50 سال به بالا را درگیر می کند.
این نوع پولیپ ها 6 درصد از کودکان را نیز مبتلا می کنند که در صورت داشتن سابقه ابتلا به خونریزی روده، این احتمال به 12 درصد می رسد.
اغلب پولیپ های روده بی خطر هستند، اما در برخی موارد موجب بروز سرطان خواهند شد. البته فرایند تبدیل پولیپ به سلول های سرطانی چندین سال طول خواهد کشید.
در این مقاله به بررسی بیشتر پولیپ های روده ای، علل، درمان و روش های پیشگیری از آن می پردازیم.
انواع پولیپ های روده
هر نوع خاصی از پولیپ عوامل خطر خاص خودش را خواهد داشت. به علاوه خطرناک بودن یا نبودن پولیپ روده ای به اندازه آن بستگی دارد.
بر اساس بررسی های انجام شده در سال 2014 درصد احتمال تبدیل به سلول‌های سرطانی در پولیپ های روده ای 5 میلی متر یا کوچکتر بسیار کم است.
در مقابل پولیپ های 1/5 تا 3/5 سانتی متری 19 تا 43 درصد خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهن.د متداولترین نوع پولیپ های روده ای هایپرپلاستیک ها و آدنوماتوزها هستند.
- پولیپ هایپرپلاستیک : این نوع پولیپ که به پولیپ التهابی هم معروف است، بی خطر بوده و احتمال تبدیل آن به سلول های سرطانی بسیار کم است.
- آدنوماز : آدنوماز یا پولیپ آدنوماتوز سرطانی نیست، اما احتمال اینکه در آینده به سرطان تبدیل شود بالاست. هرچه پولیپ بزرگتر باشد، این احتمال بیشتر خواهد بود. از این رو پزشکان توصیه می کنند این زائده را باید خیلی سریع برداشت.
- پولیپ بدخیم : این نوع پولیپ ها دربردارنده سلول‌های سرطانی هستند. روش درمان این نوع پولیپ ها به شدت به شدت بیماری و وضعیت عمومی فرد بستگی دارد.
علائم پولیپ روده یا کولون
فرد مبتلا به پولیپ روده یا کولون معمولاً علامت مشخصی بروز نمی دهد. پزشک وجود پولیپ را در جریان معاینات معمولی یا انجام آزمایشاتی خاص برای تشخیص بیماری دیگری شناسایی می کند.
آنها اغلب توصیه می کنند که افراد مسن و کسانی که در معرض خطر پولیپ روده قرار دارند، مرتباً وضعیت سلامت روده را بررسی کنند.
زمانی که وجود پولیپ در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود، بدون هیچ دردسری میتوان آن را جدا کرده و از رشد بیشتر سلول ها جلوگیری کرد.
اگر پولیپ روده علامت مشخصی داشته باشد، احتمالاً شامل یکی از این موارد خواهد بود:
- خونریزی رکتوم : این علامت یکی از شایع ترین علائم پولیپ روده است. البته خونریزی رکتوم در موارد دیگری مثل هموروئید یا پارگی و شکاف مقعد هم اتفاق می‌افتد.
- درد شکمی : پولیپ های بزرگ با بستن مسیر روده باعث ایجاد درد و فشار می شوند.
- تغییر رنگ مدفوع : در صورتی که پولیپ خونریزی ملایمی داشته باشد، مدفوع با لکه های خون دفع می شود و در صورتی که خونریزی زیاد بودن مدفوع قهوه ای یا سیاه خواهد شد. با این حال عوامل دیگری مثل مصرف برخی غذاها، داروها یا مکمل ها نیز بر تغییر رنگ مدفوع موثر هستند.
- کم خونی ناشی از فقر آهن : اگر پولیپ در دراز مدت دچار خونریزی باشد فرد را دچار کم خونی فقر آهن خواهد کرد. کم خونی، رنگ پریدگی، تنگی نفس، سبکی سر و بی حالی به همراه دارد.
- تغییر در دفعات دفع مدفوع مثل یبوست یا اسهال که بیشتر از یک هفته طول می کشد.
علل پولیپ روده یا کولون
افراد مبتلا به پولیپ روده یا با این اختلال به دنیا می آیند یا در سن خاصی به آن مبتلا می شوند. پزشکان هنوز در مورد علل تولید پولیپ مطمئن نیستند، اما به نظر می رسد این عوامل مرتبط با سبک زندگی در بروز این اختلال دخیل باشند:
- خوردن گوشت قرمز به مقدار زیاد
- عدم مصرف کافی فیبر
- مصرف دخانیات
- چاقی
در برخی افراد یک سری عوامل ژنتیکی منجر به بروز اختلال در عملکرد روده می شود. در این شرایط احتمال ابتلا به پولیپ افزایش می یابد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ های آدنوماتوز
- سندرم گاردنر
- سندرم پترز جگرز
افرادی که یکی از این عوامل را داشته باشند در معرض خطر انواع سرطان ها از جمله سرطان روده کوچک و بزرگ قرار می گیرند.
عوامل خطر
داشتن یک سری عوامل خطر فرد را در معرض احتمال ابتلا به پولیپ روده قرار می دهد. این عوامل شامل:
- چاقی
- نداشتن فعالیت بدنی
- مصرف دخانیات
- مصرف الکل
- سندرم روده تحریک پذیر
- سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ روده
- دیابت نوع دو کنترل نشده
- نژاد آمریکایی آفریقایی که خطر ابتلا به سرطان روده را نیز افزایش می دهد.
پزشکان توصیه می کنند که بزرگسالان بالای 50 سال و افرادی که یکی از عوامل خطر را دارا هستند مرتباً وضعیت روده را از لحاظ وجود پولیپ یا هر بیماری دیگری بررسی کنند.
تشخیص پولیپ کولون
پزشک فرایند تشخیص را با گرفتن شرح حال، بررسی عوامل خطر و معاینه فیزیکی آغاز می کند. اگر پزشک به وجود پولیپ شک کرد، انجام آزمایشات تخصصی تر توصیه می شود.
هرچه پولیپ زودتر تشخیص داده شود درمان آن بی دردسرتر صورت خواهد گرفت. آزمایشات انجام شده در این مورد عبارتند از:
- کولونوسکوپی : در جریان آزمایش کولونوسکوپی پزشک لوله ای را که مجهز به دوربین بوده از طریق مقعد وارد روده می کند. پزشک در این روش ضمن بررسی وضعیت روده، بخشی از پولیپ را نیز جهت مطالعه بیشتر جدا کرده و به آزمایشگاه می فرستد.
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر : سیگموئیدوسکوپی وسیله ای شبیه کلونوسکوپ، اما در ابعاد کوچکتر است که به بررسی جزئیات بیشتری در روده بزرگ می پردازد. در صورتی که پزشک از طریق این روش وجود پولیپ را تشخیص داد باید در مرحله بعد با کمک کلونوسکوپی از زائده نمونه برداری کرد.
- کولونوسکوپی مجازی : در این روش پزشک با کمک روش های مختلف عکسبرداری مثل استفاده از اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی به بررسی روده می پردازد. این روش ساده تر از موارد قبلی بوده و فقط کافیست بیمار محلول باریوم را قبل از عکسبرداری میل کند تا جزئیات بیشتری از سیستم گوارشی ارائه داده شود.
- آزمایش مدفوع : پزشک برای تشخیص دقیق تر نیاز به بررسی مدفوع و DNA دارد. بسته به نتیجه ای که پس از آزمایش به دست می آید، در مرحله بعد انجام کولونوسکوپی یا موارد دیگر توصیه می شود.
درمان پولیپ کولون
پزشک معمولاً برای درمان پولیپ روده اقدام به برداشتن آن می نماید. سپس برای پیشگیری از ایجاد دوباره پولیپ یکسری توصیه ها جهت تغییر سبک زندگی ارائه خواهد داد.
پزشک برای برداشتن پولیپ از این روش ها کمک می گیرد:
- کولونوسکوپی : برای این منظور از یک ابزار تیز یا سیم برق دار در انتهای لوله کولونوسکوپ استفاده می شود. در مواردی که پولیپ کوچک باشد، ابتدا مایعی درون آن تزریق شده تا با ایجاد برآمدگی، راحت تر بتوان آن را جدا کرد.
- لاپاراسکوپی : در جریان لاپاراسکوپی سوراخی بر روی شکم یا لگن ایجاد شده و با وارد کردن ابزاری به نام لاپاراسکوپ، پولیپ جدا می شود. از این روش برای برداشتن پولیپ های بزرگ استفاده خواهد شد.
- برداشتن قسمتی از روده یا رکتوم : از این روش در مواردی استفاده می شود که شرایط حاد بوده یا پولیپ تبدیل به سرطان شده باشد. در مواردی که فرد مبتلا به پولیپ آدنوماتوز ژنتیکی باشد پزشک این روش را توصیه می کند، زیرا این اختلال احتمال ابتلا به سرطان را افزایش داشته و برداشتن بخشی از روده یا رکتوم به کنترل وضعیت کمک خواهد کرد.
بعد از برداشتن پولیپ با هر کدام از این روش ها، بخشی از آن را جهت بررسی از جهت وجود سرطان به آزمایشگاه می فرستند.
متخصص پاتولوژی اجزای بافت پولیپ را بررسی کرده تا نشانه هایی از وجود سرطان بیابد. کسانی که قبلا سابقه پولیپ داشته یا به تازگی آن را جدا کرده اند، باید اسپرین یا کوبیکس مصرف کنند تا از تشکیل دوباره این سلول های اضافه پیشگیری شود.
برای آن دسته افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ روده دارند، مشاوره های پزشکی توصیه می شود.
پیشگیری از پولیپ روده یا کولون
با تغییر سبک زندگی یا رعایت یک سری نکات می توان از ایجاد پولیپ روده جلوگیری کرد. برخی از توصیه ها در این موارد شامل:
- داشتن رژیم غذایی کم چرب
- مصرف کافی سبزیجات، میوه‌ها و فیبر
- داشتن وزن متعادل
- کاهش یا پرهیز از مصرف دخانیات
- کاهش یا پرهیز از مصرف الکل
افرادی که قبلا پولیپ روده داشتند باید تحت نظر پزشک قرار گیرند، زیرا احتمال ایجاد دوباره این اختلال در آنها زیاد است.
جمع بندی
پولیپ روده رشد غیر عادی سلول در دیواره روده بزرگ است. فرد مبتلا به پولیپ روده معمولاً علامت مشخص نخواهد داشت.
معمولاً پولیپ ها بی خطرند، اما گاهی ممکن است منجر به بروز سرطان شوند. افرادی که قبلا سابقه پولیپ داشته اند باید مرتب تحت نظر پزشک قرار گیرند، به ویژه در سنین بالای 50 سال.
فرد مبتلا به پولیپ باید به توصیه پزشکان مبنی بر مراقبت و داشتن سبک زندگی سالم توجه داشته باشد. برای دریافت یک برنامه درمانی جامع به کلینیک دکتر خسروی در غرب تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
