گفتار درمانی و اختلال بلع

توسط: دکتر خسروی

7 آبان 1398

بدون دیدگاه

گفتار درمانی در اختلال بلع

آیا می دانستید 89% از افراد درگیر آسیب مغزی، سکته مغزی، MS و بیماری پارکینسون، از مشکل تکلم و اختلال بلع رنج می برند؟

آیا صدایتان تغییر کرده است؟ آیا هنگام بلعیدن مشکلی دارید و یا احساس درد می کنید؟

آیا بعد از خوردن، احساس می کنید چیزی در گلویتان گیر کرده است؟ آیا در زمان بلعیدن، سرفه می کنید یا احساس خفگی می کنید؟

ممکن است اختلال بلع داشته باشید، پس حتما با مطب دکتر خسروی مشاوره تلفنی یا حضوری داشته باشید.

اختلال بلع چیست؟

اختلال بلع، هر گونه اختلال در بلعیدن است و معمولا نشانه ای از وجود هرگونه مشکل در انتقال آب، بزاق و یا مواد غذایی از دهان به معده است.

اگرچه اختلال بلع می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد اما در افرادی که مشکلات مغزی یا مشکلات سیستم عصبی دارند شایع تر است.

مشکلات متعددی وجود دارد که می تواند از فعالیت درست گلو یا مری جلوگیری کند.

برخی از این ها جزئی هستند و برخی جدی تر هستند.

اگر فرد یک یا دو بار در سال، بلع دشواری داشته باشد احتمالا مشکل پزشکی حادی ندارد.

اما اگر به طور منظم مشکل بلع داشته باشد، ممکن است مشکل جدی تر باشد و نیاز به درمان داشته باشد.

دلایل اختلال بلع

معمولا عضلات داخلی دهان، گلو و مری فشرده یا منقبض می شوند تا غذا و مایعات را از دهان به سمت معده بدون هیچ مشکلی منتقل کنند.

گاهی اوقات غذا و مایعات برای رسیدن به معده دچار مشکل می شوند.

انواع مختلفی از مشکلات وجود دارند که می توانند انتقال غذا و مایعات را از مری با دشواری روبرو کند:

1- ماهیچه ها و عصب هایی که به جا به جایی غذا از طریق گلو و مری کمک می کنند، کار خود را به درستی انجام نمی دهند.

این اتفاق می تواند برای افراد دارای مشکلات سیستم عصبی مثل سکته مغزی، آسیب مغزی، آسیب نخاعی، بیماری ALS، بیماری ام اس یا بیماری پارکینسون رخ دهد.

2- تورم، التهاب، گرفتگی و یا ضعف به خاطر مشکلات سیستم عصبی مثل تصلب پوست، عارضه ای که در آن بافت های مری سخت و باریک می شود وجود داشته باشد.

3- چیزی گلو یا مری را مسدود کند. عارضه هایی که می تواند باعث این اتفاق شود شامل موارد زیر است:

بیماری رفلاکس معده ای-روده ای (GERD) که اگر بدون درمان باقی بماند، می تواند باعث زخم در مری یا التهاب مری، دیورتیکلوز یا کیسه های کوچک در دیواره های مری یا گلو یا تومورهای مری شود.

خشکی دهان می تواند باعث بدتر شدن اختلال بلع شود.

به این خاطر که فرد، بزاق کافی برای کمک به حرکت غذا به سمت حلق و مری نخواهد داشت.

علائم اختلال بلع

اختلال بلع می تواند فرد را درگیر کند و بعد برطرف شود. خفیف باشد یا شدید و یا با گذشت زمان بدتر شود.

اگر فرد اختلال بلع داشته باشد احتمالا:

در وهله اول برای فرستادن آب دهان،غذا یا مایعات به سمت پایین دچار مشکل شود.
هنگام بلع سرفه کند یا احساس خفگی کند.
غذا یا مایعات پس از بلع از طریق گلو، دهان یا بینی به بالا برگردد.
احساس کند غذا یا مایعات در قسمتی از گلو یا قفسه سینه گیر کرده است.
هنگام بلع درد داشته باشد.
درد، فشار یا سوزش در قفسه سینه داشته باشد.
به خاطر نخوردن غذا یا مایعات کافی دچار کاهش وزن شود.

چگونگی درمان اختلال بلع و گفتار درمانی

گفتاردرمانگر عاملی را که باعث اختلال بلع شده ارزیابی می کند. در صورت نیاز آن را با پزشک مطرح می کند و برنامه درمانی را طرح می نماید.

درمان هایی که پزشک ممکن است پیشنهاد کند عبارت اند از:

بسط مری : قرار دادن ابزاری درون مری به منظور انبساط هرگونه ناحیه باریک درون مری. ممکن است نیاز باشد فرد بیش از یک بار تحت این درمان قرار گیرد.
آندوسکوپی: استفاده از یک دوربین و لوله بلند و باریک برای دیدن درون مری و معده و یا برداشتن چیزی که در مری گیر کرده است.
جراحی: اگر چیزی مسیر مری را مسدود کرده باشد (مثل تومور یا دیورتیکول)، ممکن است فرد برای حذف آن نیاز به جراحی داشته باشد. گاهی جراحی برای افرادی که دارای مشکلی هستند که ماهیچه تحتانی مری را درگیر کرده است نیز به کار می رود.
دارو: اگر فرد اختلال بلع مرتبط با GERD، سوزش قفسه سینه یا التهاب مری داشته باشد، تجویز دارو می تواند در جلوگیری از ورود اسید معده به مری مفید باشد.

عفونت های مری اغلب با داروهای آنتی بیوتیک درمان می شوند.

درمان های تجویزی گفتار درمانی برای اختلال بلع می تواند شامل موارد زیر باشد:

انجام ورزش هایی برای تقویت عضلات دخیل در عملکرد بلع با این هدف که ماهیچه ها برای همکاری با یکدیگر تمرین داده شوند تا بتوانند به بلع کمک کنند.
درمان های جبرانی: ممکن است یک فرد مبتلا به اختلال بلع نیاز داشته باشد که بیاموزد بدن خود را در پوزیشن خاصی قرار دهد. یا غذا را به گونه ای خاص در دهان بگذارد تا قادر باشد بهتر ببلعد.
تغییر دادن رژیم غذایی: ممکن است گفتاردرمانگر از فرد بخواهد غذاها و مایعات معینی بخورد تا بلع آسان تر شود.

در موارد نادر، فردی که اختلال بلع شدید دارد ممکن است نیاز به یک لوله تغذیه NG Tube داشته باشد. زیرا او قادر نیست غذا و مایعات کافی دریافت کند. گاهی نیز پس از گذاشتن انجی تیوب ( NG Tube) باز هم فرد قادر نیست طی مدت زمان کوتاهی قدرت بلع خود را بدست بیاورد. و به زمان بیشتری نیاز داشته دارد. که در این صورت پزشکان از PEG (لوله ای که مستقیما از روی شکم به معده وصل می شود) استفاده می کنند.