انواع اختلالات روده ، علائم و روش های درمان
اختلالات روده اندام های مختلف سیستم گوارشی از جمله روده بزرگ و کوچک را تحت تاثیر قرار می دهد. این نوع اختلالات مانع از هضم کامل و جذب مواد مغذی از غذا می شود و علائمی مثل یبوست و اسهال به دنبال دارد.
عدم درمان اختلالات روده منجر به بروز عوارضی خواهد شد که برخی از آنها عبارتند از:
- تورم یا التهاب مفاصل
- سوء تغذیه به معنی کمبود ویتامین ها و مواد مغذی
- کم خونی، زمانی اتفاق می افتد که اکسیژن کافی در خون موجود نباشد
- خشم و افسردگی
این مقاله به بررسی برخی از اختلالات روده، علائم و روش های درمان آن می پردازد.
علائم و نشانه های کلی اختلالات روده
اختلالات روده اندام های مربوط به مجاری گوارشی مثل روده بزرگ و کوچک را تحت تاثیر قرار می دهد. روده ها غذا را هضم کرده و ضمن جذب مواد مغذی موجود در آنها این مواد را وارد جریان خون می کنند.
این بدان معناست که عملکرد روده ها مستقیماً بر فرآیند هضم و گوارش موثر است. برخی از علائم و نشانه های اختلالات روده شامل موارد زیر می باشد:
- گاز اضافی
- نفخ
- درد و گرفتگی شکم
- اسهال
- یبوست
- بی اختیاری
شایع ترین اختلال روده کدام است؟
شایع ترین نوع اختلال روده، سندروم روده تحریک پذیر (IBS) است. این طور تخمین زده شده که 12 درصد از آمریکایی ها درگیر این اختلال هستند.
علائم این بیماری عبارتند از:
- درد و ناراحتی در شکم به صورت مقطعی
- اسهال
- یبوست، تغییر در دفعات دفع مدفوع
این دست علائم حاصل ایجاد حساسیت در روده و تغییر در شیوه عملکرد روده در هضم غذاست.
تشخیص دلیل ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر برای پزشک قدری مشکل است، زیرا این اختلال علل متعددی از جمله حساسیت غذایی، تغییرات محیطی و استرس دارد.
از طرفی برای ارائه یک روش درمانی موثر، شناسایی علت به وجود آمدن بیماری ضروری است. سندروم روده تحریک پذیر تا آخر عمر با فرد همراه خواهد بود و روش درمان قطعی ندارد. با این حال بسیاری از افراد با تغییر رژیم غذایی آن را به راحتی کنترل می کنند.
انواع مختلف اختلالات روده ای
دیگر نمونه های شایع اختلالات روده شامل موارد زیر است:
بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) به مجموعه ای از اختلالاتی اطلاق می شود که باعث ایجاد التهاب در بخش های مختلف سیستم گوارشی خواهند شد.
این التهاب علائمی مثل درد شکمی، گرفتگی و اسهال به دنبال دارد. به علاوه بر چگونگی جذب مواد مغذی نیز اثرگذار است.
عدم درمان بیماری التهابی روده موجب بروز عوارضی مثل سوء تغذیه و کم خونی خواهد شد. دو نوع اصلی و شایع بیماری التهابی روده، بیماری کرون و کولیت زخمی است.
بیماری کرون قابلیت اثر گذاری بر بخش های مختلف مجرای گوارشی را دارد، با این حال بیشتر روده کوچک را درگیر می کند.
زخم کولیت هم اغلب مربوط به روده بزرگ و رکتوم است. بیماری التهابی روده تا آخر عمر با فرد همراه خواهد بود. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما با مصرف دارو و داشتن رژیم غذایی مناسب قابل کنترل است.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های سالم روده کوچک را مورد حمله قرار می دهد.
در حالت عادی سیستم ایمنی با تشخیص عامل خارجی مثل ویروس یا باکتری فعال شده و واکنش نشان می دهد، اما در مورد بیماری سلیاک سیستم ایمنی پروتئین گلوتن را عامل تهدید کننده تشخیص خواهد داد.
این بیماری علائم متعددی دارد. کودکان مبتلا به سلیاک دچار این علائم خواهند شد:
- درد یا نفخ شکم
- اسهال
- یبوست
- استفراغ
- کم خونی
- ضعف و خستگی مفرط
بزرگسالان چنین علائمی را تجربه می کنند:
- درد یا نفخ شکم
- اسهال
- کم خونی
- ضعف
- درد استخوانی و مفصلی
- آرتروز
- پوکی استخوان
- افسردگی
- خشم
بیماری سلیاک با گذشت زمان بر سیستم تولید مثل و سیستم عصبی نیز اثرات منفی خواهد داشت. این بیماری نیز تا آخر عمر با فرد همراه بوده و تنها با داشتن رژیم غذایی فاقد گلوتن می توان شدت علائم را کاهش داد.
دیورتیکولوز
این بیماری زمانی بروز پیدا می کند که بخشی از روده ضعیف شده و در اثر فشار، کیسه یا برآمدگی در بافت آن ایجاد شود. اغلب افراد مبتلا به دیورتیکولوز علامت مشخصی ندارند. در صورتی که کیسه ها یا برآمدگی ها ملتهب و متورم شده باشند، فرد مدفوع خونی خواهد داشت.
اگر این برآمدگی ها پاره شوند، بیمار درد شدیدی را تجربه کرده و درگیر سپسیس می گردد. سپسیس به وضعیتی اطلاق می شود که عفونت در خون گسترده شده باشد.
گاهی اوقات تعدادی از این برآمدگی ها دچار عفونت یا التهاب شده و نهایتا منجر به دیورتیکولیت خواهد شد. این اختلال چنین علائمی را به همراه دارد:
پزشک احتمالا به بیمار توصیه می کند تا رژیم غذایی حاوی فیبر بالا داشته باشد. مصرف آنتی بیوتیک هم به کنترل دیورتیکولیت کمک می کند. در شرایط خاص بیمار نیاز به عمل جراحی خواهد داشت.
علل اختلالات روده
دلیل هر کدام از انواع اختلالات روده ای بسته به نوع بیماری متفاوت است، اما از جمله عواملی که منجر به بروز این اختلالات می شوند عبارتند از:
- داشتن سابقه ژنتیکی و خانوادگی
- تغییر در میکروبیوم های روده که به برهم خوردن تعادل باکتری ها و میکروارگانیزم ها اشاره دارد.
- عوامل مرتبط با سبک زندگی مثل مصرف دخانیات، رژیم غذایی و میزان فعالیت بدنی
- مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
از دیگر علل بروز علائم مرتبط با بیماری های روده
برخی از افراد بدون داشتن هیچ نوع بیماری روده درگیر یک سری علائم هستند. از جمله شایع ترین علل بروز این علائم:
فتق
زمانی ایجاد می شود که دیواره شکم دچار ضعف شده باشد. جدا کردن بخشی از روده و چربی شکم این ضعف را برطرف خواهد کرد. فتق در اثر زور زدن زیاد هنگام دفع مدفوع یا بلند کردن اجسام سنگین بروز پیدا می کند. گاهی اوقات این فشار باعث چسبندگی حلقه های روده شده و درد شدیدی به همراه دارد.
جراحی
انجام عمل جراحی بر روی قسمت های تحتانی مجاری گوارشی باعث به وجود آمدن جای زخم و بافت اضافه می شود که این امر گرفتگی و انسداد روده به دنبال خواهد داشت.
افراد پس از جراحی دچار یبوست می شوند. به علاوه مصرف یکسری داروها یا نداشتن فعالیت بدنی نیز منجر به بروز این اختلال خواهد شد.
جراحی ها اثرات قابل توجهی بر بدن دارند و اغلب زور زدن برای دفع مدفوع، شکاف مربوط به جراحی ها را دوباره پاره می کند.
از جمله نکاتی که به رفع یبوست پس از جراحی کمک می کند:
- انجام حرکات ورزشی سبک در صورت امکان
- مصرف مایعات
- مصرف غذاهای حاوی فیبر بالا
- پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده و لبنیاتی که موجب یبوست می شوند
مسهل ها به درمان یبوست کمک می کنند. با این حال مصرف همه انواع مسهل ها برای فرد پس از جراحی مناسب نیست. قبل از مصرف این داروها باید با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: سرطان روده چیست؟ علائم، پیشگیری و کاهش خطر
تشخیص اختلالات روده
پزشکان متخصص برای تشخیص اختلالات روده از انجام همزمان معاینات فیزیکی در کنار آزمایشات مختلف کمک می گیرند.
اگر فردی به هر کدام از علائم اختلالات روده مبتلاست باید حتماً مراتب را با پزشک در میان بگذارد. در زمان ویزیت، پزشک در مورد نوع علائم و مدت زمان بروز آنها سوالاتی مطرح می کند.
- پزشک برای تشخیص و تصمیم گیری در مورد اختلالاتی مثل سندروم روده تحریک پذیر از معیارهای Rome IV کمک می گیرد. برخی از انواع آزمایشات برای تشخیص اختلالات روده شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون و مدفوع
- سی تی اسکن
- عکس برداری به روش ام آر آی
- آندوسکوپی فوقانی برای بررسی نواحی بالایی مجاری گوارشی
- کولونوسکوپی برای بررسی نواحی داخلی روده
اختلالات روده چه طور درمان می شوند؟
بسته به نوع اختلال، روش درمان نیز متفاوت خواهد بود. پزشک متخصص تغییر سبک زندگی و عادات غذایی و در کنار آن مصرف یکسری داروها را برای درمان توصیه می کند.
به علاوه بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف غذاهای حاوی گلوتن پرهیز کنند. گاهی فرد مبتلا به اختلالات روده باید تحت عمل جراحی قرار گیرد.
تغییر عادات غذایی
بیماران بسته به نوع بیماری خود می توانند با رعایت این نکات تغذیه ای و کمی تغییر در رژیم غذایی علائم را تا حدودی کاهش دهند:
- پرهیز از مصرف گلوتن
- پرهیز از مصرف غذاهای که هضم آنها دشوار است مثل گوشت، لبنیات و حبوبات
- ورزش منظم
- دوری از استرس
درمان دارویی
پزشک همچنین برای درمان سندروم روده تحریک پذیر و بیماری التهابی روده یکسری دارو تجویز می کند. گاهی نیز برای درمان علائمی مثل اسهال و یبوست مصرف دارو توصیه می شود.
داروهای زیر برخی از انواع داروهای تجویزی پزشک در این موارد هستند:
- مهار کننده های ایمنی
- کورتیکو استروئیدها
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای بیولوژیکی
- داروی ضد اسهال
- مسهل ها
اختلالات روده چه طور بر سایر بخش های بدن موثر است
اختلالات روده ممکن است مانع از عملکرد مناسب روده شوند، به این معنی که فرایند جذب مواد مغذی را مختل کرده و فرد را دچار سوء تغذیه می کنند.
این مسئله سلامت کل بدن را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به علاوه افراد مبتلا به سلیاک در دراز مدت درگیر بیماری های مربوط به استخوان، مفاصل و سیستم تولید مثل می شوند.
بیماران درگیر بیماری التهابی روده نیز دچار بیماری‌های پوستی، چشمی، کبدی، مفاصل و مثانه خواهند شد.
اختلالات روده در زنان، مردان و کودکان
بر اساس تحقیقاتی که در سال 2020 صورت گرفت درصد ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر، بیماری التهابی روده و سلیاک در زنان بیش از مردان است. امکان تشخیص اختلالات روده در هر سنی وجود دارد حتی کودکی و بلوغ.
خلاصه
بسته به نوع بیماری، اختلالات روده علائم مختلفی خواهند داشت، اما به طور کلی نفخ و گاز معده، یبوست و اسهال به دنبال دارد.
برخی افراد با مصرف یک سری داروها و تغییر سبک زندگی قادر به کنترل این بیماری ها خواهند بود.
زنان بیش از مردان در معرض اختلالاتی مثل سندروم روده تحریک پذیر، بیماری التهابی روده و سلیاک قرار دارند.
برای کسب اطلاعات در مورد بیماری، در میان گذاشتن علائم، اثرات بلند مدت آن، روش های تشخیص و درمان با پزشک مشورت کنید. متخصصین ما در کلینیک دکتر فرشاد خسروی با ارائه یک برنامه درمانی جامع در طول درمان همراه شما خواهند بود.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
