لوله تغذیه : انواع و موارد استفاده

لوله تغذیه یک دستگاه پزشکی است که برای تغذیه اشخاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به صورت معمولی قادر به خوردن غذا توسط دهان نیستند.

این دشواری ممکن است به علت مشکل بلعیدن، یک سطح تغییر یافته آگاهی، اختلال تغذیه و یا مسائل دیگر باشد که خوردن را چالش برانگیز می‌سازد.

چندین نوع لوله تغذیه وجود دارد و بسیاری از دلایل نیز برای اینکه چرا یک لوله تغذیه مورد نیازاست، وجود دارد.

استفاده از لوله تغذیه در وضعیت های مختلف متفاوت است و تصمیم به داشتن یک لوله تغذیه به صورت دائمی با تعبیه یک لوله موقت تفاوت دارد.

برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد لوله تغذیه، لازم است که بدانیم یک لوله تغذیه چیست، تفاوت بین انواع لوله‌های تغذیه، زمان استفاده ضروری و اختیاری از یک لوله و اینکه چگونه این لوله‌ها در جای خود قرار داده می‌شوند.

تعریف لوله ­تغذیه

لوله تغذیه، یک لوله پلاستیکی است که برای عبور از جویدن و بلعیدن در یک بیمار که قادر به خوردن یا نوشیدن به صورت طبیعی و ایمن نیست، استفاده می‌شود.

این لوله‌ها می‌توانند برای رساندن مواد غذایی و مایعات مورد استفاده قرار گرفته و همچنین می‌توانند برای تهیه دارو در صورت نیاز به کار روند.

اگر بدن به خوبی محتویات معده را پردازش نکند، یک لوله تغذیه نیز می‌تواند برای پاک کردن مایعات از شکم به کار رود.

کاربردهای لوله تغذیه

لوله تغذیه بیشتر برای تامین غذا مناسب است، آن‌ها همچنین می‌توانند گاز و نفخ را تسکین داده و حالت تهوع و استفراغ را کاهش دهند.

کاربردهای رایج یک لوله تغذیه شامل موارد زیر است:

تامین مواد غذایی

غذا به شکل مایع می‌تواند از طریق یک لوله تغذیه وارد بدن شود. تغذیه لوله ­ای یا تغذیه داخلی می‌تواند از طریق لوله، کربوهیدرات، پروتیین و چربی‌ها را بدون نیاز به قورت دادن یا جویدن برای بدن فراهم کند.

تامین مایعات

از طریق لوله تغذیه می توان آب را برای بدن فراهم کرد تا بدن بیمار دچار کمبود آب نشود.

تامین دارو

داروها، از جمله بسیاری از قرص‌ها، می‌توانند از طریق یک لوله تغذیه داده شوند.

ممکن است قرص ­ها نیازمند آسیاب کردن داشته باشند و برخی از کپسول‌ها باید باز شوند، اما اگر ذرات به اندازه کافی کوچک باشند، بیشتر داروها می‌توانند با آب مخلوط شوند و از طریق یک لوله تغذیه استفاده شوند.

شکم

برخی از انواع لوله تغذیه را می­توان برای حذف باد شکم به کار برد. برخی دیگر از انواع لوله‌های تغذیه، به طور خاص، می‌توانند به مکنده متصل شوند تا به آرامی گاز را از معده خارج کرده و انسداد و نفخ را کاهش دهند.

تخلیه محتویات معده

اگر غذا یا مایعات را هضم نکنید، ممکن است غذایی در معده باقی مانده است که موجب ناراحتی، حالت تهوع، استفراغ، یا درد معده و نفخ شکم می‌شود.

مکش ملایم می‌تواند برای پاک کردن مایعات و ذرات کوچک غذا از معده شما به کار رود.

چه زمانی استفاده از یک لوله تغذیه لازم است؟

استفاده از یک لوله تغذیه زمانی که شما نمی‌توانید بصورت عادی غذا یا مایعات را از طریق دهان بخورید، ضروری می­شود.

در حالی که می­توان مایعات و مواد غذایی را از طریق تزریق فراهم کرد، انتقال غذا به روده بهتر از رگ­ های خونی، بدن را تغذیه می­کند.

در صورت امکان، برای بدن بهتر است که غذا و مایعات را برای هضم طبیعی در معده دریافت شود، اما اگر به سختی قورت داده شود، ممکن است ایمن نباشد.

مشکل بلعیدن می‌تواند به این معنی باشد که بیمار حین خوردن غذا و مایعات به حالت خفگی می‌افتد، یا به جای اینکه آب دهانش را قورت دهد، آب به همراه نفس به داخل ریه‌ها فرو می‌رود.

ورود ذارت غذا به ریه می‌تواند منجر به بیماری جدی، از جمله ذات‌الریه شود.

ممکن است برخی از افراد به حدی ناتوان باشند که نتوانند غذا را قورت بدهند. یا لوله ای وجود داشته باشد که وارد مجاری تنفسی شده و از بلعیدن غذا جلوگیری می‌کند.

برخی از بیماران در هوشیاری به سر می برند اما توانایی بلعیدن طبیعی و مناسب را از دست داده‌اند. با این حال، برخی دیگر نیز نوعی بیماری دارند که قورت دادن را دشوار می‌سازد مانند سرطان دهان یا سرطان سر و گردن.

تصمیم برای قرار دادن لوله تغذیه

تصمیم برای قرار دادن یک لوله تغذیه یک مشکل پیچیده است و اگر بیمار نتواند در این بحث شرکت کند و یا خواسته‌های آن‌ها را در رابطه با مراقبت‌های بهداشتی خود به اشتراک نگذارد، مشکل دشوارتر می‌شود.

در بسیاری از موارد، یک بیمار که به یک لوله تغذیه نیاز دارد، یا بی‌هوش و یا بی‌ حرکت است. و قادر نیست خواسته‌های خود را با دوستان و عزیزان خود به اشتراک بگذارد.

سوال این که بیمار چه می‌خواهد و آیا این لوله احتمالاً موقتی، بلند مدت یا دائمی است یا خیر.

برخی خانواده‌ها روزهای متمادی را صرف بحث درباره این تصمیم در میان خودشان می‌کنند. یا ممکن است یک جلسه خانوادگی با کارکنان پزشکی برای بحث در مورد این تصمیم داشته باشند.

در بسیاری از موارد، تصمیم برای قرار دادن یک لوله تغذیه با تصمیم برای قرار دادن یک سوراخ در گلو، که یک دستگاه تنفس می‌تواند از تنفس شما حمایت کند، همراه است.

این بدان دلیل است که لوله گذاری، فرآیندی که در آن لوله ­ای به داخل دهان و پایین آن در مجاری تنفسی وارد می­شود تا از یک دستگاه تهویه استفاده شود، فقط برای چند هفته که آسیبی در گلو ایجاد نکرده قابل استفاده است.

از آنجایی که این چیزها هر دو در محدوده زمانی دو هفته‌ای هستند، ایجاد سوراخ در گلو و لوله شکمی اغلب در همان زمان یا در فاصله چند روز از هم انجام می‌شوند.

انواع لوله تغذیه

چندین نوع لوله تغذیه وجود دارد، و آن‌ها برای انواعی از شرایط استفاده می‌شوند.

ماهیت مشکلی که باعث دشواری بلعیدن می‌شود که با نام دیسفاژی نیز شناخته می‌شود به تعیین نوع لوله‌ای که مورد استفاده قرار می‌گیرد کمک خواهد کرد.

برخی از آن‌ها موقتی هستند و برخی دیگر به معنای بلندمدت یا حتی دائمی می باشند.

یک لوله تغذیه موقت، که یکی از آن‌ها به بینی یا دهان، پایین گلو و داخل شکم (لوله G) یا بصورت عمیق‌تر در روده (لوله j) فرو می‌رود، تنها می‌تواند به مدت ۱۴ روز در جای خود باقی بماند.

جاگذاری (Placement) از طریق گلو بیشتر از دو هفته خطر فرسایش بافت ظریف گلو و مری را افزایش می‌دهد. این مورد می‌تواند منجر به مشکلات دائمی نظیر آسیب به حنجره و گلو شود.

یک لوله تغذیه طولانی‌مدت یا دائمی لوله­ ای است که برای ماه‌ها، سال‌ها یا حتی به صورت دائم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این لوله‌ها همانند لوله موقتی در صورتی که دیگر مورد نیاز نباشند، می‌توانند حذف شوند. اما می‌توانند برای دوره‌های طولانی بدون خطر در دهان، گلو و مری بمانند چون غذا مستقیماً به درون شکم منتقل می‌شود.

بیشتر بخوانید: لوله پگ (PEG) برای معده چیست و چه کاربردی دارد؟

لوله های تغذیه کوتاه‌مدت

لوله بینی شکمی(NG)

این نوع از لوله بترتیب از طریق بینی، گلو و مری به درون شکم وارد می‌شود. و می‌تواند حدود دو هفته قبل از حذف یا تعویض با یک لوله تغذیه بلند مدت باقی بماند.

لوله ارگاستریک (OG)

این نوع از لوله مشابه لوله بینی شکمی، وارد دهان می‌شود. و گلو و مری را می‌گیرد و انتهای آن در معده قرار می‌گیرد.

این لوله همچنین می‌تواند تا دو هفته بعد از حذف یا تعویض با یک لوله ثابت باقی بماند.

لوله تغذیه موقت

یک لوله تغذیه موقت در دهان یا بینی، گلو و مری قرار داده می‌شود. سپس انتهای آن در معده (لوله G) یا وسط روده کوچک (لوله j) قرار دارد.

این نوع لوله‌ها دارای نوک رادیواکتیو هستند. به این معنی که مقدار کمی ماده وجود دارد که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در انتهای لوله برروی اشعه ایکس شناسایی شوند. بعد از قرارگیری، یک اشعه ایکس تابیده می‌شود. و این امکان را فراهم می‌آورد تا قبل از استفاده از لوله، قرار گیری مناسب تایید شود.

انواع لوله­ های تغذیه طولانی‌مدت یا دائمی

لوله معده (لوله G)

این نوع لوله اجازه دسترسی مستقیم به شکم از طریق یک برش در سمت چپ شکم را می‌دهد. این لوله کاملا دهان و گلو را دور می‌زند. و به غذا، مایعات و دارو اجازه می‌دهد تا بدون قورت دادن وارد بدن شود.

ژژونوستومی (لوله j)

لوله ژژنوستومی مشابه لوله شکمی است که از طریق یک برش در شکم قرار داده می‌شود. که پایین‌تر از جای (لوله G) قرار دارد و اجازه دسترسی مستقیم به ژژونیوم را می‌دهد که در یک سوم میانی روده کوچک است.

این لوله به نظر می‌رسد که کوچک‌تر از لوله G باشد. که می­تواند آنچه را که در مایعات نازک و داروهای ریز پودر شده تزریق کرد، محدود کند.

گاستروستومی به کمک اندوسکوپ (PEG)

اصطلاح گاستروستومی غالباً به صورت قابل تعویض با لوله G استفاده می­شود. اما این در واقع تکنیکی است که برای قرار دادن لوله G استفاده می شود.

زیرپوستی (از طریق پوست) آندوسکوپی (با استفاده از یک آندوسکوپی روشن) از معده (قرار دادن یک سوراخ جراحی در معده) روش استفاده‌ شده برای قرار دادن لوله G را توضیح می‌دهد، نه خود لوله G.

یک لوله معده چگونه جاگذاری می شود؟

روش قرار دادن لوله شکمی به طور معمول یک روش سریع است. و بسته به وضعیت شما ممکن است به بی‌هوشی نیاز نداشته باشد.

بیماران بسیاری در بخش مراقبت‌های ویژه، هیچ آرام بخش اضافی برای قرار دادن لوله در کنار تخت نیاز ندارند.

آندوسکوپی یک ابزار بسیار نازک با نور و یک دوربین در انتهای آن است که به ارائه کننده اجازه می‌دهد تا روند نظارت بر روی یک نمایشگر را تماشا کند. این ابزار در دهان، پایین گلو و داخل شکم قرار داده می‌شود.

هنگامی که در معده قرار دارد، در واقع می­توان نور موجود از دامنه را که از طریق پوست شکم می­درخشد، مشاهده کرد. و به متخصص گوارش نشان می­دهد که برش را کجا انجام می­دهد.

یک برش کوچک تقریباً نیم اینچ است و لوله انعطاف‌پذیر درون آن قرار داده می‌شود. لوله های قدیمی‌تر ممکن است بالون داشته باشند که لوله را در جای خود نگه می‌دارد.

قسمت بیرونی این مجرا دارای کلاهک است. این کلاهک به لوله اجازه می‌دهد تا باز شود و برای غذا و مایعات به آرامی از طریق لوله به داخل معده هل داده شود.

با یک مراقبت خوب از لوله، برش بیش از پیش به دور لوله بسته خواهد شد. و هر گونه نشت مواد غذایی یا مایعی که در روزهای پس از عمل رخ می‌دهد، باید با بهبودی به حداقل برسد.

در حالی که بریدگی در حال التیام است، بانداژ با شکافی در آن در اطراف لوله قرار داده می‌شود. این کار به جذب هر مایعی که ممکن است از محل نشت کند کمک می‌کند.

اگر ادرار وجود داشته باشد و پوست را آزار دهد، پماد مرطوب کننده ممکن است برای حفاظت مورد استفاده قرار گیرد.

شستشوی آرام محل با صابون و آب صابون و تمیز کردن باقیمانده صابون از آن ناحیه اغلب تمام کاری است که باید برای مراقبت از آن ناحیه انجام داد.

دربلند مدت، بسیاری از بیماران به دنبال پماد یا گاز توری در محل نیستند. اما برخی ترجیح می‌دهند که در صورت نشت مایعات برای جلوگیری از کثیف شدن پوست و یا لباس‌ها، آن محل را بپوشانند.

برداشتن موقت لوله تغذیه

برداشتن یک لوله تغذیه که موقتی است هم سریع و هم آسان است. این لوله ممکن است برای بافت­های ظریف دهان، گلو و بینی تحریک آمیز باشد. اما این احتمال به طور معمول در حداقل است.

برای برداشتن لوله، از مواد غذایی و مایعات استفاده می‌شود. برای این کار، یک سرنگ بزرگ ساخته‌شده از یک لوله تغذیه بکار گرقته می­شود.

سپس به آرامی بیرون کشیده می‌شود و ۳ – ۵ ثانیه طول می‌کشد تا به طور پیوسته خارج شود. اگر نوک لوله دست‌نخورده باشد، نشان می‌دهد که تمام لوله با موفقیت حذف شده‌است، و سپس دور انداخته می‌شود.

حذف دایم لوله تغذیه

اگر به خوبی توانایی خوردن و نوشیدن را داشته باشید، می‌توانید لوله تغذیه دائمی را بردارید. در کمال تعجب، این روش سریع است و با اینکه کمی درد دارد، معمولا درد آن متوسط و کوتاه است.

پزشکان متخصص، تجهیزات خود را برای برداشتن دائمی یک لوله، بسته به شرایط تغییر می‌دهند؛ برخی ممکن است از شما بخواهند که وزن خود را حداقل یک ماه حفظ کنید. در حالی که برخی غذاها و مایعات را از طریق لوله G مصرف می‌کنند، برخی نیز ممکن است به مدت‌زمان طولانی تری نیاز داشته باشند.

هنگامی که این تصمیم برای حذف لوله گرفته می‌شود، لوله را می توان خارج کرد. اما این مورد به مقداری نیرو نیاز دارد. بیمار معمولاً یک حوله در دسترس دارد که در نزدیکی محل نگهداری می‌شود و ارائه‌دهنده، لوله را محکم می‌گیرد و بطور پیوسته آن را بیرون می­کشد.

اگر یک بالون در داخل معده وجود داشته باشد، قبل از برداشتن لوله خالی می‌شود. اما بیشتر انواع آنها به جای بالون دارای یک فلنج هستند و این مرحله لازم نیست.

این فرآیند به طور معمول با درد همراه است. و در برخی موارد مقدار کمی خون­ریزی اتفاق می­افتد. اما درد به سرعت تسکین می­یابد.

شما ممکن است انتظار داشته باشید که برش بسته شود. اما این کار لازم نیست و یک لباس تمیز برای تمیز نگه داشتن لباس‌های بیمار در روزهایی که نشت ایجاد می­شود کافی می­باشد.

برش معمولاً طی یک هفته پس از برداشتن لوله بسته می­شود.

یک توصیه

تصمیم برای قرار دادن یک لوله تغذیه تصمیمی نیست که سریع گرفته شود. مهم است که در مورد اینکه در بلندمدت چه نتیجه ­ای می‌تواند برای شما و یا بیمار محبوب تان رخ دهد، بحث و گفتگو کنید.

برای برخی بیماران، انتظار می‌رود که این لوله‌ها موقتی باشند و پس از بهبودی برداشته شود. برای بیماران دیگر، انتظار می‌رود که لوله تغذیه دائمی باشد.

این که آیا این تصمیم برای شما مناسب است یا نه، سوال اصلی است. در حالی شما به عنوان یک مراقب در وضعیتی باشید که به طور بالقوه برای مراقبت از بیمار به یک لوله تغذیه نیاز داشته باشید، اما ممکن است بیمار شما نظرات محکم متفاوتی در مورد این موضوع داشته باشد. یا ممکن است هرگز خواسته‌های خود را درمورد مراقبت‌های بهداشتی طولانی‌مدت نگفته باشد.

اگر شما از خواسته‌های آن‌ها مطمئن نیستید، با استفاده از بهترین داوری خود – همراه با نظرات تیم ارائه­ کننده خدمات و توصیه‌های احتمالی دیگران – برای تصمیم‌گیری اقدام کنید.

بیشتر بخوانید: لوله تغذیه در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU)

کلینیک درمان اختلال بلع دکتر فرشاد خسروی انواع درمان های اختلال بلع را برای مبتلایان به این اختلال فراهم کرده است. شما می توانید جهت دریافت مشاوره در مورد لوله تغذیه و درمان مشکل بلع با شماره های زیر با دکترفرشاد خسروی تماس بگیرید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک