درمان شقاق مقعد + علائم و تشخیص آن
به شکاف یا پارگی دیواره مقعد یا کانال آن، شقاق مقعد گفته می شود. مشخص ترین علامت شقاق مقعد احساس درد در حین یا پس از دفع مدفوع است.
در ادامه در مورد علل، روش های تشخیصی و درمانی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
شقاق مقعد چیست؟ شقاق مقعد در واقع عبارتند از پارگی یا شکاف دیواره مقعد یا کانال آن (انتهایی ترین قسمت مقعد که مدفوع از بدن خارج می شود) . شقاق دردناک و در مواردی همراه با خونریزی است.
چه کسانی در معرض شقاق مقعد قرار دارند؟ احتمال وقوع شقاق مقعد در هر فرد با هر سنی وجود دارد. البته با افزایش سن خطر ابتلا به این عارضه نیز در فرد افزایش می یابد. کسانی که در گذشته درگیرش شقاق بوده اند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلای مجدد قرار دارند.
اگر شکاف یا پارگی در دیواره مقعد وجود داشته باشد به آن شقاق مقعد می گویند که باعث درد در حین یا پس از دفع مدفوع می شود. یبوست مزمن یا طولانی مدت، اسهال طولانی مدت و… باعث ایجاد آن می شود. برای درمان آن به کلینیک دکتر فرشاد خسروی در تهران مراجعه کنید.
چه عواملی موجب بروز شقاق مقعد می شود؟
گاهی شقاق در اثر آسیب فیزیکی به کانال مقعد اتفاق می‌افتد. ضربه فیزیکی احتمالاً به یکی از این دلایل رخ می دهد:
- یبوست مزمن یا طولانی مدت
- ایجاد فشار برای خروج مدفوع به ویژه اگر خشک، بزرگ و سفت باشد
- اسهال طولانی مدت
- سکس مقعدی
- ورود جسم خارجی به کانال مقعد
به جز آسیب فیزیکی این عوامل نیز در بروز شکاف مقعد موثرند:
- به تاخیر انداختن عمدی دفع مدفوع
- سفت شدن بیش از حد عضلات اسفنکتر مقعد
- جای زخم در ناحیه آنورکتال
- داشتن بیماری های زمینه ای مثل بیماری کرون (نوعی بیماری التهاب روده) و کولیت (نوعی عفونت و التهاب روده) سرطان، کم خونی و فقرآهن، بیماری های عفونی (مثل سل) بیماری های مقاربتی (سیفلیس، ایدز، سوزاک، کلامیدیا)
- کاهش گردش خون در نواحی مقعدی
شقاق مقعدی همچنین در میان مادران و نوزادان پس از زایمان نیز شایع است.
علائم و نشانه های شقاق متعدی چیست؟
از جمله علائم شقاق مقعدی می توان به این موارد اشاره کرد:
- درد در هنگام دفع مدفوع و یا حتی چند ساعت پس از آن
- یبوست
- خونریزی در هنگام دفع یا آغشته شدن مدفوع به خون
- رد خون بر روی دستمال توالت یا در محیط توالت
- زخم یا شکاف قابل مشاهده در مقعد
- سوزش و خارش دردناک
- ناتوانی یا اختلال در دفع ادرار
- ترشحات بدبو
شقاق مقعد چه طور تشخیص داده می شود؟ معمولاً پزشک با یک معاینه ساده با کمک انگشت دست به راحتی شقاق مقعد را تشخیص می دهد.
راه های درمان شقاق مقعد چیست؟
هدف اصلی در درمان شقاق، کاهش فشار بر روی کانال مقعد یا نرم تر کردن مدفوع و کاهش درد و خونریزی است. در ابتدا پزشکی یک یا چند مورد از این روش های محافظه کارانه را پیشنهاد می کند:
- استفاده از ملین ها
- مصرف زیاد مایعات
- کاهش مصرف کافئین (هر نوشیدنی که موجب خشکی بدن می شود)
- بهبود رژیم غذایی
- مصرف زیاد غذاهای حاوی فیبر و مکمل ها جهت کاهش یا درمان یبوست
- نشستن در آب گرم به مدت 10 تا 20 دقیقه چندین بار در روز به منظور کاهش فشار بر روی ماهیچه های روده
- تمیز کردن ناحیه مقعدی با احتیاط زیاد
- پرهیز از نگه داشتن مدفوع یا نشستن طولانی مدت بر روی توالت
- استفاده از ژل های روان کننده برای نرم کردن ناحیه خارجی مقعد
این روش ها چند روز یا چند هفته در 80 تا 90 درصد موارد مشکل را برطرف می کند. اما در صورتی که شقاق دوباره ایجاد شد و روش‌های درمانی گفته شده جوابگو نبود، می بایست از این روشها استفاده کرد:
استفاده از شیاف، فوم یا کرم های دارای هیدروکورتیزون جهت کاهش التهاب
استفاده از کرم ها و پمادهای مختلف مثل آنتی فیشر. این موارد شامل کرم های درمانی (برای بهبود شکاف و زخم) کرم ها و پمادهایی برای کاهش فشار بر روی ماهیچه ها،
پمادهای بی حسی (برای کاهش درد) پمادهای حاوی کلسیم و نیتروگلیسیرین (برای افزایش گردش خون در این ناحیه و بهبود سریع زخم)
تزریق بوتاکس به اسفنکتر. این تزریق ماهیچه های مقعدی را تقویت کرده و به بهبود هرچه بیشتر زخم کمک می کند.
بیشتر بخوانید : درمان کولون پایین رونده و علائم آن + نکاتی که باید بدانید
برای بهبود شقاق چه نوع جراحی انجام می گیرد؟
پزشک قبل از جراحی با انجام معاینه و برخی آزمایشات بررسی می کنند که چرا روش های درمانی قبلی تاثیری بر بهبود شرایط نداشته است.
گاهی این روش ها به این دلیل نتیجه ای نداشته که ماهیچه های مقعدی دچار اسپاسم یا گرفتگی می باشد.
در برخی موارد جراحی شامل جدا کردن قطعه ای از مقعد است، به گونه‌ای که ماهیچه های اسپاسمی برداشته شده و درد تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
جراحی در موارد نادری منجر به بی اختیاری در دفع مدفوع خواهد شد.
در بیشتر موارد جراحی به صورت سرپایی انجام شده و بیمار همان روز از بیمارستان مرخص خواهد شد. پس از جراحی درد طی چند روز از بین رفته و زخم نیز طی چند هفته بهبود می یابد.
آیا می توان از بروز شقاق پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از شقاق در نوزادان:
- تعویض به موقع پوشک
- درمان یبوست در صورتی که علت شقاق باشد.
برای پیشگیری از شقاق در بزرگسالان:
- خشک کردن ناحیه مقعد پس از شستشو
- نرم نگه داشتن ناحیه بیرونی مقعد با نرم کننده و پد پنبه ای
- پرهیز از دستمال توالت های زبر و خشن
- درمان یبوست و اسهال شدید
- پرهیز از تحریک مقعد یا رکتوم.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
