هوا بلعی یا آئروفاژی چیست؟
هوا بلعی اصطلاحی پزشکی به معنای بلع زیاد و مداوم هوا است. همه ما حین صحبت، خوردن یا خندیدن قدری هوا می بلعیم.
کسانی که مشکل بلع هوا دارند بیشتر از سایرین هوا می بلعند که سبب مشکلات گوارشی خواهد شد.
این مشکلات شامل انقباض شکمی، نفخ، آروغ و دفع باد است. هوا بلعی می تواند مزمن ( طولانی مدت ) یا حاد ( کوتاه مدت ) باشد و مرتبط با عوامل فیزیکی و روانی است.
علائم هوا بلعی
همه ما در روز حدود 2 لیتر هوا حین خوردن و نوشیدن وارد شکم مان می کنیم که نیمی از آن را خارج می کنیم. باقی هوا از داخل روده کوچک عبور کرده و از مقعد خارج می شود. اکثرا مشکلی با دفع این گاز ندارند.
افرادی که هوا بلعی دارند هوای بسیاری می بلع اند و علائم مشکل زایی را تجربه می کنند.
طی تحقیقی در مرکز دارویی و درمانی، ۵6 درصد از بیماران دارای هوا بلعی از آروغ، ۲۷ درصد از نفخ و ۱۹ درصد از درد های شکمی رنج می برند.
تحقیقات نشان دادند این اتساع در صبح کم تر است ( احتمالاً به علت خارج شدن باد از مقعد در طول شب است ) ولی در طول روز بیش تر می‌شود.
سایر علائم شامل بلع صدا دار هوا و باد شکم است. طبق گزارش مرک منوال در طول روز حدود ۱۳ تا ۲۱ بار گاز از مقعد دفع می شود و این عدد در افرادی که مشکل هوا بلعی دارند بیشتر است.
آیا مشکل هوا بلعی است یا سوء هاضمه؟
در حالی که علائم هوا بلعی با سوء هاضمه از بسیاری جهات شباهت دارند اما دو اختلال کاملا مجزا هستند.
طبق تحقیق مرکز دارویی درمانی، کسانی که سوء هاضمه دارند به نسبت آن هایی که هوا بلعی دارند بیشتر علائم زیر را نشان دادند:
- تهوع
- استفراغ
- احساس سیری بدون خوردن غذای زیاد
- کاهش وزن
علل بروز هوا بلعی یا آئروفاژی
مکانیک اثر
نحوه نفس کشیدن، خوردن و آشامیدن نقش مهمی در شکل گیری هوا بلعی دارد. برخی مواردی که منجر به وارد شدن بسیار هوا می شود این ها هستند:
- سریع خوردن ( مثل خوردن دومین قاشق قبل از بلع لقمه اول )
- صحبت حین خوردن
- آدامس جویدن
- نوشیدن با استفاده از نی
- سیگار کشیدن به علت مکش
- تنفس از راه دهان
- ورزش های سنگین
- نوشیدنی های گازدار
- استفاده از دندان مصنوعی شل
پزشکی
آن هایی که بیماری های خاصی دارند و از دستگاه جهت تنفس استفاده می کنند بیشتر در معرض هوا بلعی قرار دارند.
یکی از این موارد، تهویه غیر تهاجمی یا NIV است و به هرگونه حمایت تنفسی می گویند که در آن خبری از لوله گذاری در دهان و بینی فرد نیست.
یکی از اشکال رایج تهویه غیر تهاجمی استفاده از دستگاه فشار جریان هوای همواره مثبت یا CAPP است تا افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند درمان شوند.
آپنه خواب بیماری ای است که در آن مسیرهای هوایی درخواب مسدود می شوند. این انسداد که به علت عملکرد نا مناسب عضلات انتهای حلق رخ می دهد، جریان هوا را محدود کرده و خواب مختل می شود.
دستگاه CAPP فشار هوا را از درون ماسک یا لوله عبور می دهد. اگر فشار به درستی تنظیم نشود یا گرفتگی وجود داشته باشد هوای بسیاری بلعیده خواهد شد که منجر به آئروفاژی می شود.
محققان یافته اند ۵۰ درصد از بیمارانی که از CAPP استفاده می کنند حداقل یکی از علائم هوا بلعی را نشان می دهند.
سایر افرادی که نیازمند هوارسانی هستند در ریسک بالایی برای آئروفاژی قرار دارند مثل کسانی که بیماری انسدادی ریوی دارند یا آن هایی که دچار نارسایی قلبی اند.
ذهنی
در تحقیقی که بیماران آئروفاژی را با بیماران دارای سوء هاضمه مقایسه کرده، این نتیجه حاصل شد که ۱۹ درصد از مبتلایان به هوا بلعی دارای اضطراب بودند در حالی که این مشکل در مورد افراد دارای سوءهاضمه 6 درصد بود.
ارتباط بین اضطراب و بلعیدن هوا در تحقیق دیگری هم مشاهده شد.
تعدادی از سوژه های با نفخ بسیار، از اینکه مورد تحقیق قرار گرفته اند بی خبر بودند و آروغ زدن شان هم تا حد بسیاری کمتر از آن هایی بود که می دانستند در حال انجام تست هستند.
متخصصان می گویند هوا بلعی احتمالاً رفتاری اکتسابی است و توسط آن هایی انجام می شود که مضطرب هستند و می خواهند بر استرس خود غلبه کنند.
تشخیص هوا بلعی
چون علائم آئروفاژی بسیار شبیه علائم بیماری های گوارشی دیگر مثل رفلاکس اسید معده، آلرژی‌های غذایی و انسداد روده بزرگ است، پزشک احتمالاً ابتدا آزمایش هایی تجویز کند.
اگر علت فیزیکی مشکل گوارشی بیمار پیدا نشد و علائم هنوز پابرجا هستند پزشک احتمالاً تشخیص آئروفاژی می دهد.
بیشتر بخوانید: ۱۹ ماده غذایی عالی برای بهبود گوارش
درمان آئروفاژی
در حالی که برخی پزشکان داروهایی مثل سایمتیکون یا دایمتیکون تجویز می کنند تا از بروز نفخ در روده بزرگ جلوگیری شود، باید بگوییم دارو درمانی جوابگو نبوده وزیاد موثر نیست.
اکثر متخصصان، گفتار درمانی را جهت بهبود تنفس حین صحبت تجویز می کنند. همچنین توصیه به اصلاح رفتاری هم دارند تا فرد:
- از بلع هوا آگاه شود
- آرام نفس کشیدن را تمرین کند
- راه های موثر کنار آمدن با استرس و اضطراب را بیاموزد.
طبق تحقیق منتشر شده در ژورنال اصلاح رفتاری، زنی که از نفخ مداوم رنج می برد رفتار درمانی ای روی او انجام شد که روی تنفس و بلع تمرکز داشت و به او در کاهش نفخ طی ۵ دقیقه کمک کرد.
بروز نفخ از ۱۸ بار به سه بار رسید و طی ۱۸ ماه پیگیری های مداوم نتایج باز هم رضایت بخش بودند.
بیشتر بخوانید: اختلال در عمل بلع
مدیریت بیماری در منزل
کاهش و حتی حذف علائم هوا بلعی نیازمند آمادگی و آگاهی است. متخصصان موارد زیر را توصیه می کنند:
- لقمه های کوچک بردارید و کامل بجوید. سپس لقمه دیگر را شروع کنید.
- اصلاح بلع غذا و نوشیدنی ها
- خوردن با دهان بسته
- تنفس آرام و عمیق
- آگاهی از تنفس با دهان باز
- ترک رفتارهایی که باعث ورود هوا می شوند مثل سیگار کشیدن، نوشیدن نوشابه های گازدار، آدامس جویدن
- استفاده از دندان مصنوعی های فیت و مناسب دهان و CAPP های مناسب
- درمان هر گونه بیماری نهفته مثل اضطراب که ممکن است مرتبط با هوا بلعی باشد.
هیچ نیازی به زندگی با آئروفاژی و علائم مشکل ساز اش نیست. در حالی که این بیماری روی کیفیت زندگی تاثیر می گذارد، درمان های بسیار موثری جهت محدود کردن اثرات اش وجود دارد.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
