درمان کلدوکولیتیازیس + دلایل و علائم
کلدوکولیتیازیس به عارضه ای اشاره دارد که در آن سنگ های کیسه صفرا در مجاری سیستم صفراوی گیر می کنند. مجاری که معمولاً درگیر می شوند، عبارتند از: مجرای صفراوی مشترک، مجرای سیستیک و مجرای مشترک کبدی.
کیسه صفرا ارگان کوچکی است که زیر کبد قرار دارد. کارکرد اصلی آن ذخیره صفرا است که به هضم کمک می کند.
سنگ های کیسه صفرا به علت انباشته شدن ذرات بیلی روبین یا کلسترول درون کیسه صفرا و مجاری صفراوی تشکیل می شوند.
سنگ های کیسه صفرا می‌توانند میکروسکوپی یا به بزرگی یک توپ گلف باشند.
برخی از افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا ممکن است فقط یک یا دو سنگ داشته باشند در حالی که شاید در کیسه صفرای بعضی دیگر صدها سنگ وجود داشته باشد.
بیش از ۸۰ درصد از افراد هیچ علائمی از این عارضه ندارند. پزشکان معمولاً سنگ های کیسه صفرای بدون علامت را زمانی پیدا می‌کنند که با سونوگرافی شکمی یا روش های عکس برداری دیگر به دنبال بررسی موارد دیگری هستند.
متخصصان بر این باورند که بیش از ۲۰ درصد از افرادی که در کیسه صفرا سنگ دارند، در سیستم مجاری صفراوی شان نیز سنگ وجود دارد.
کلدوکولیتیازیس عارضه ای است که مجاری صفراوی مشترک، مجرای سیستیک و مجرای مشترک کبدی را درگیر می کند. برای درمان هرچه سریعتر، عارضه کلدوکولیتیازیس به کلینیک دکتر خسروی در تهران مراجعه کنید.
دلایل ایجاد سنگ کیسه صفرا و انواع آن
زمانی که سنگ های صفراوی در مجاری صفراوی گیر کند، موجب کلدوکولیتیازیس می شوند.
علت تشکیل و نوع سنگ های کیسه صفرا متفاوت است. معمولاً سنگ های کیسه صفرا به سه نوع اصلی تقسیم می شوند.
سنگ کیسه صفرای رنگدانه‌ای
این سنگ ها معمولاً سنگ های رنگدانه‌ای رنگی هستند که درون مجاری صفراوی مانند، مجرای صفراوی مشترک ایجاد می شوند.
سنگ های صفراوی رنگدانه‌ای از ماده ای در بدن به نام بیلی روبین ساخته می شوند.
سنگ های صفراوی کلسترولی
این سنگ های سبز- زرد رنگ درون کیسه صفرا و از کلسترول تشکیل می شوند. سنگ های صفراوی کلسترولی معمولاً از کیسه صفرا به مجاری صفراوی می‌روند و در آنجا یافت می شوند.
این سنگ ها شایع ترین نوع سنگ های صفراوی در کشورهای توسعه یافته هستند.
سنگ های صفراوی ترکیبی
این سنگ های صفراوی ترکیبی از دو یا چند ماده شامل کلسیم، پتاسیم، پروتئین و سیستین هستند. در تحقیقات اخیر هشت نوع سنگ صفراوی با ده نوع فرعی یافت شده است.
سنگ های صفراوی باقیمانده و بازگشت کننده
سنگ های صفراوی باقی مانده
گاهی اوقات سنگ ها پس از برداشته شدن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) باقی می مانند. به طور متوسط آنها طی سه سال پس از انجام این عمل یافت می شوند.
سنگ های صفراوی بازگشت کننده
سنگ صفراوی بازگشت کننده، پس از برداشته شدن کیسه صفرا همچنان در مجاری صفراوی تشکیل می شوند.
عوامل خطرزا کلدوکولیتیازیس
چندین عامل خطرزا برای تشکیل سنگ های صفراوی وجود دارد. موارد زیر از جمله این عوامل هستند:
- یک برنامه غذایی پر کالری، با فیبر کم، خطر تشکیل سنگ های کیسه صفرا را افزایش می دهد.
- زن بودن و داشتن سطح بالای استروژن
- بارداری
- سن بالای ۴۰ سال
- مصرف داروهای هورمونی یا کنترل بارداری
- داشتن سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا
- اضافه وزن و چاقی
- کاهش وزن سریع
- داشتن برنامه غذایی پرکالری، کم فیبر و مملو از کربوهیدرات های تصفیه شده
- داشتن سابقه بیماری های گوارشی مانند بیماری کرون
- ابتلا به سندروم متابولیک، دیابت یا مقاومت در برابر انسولین
- ابتلا به سیروز یا عفونت سیستم مجاری صفراوی
- داشتن کم خونی همولیتیک مانند بیماری سلول داسی شکل
علاوه بر داشتن سنگ کیسه صفرا به عنوان یک عامل خطرزا برای کلدوکولیتیازیس، در صورت برداشته شدن کیسه صفرا یا داشتن سابقه قبلی از وجود سنگ کیسه صفرا در مجاری صفراوی نیز همچنان این خطر وجود خواهد داشت.
افرادی که این عوامل خطرزا برای آنها وجود دارد یا نگران تشکیل سنگ کیسه صفرا هستند، باید برای مقابله با خطر و ابتلا به کلدوکولیتیازیس با پزشک مشورت کنند.
بیشتر بخوانید : سوالات رایج در مورد آندوسکوپی
علائم کلدوکولیتیازیس
درد ناشی از سنگ کیسه صفرا به علت مسدود شدن کبد، کیسه صفرا یا مجرای صفراوی توسط سنگ است.
گاهی اوقات این انسداد ناراحتی شدیدی ایجاد می کند. از طرفی بعضی از افراد مبتلا به سنگ صفراوی هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند.
ممکن است مشکلات کیسه صفرا به صورت فشار یا درد در ناحیه بالا و راست شکم ظاهر شود؛ به خصوص پس از خوردن غذای زیاد.
محل درد معمولاً پشت استخوان جناغ است و گاها تا استخوان های کتف شانه نیز کشیده می شود.
زمانی که یک سنگ مجرای صفراوی را مسدود کند، علائم زیر ظاهر خواهد شد:
- درد شدید و مداوم برای چند ساعت
- تب
- لرز
- زردی پوست و سفیدی چشم ها
- حالت تهوع و استفراغ
- روشن شدن رنگ مدفوع
- تیره شدن رنگ ادرار مانند رنگ چای
عوارض جانبی
طی ارزیابی ها برای تشخیص سنگ صفراوی، پزشکان از چند ابزار تشخیصی برای تست وجود سنگ های صفراوی و سایر عارضه ها با علائم مشابه استفاده می کنند.
عارضه های دیگری که علائم مشابه سنگ کیسه صفرا دارند، عبارتند از:
- سرطان کیسه صفرا
- التهاب یا عفونت کیسه صفرا بدون وجود سنگ
- زخم ها
- پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده
- رفلاکس اسید
- آپاندیسیت
- دیسکینزی صفراوی که حرکت نامناسب صفرا در سیستم مجاری صفراوی است
بیشتر بخوانید : برداشتن کیسه صفرا به روش لاپاروسکوپی
رادیولوژی
پزشکان در فرایند تشخیص و ارزیابی، آزمایش های رادیولوژی خاصی را تجویز خواهند کرد.
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- MRI یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
کوله سینتی گرافی (اسکن HIDA) که اسکن هیدروکسیل ایمینودی اسید نیز نامیده می شود، نوعی اسکن پزشکی هسته ای برای ارزیابی کیسه صفرا و سیستم صفراوی است.
آزمایش رادیولوژی دیگری که می توان انجام داد، کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) است. در این آزمایش از یک لوله دارای لامپ و دوربین برای بررسی مجاری صفراوی و پانکراس استفاده می کنند.
به داخل این مجاری رنگ تزریق شده و با اشعه ایکس از آن عکس برداری می شود.
بیشتر بخوانید : کلینیک آندوسکوپی در سعادت آباد و شهرک غرب
آزمایش خون
آزمایش خون برای بررسی مواد داخل خون جهت ارزیابی بهتر عملکرد کبد انجام خواهد شد. تست عملکرد کبد عبارتی است که برای اشاره به این آزمایش به کار می برند. در این آزمایش سطح مواد زیر در خون بررسی می شود:
- بیلی روبین
- آلکالین فسفاتاز
- آنزیم های ALT و AST
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
علاوه بر این، در صورت لزوم تست های خون خاص دیگری برای بررسی وجود عفونت یا دیگر احتمالات انجام خواهد شد.
نتایج این آزمایش ها اطلاعات مفیدی را در مورد نحوه عملکرد بدن برای پزشکان فراهم می کند. برای مثال آنها بهتر می توانند وجود عفونت یا التهاب کبد را تعیین کنند.
بیشتر بخوانید : سنگ کیسه صفرا
درمان کلدوکولیتیازیس
زمانیکه کولدوکولیتیازیس تشخیص داده شد، احتمالا انجام برخی عمل های خاص یا جراحی برای برداشتن سنگ های مسدود کننده مجاری صفراوی پیشنهاد می شود.
رایج ترین روش برای این کار کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) با اسفنکتروتومی نامیده می شود. برای مشخص شدن دقیق محل سنگ های صفراوی قبل از جراحی، آندوسکوپی انجام می شود.
در طول این عمل جراح با استفاده از یک لوله دارای لامپ و دوربین در انتهای آن، به نام آندوسکوپ، مجراهای کبد و پانکراس را مشاهده و بررسی می کند.
گاهی برای برداشتن سنگ های مجاری صفراوی برش کوچکی به نام اسفنکتروتومی ایجاد می شود. سنگ ها از این مجاری خارج شده و به روده کوچک فرستاده می شوند.
برای افرادی که دچار عفونت مجاری صفراوی یا کلانژیت شده‌اند، معمولاً آندوسکوپی برای برداشتن سنگ ها توصیه می شود.
برطرف کردن هرگونه انسداد و مصرف آنتی بیوتیک ها مهمترین اقدامات برای درمان این عارضه هستند.
موثرترین درمان برای بیماری کیسه صفرا برداشتن کیسه صفرا است. این عمل معمولاً زمانی انجام می شود که سنگ ها برداشته و هرگونه التهاب یا عفونت برطرف شده باشد.
سنگ شکنی با امواج فراصوت (Lithotripsy) که در آن سنگ های کیسه صفرا با امواج شوک به تکه های کوچک شکسته می شوند نیز یک گزینه درمانی است اما به دلیل احتمال بالای بازگشت سنگ به ندرت انجام می شود.
این روش برای افرادی مفید است که سنگ هایی در مجرای صفراوی مشترک دارند؛ به طوری که نمی توان آنها را با کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی یا (ERCP) برداشت.
در صورتی که فقط یک سنگ وجود داشته باشد نیز استفاده از این روش مفید است.
نکته منفی این روش این است که پس از انجام آن، برای برداشتن باقیمانده‌های سنگ شکسته شده نیاز به انجام آندوسکوپی است.
در تحقیقات موثر بودن داروها برای بیماری کیسه صفرای فعال نشان داده شده است.
آینده درمان کلدوکولیتیازیس
هر فردی که گاها علائم و نشانه های وجود سنگ کیسه صفرا را دارد باید به پزشک مراجعه کند. اگر علائم مداوم یا شدید باشند باید برای انجام بررسی ها و درمان سریع تر به اورژانس مراجعه کرد.
در مورد کلدوکولیتیازیس برای پیشگیری از عوارض جانبی نیاز به درمان های فوری پزشکی است.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
