علل و روش های درمان سوراخ شدن اندام گوارشی
مجرای گوارشی شامل اندام هایی مثل معده، روده کوچک و روده بزرگ است. این امکان وجود دارد که بر روی دیواره هر کدام از این اندام های گوارشی، سوراخ یا حفره ای ایجاد شود. این اختلال را سوراخ شدن اندام گوارشی یا پرفوراسیون می نامند. سوراخ شدن اندام گوارشی اختلالی دردناک است که منجر به بروز مشکلات دیگری شده و گاهی باید به صورت اورژانسی نسبت به درمان آن اقدام کرد.
در این مقاله به بررسی علل و علائم پرفوراسیون اندام های گوارشی می پردازیم. به علاوه در مورد عوارض، روش های تشخیص، درمان و زمان مراجعه به پزشک هم اطلاعاتی ارائه خواهد شد.
سوراخ شدن اندام گوارشی یا پرفوراسیون چیست؟
این اختلال در واقع به ایجاد یک سوراخ یا حفره بر روی دیواره عضو گوارشی اطلاق می شود. دیگر اصطلاحات رایج این اختلال عبارتند از:
- پارگی روده
- سوراخ شدن روده
- پرفوراسیون روده
اغلب افرادی که درگیر این اختلال هستند در دیواره روده کوچک یا معده آنها سوراخ ایجاد شده است. پرفوراسیون روده بزرگ چندان شایعه نیست و به ندرت اتفاق می‌افتد.
به گفته محققان از هر 100 هزار اروپایی تنها 4 نفر درگیر سوراخ در روده بزرگ هستند.
پرفوراسیون این اندام های گوارشی باعث می شود محتویات درون آنها وارد حفره شکم شود. به علاوه باکتری ها نیز در درون حفره شکمی پخش می شوند که این حالت را اصطلاحاً پریتونیت می نامند.
پریتونیت التهاب پریمیوم، لایه های درونی بافت شکم است که ورود باکتری به آن باعث میشود حیات فرد به خطر افتد.
پریتونیت اگر به موقع درمان نشود باعث سمی شدن خون یا سپسیس شده و نهایتاً عضو گوارشی را از کار خواهد انداخت.
از این رو فرد مبتلا به سوراخ در اندام گوارشی می بایست سریع تحت درمان قرار گیرد. جراحی سوراخ روده یکی از شایع ترین جراحی های اورژانسی در سرتاسر دنیاست.
علل سوراخ شدن اندام گوارشی
عوامل متعددی در ایجاد سوراخ اندام گوارشی دخیل هستند که برخی از آنها عبارتند از:
- ولولوس، انسداد روده در اثر پیچ خوردگی
- سرطان روده بزرگ
- دایورتیکولیت، التهاب روده بزرگ
- زخم پپتیک، زخم دیواره معده یا روده کوچک
- کولیت اسیکمیک، التهاب روده بزرگ در اثر کاهش خونرسانی
- سنگ کیسه صفرا
- عفونت کیسه صفرا
- بیماری‌های التهابی روده
- واکنش به داروهای ضد التهابی مثل ایبوپروفن
- جراحی یا آسیب فیزیکی به شکم مثل زخم چاقو یا وارد شدن جسم تیز
اگرچه این موارد به ندرت اتفاق می‌افتد، اما گاهی جراحاتی که درجریان برخی عمل ها یا آزمایشات پزشکی انجام می شود هم منجر به سوراخ شدن عضو گوارشی خواهد شد. برای مثال:
- آندوسکوپی، استفاده از یک لوله مجهز به دوربین برای دیدن وضعیت داخلی روده
- کلونوسکوپی، روشی برای تشخیص سرطان روده بزرگ
علائم پرفوراسیون اندام گوارشی
درد شکمی اولین و مشخص ترین علامت سوراخ شدن اندام گوارشی است. به علاوه شکم زیر فشار انگشت سفت خواهد بود.
اگر سوراخ بر روی دیواره معده یا روده کوچک ایجاد شده باشد درد ناگهانی اتفاق می‌افتد، اما سوراخ در روده بزرگ دردی دائمی دارد. در هر دو حالت با شروع درد هر لحظه بر شدت آن افزوده خواهد شد.
با حرکت کردن یا ایجاد فشار بر روی شکم درد شدت می‌یابد. با این حال با دراز کشیدن و استراحت کردن درد قطعا کاهش خواهد یافت.
دیگر علائم سوراخ در اندام گوارشی شامل:
- لرز
- تب
- تهوع
- استفراغ
در صورتی که پرفوراسیون اندام گوارشی باعث بروز پریتونیت شده باشد این علائم بروز خواهد کرد:
- کاهش دفعات دفع
- تنگی نفس
- بالا رفتن ضربان قلب
- گیجی
اگر پریتونیت منجر به سپسیس شده باشد فرد این علائم را تجربه می کند:
- افزایش ضربان قلب
- تند شدن نفس
- تب
- گیجی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که با هرکدام از علائم پرفوراسیون اندام گوارشی یا پریتونیت مواجه شدید سریع مسئله را با پزشک در میان بگذارید، زیرا این اختلال نیاز به درمان فوری دارد.
اگر درگیر علائم سپسیس هستید، بی درنگ خود را به مرکز اورژانس برسانید، چون این اختلال حیات فرد را تهدید می کند.
تشخیص سوراخ شدن اندام گوارشی
برای تشخیص بیماری، پزشک یک یا چند مورد از این روشها را توصیه می کند:
- عکس رادیولوژی از قفسه سینه و شکم : این عکس برای تشخیص وجود هوا در حفره شکمی خواهد بود که یکی از علائم سوراخ اندام گوارشی است.
- سی تی اسکن : به پزشک کمک می کند تا محل دقیق سوراخ را شناسایی کند.
- آزمایش خون : از این آزمایش برای تشخیص عفونت و خونریزی احتمالی استفاده می شود.
درمان سوراخ شدن اندام گوارشی
فرد مبتلا به سوراخ اندام گوارشی باید سریع تحت عمل جراحی قرار گیرد. این جراحی شامل انجام لاپاراتومی است.
در واقع پزشک شکم را باز کرده و هر گونه سوراخ را در اندام گوارشی ترمیم می کند. به علاوه محتویات معده، روده کوچک و روده بزرگ که در فضای حفره شکم پخش شده را نیز جمع آوری خواهد کرد. این کار باعث درمان پریتونیت و پیشگیری از سپسیس می شود.
در برخی موارد نیاز است بخشی از روده بیمار را جدا کرد در این صورت بیمار نیازمند انجام کلستومی یا ایدوسکوپی دارد.
به عبارتی محتویات روده فرد درون کیسه ای که از طریق سوراخی در شکم ایجاد شده، جمع می شود.
در موارد نادری سوراخ در اندام گوارشی خود به خود درمان شده و نیاز به جراحی ندارد. در این شرایط مصرف یک دوره آنتی بیوتیک به بهبود سریع تر کمک خواهد کرد.
اگر فرد درگیر سپسیس شده باشد باید تا قبل از انجام جراحی از آنتی بیوتیک های قوی استفاده کند.
عوارض سوراخ شدن اندام گوارشی
عوارض احتمالی سوراخ شدن اندام گوارشی شامل خونریزی داخلی و سپسیس است. این اختلال همچنین باعث آبسه شکمی و آسیب دائمی به روده می شود و گاهی فعالیت بخشی از روده بزرگ را برای همیشه مختل می کند.
گاهی اوقات جراحت پس از جراحی بهبود پیدا نکرده یا منجر به ایجاد عفونت میشود. برخی عوامل مثل مصرف دخانیات، مصرف زیاد الکل و چاقی این اختلالات را شدت می بخشد.
از طرفی یک سری اختلالات نیز به شدت یافتن عوارض کمک می کند، مواردی مثل:
- سوء تغذیه
- دیابت نوع 2
- هماتوم
- کورتون درمانی
- مصرف برخی داروها
جمع بندی
پرفوراسیون اندام گوارشی شرایطی خطرناک است که علل متعددی داشته در حالی که برخی از آنها به راحتی قابل پیشگیری هستند.
اندازه سوراخ و مدت زمان ایجاد آن، میزان موفقیت جراحی و به طبع بهبود پس از آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
اگر شخصی بیماری خاصی داشت که با سوراخ شدن اندام گوارشی در ارتباط بود باید حتما توصیه های پزشکی را رعایت کرده و نسبت به درمان بیماری اقدام کند.
سوراخ شدن اندام گوارشی یک عارضه جدی است و ابتدا به تشخیص دقیق و سپس اعمال روش های درمانی مشخص نیاز دارد. برای بررسی شرایط تحت نظر پزشک متخصص گوارش و تشخیص و درمان سوراخ شدن یا پرفوراسیون اندام گوارشی به کلینیک دکتر خسروی در غرب تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
