جراحی انسداد روده : هر آنچه که باید بدانید
وقتی عبور غذا، مایعات و گاز از روده انجام نشود به آن انسداد روده می گویند. انسداد روده کوچک از انسداد روده بزرگ رایج تر است.
این مشکل منجر به تجمع گاز و مدفوع در پشت محل انسداد می شود و همین امر فشار به پشت، تهوع و اتساع روده را در پی خواهد شد.
انسداد روده یک فوریت پزشکی است که به جراحی نیاز دارد. مسیر گوارشی، مایعاتی ترشح می کند که بعد ها در روده بزرگ جذب می شوند.
با وجود انسداد، این مایع به روده بزرگ نمی رسد و جذب نخواهد شد. در نتیجه مایع از فضای درون روده ای وارد معده می شود.
این امر منجر به هیپوولمی و شوک خواهد شد. هرچه انسداد روده بالاتر باشد مایعات بیشتری از دست می روند چون مقدار روده بسیار کمی برای باز جذب وجود دارد.
انواع جراحی های انسداد روده
انواع مختلفی از جراحی ها و مداخلات درمانی برای انسداد ها و چسبندگی ها، رفع بافت اِسکار بعد از جراحی های قبلی شکمی یا تومورها و ضخیم شدن بخشی از روده در طول زمان وجود دارد.
در ادامه، چند شیوه جراحی محبوب پزشکان در سرتاسر دنیا را بررسی می کنیم:
کولکتومی پارشیال
کولکتومی پارشیال یکی از موثرترین گزینه های رفع انسداد روده است که در میان کشش های بلند درون مزانتر و در طول آن رخ می دهد.
این شیوه به جراح اجازه می دهد قسمت مسدود شده روده را با برش روی مجرای آن بردارد. سپس بخش های سالم روده را دوباره به هم می چسباند و انسداد از بین می رود.
جراحی لاپاروسکوپی
در جراحی لاپاروسکوپی برش های کوچکی روی پوست زده شده و لاپاروسکوپ از درون آنها وارد بدن می شود.
در این صورت دید خوبی از داخل بدن فراهم می شود. در مقایسه با سایر انواع انسداد روده، این شیوه درصد موفقیت بالاتری دارد.
بیشتر بخوانید : درمان سندرم تنبلی روده + علت ها
جراحی رفع انسداد روده چگونه می شود
برای جراحی رفع انسداد روده بیهوشی عمومی انجام می شود. حین عمل، جراح به غیر از رفع انسداد، در جهت رفع علت بروز این مشکل هم اقداماتی انجام می دهد.
در بعضی موارد، جراحی رفع انسداد روده شیوه ای بسیار کم تهاجمی است. در موارد دیگر، جراح نیازمند انجام جراحیِ باز برای رسیدن به انسداد و ناحیه آسیب دیده روده است.
در حفره شکمی، استومایی ایجاد می شود که در واقع حفره ای موقتی جهت دفع مواد زائد روده قبل از طی کردن مسیر گوارشی است.
استوما همراه با ایلئوستومی یا کولوستومی ایجاد می شود. ایلئوستومی، روده کوچک را به مجرای باز شده وصل می کند در حالی که کولوستومی روده بزرگ را به استوما وصل خواهد کرد.
در صورتی که جراح مجبور به برش روده شود، استومای موقت ایجاد می کند که همین امر مستلزم برداشتن بخش های آسیب دیده روده و دوختن قسمت های سالم به یکدیگر است.
استوما مانع از عفونی کردن محل جراحی توسط مدفوعِ حاوی باکتری می شود. بعد از عمل وارد بخش ریکاوری می شوید و نظارت روی بیمار تا زمان هوشیاری انجام خواهد شد.
ریکاوری جراحی رفع انسداد روده
جراحی انسداد روده جراحی ای بزرگ بوده و نیازمند دوران نقاهت طولانی مدت است.
این عمل سرپایی و سبک نبوده و باید تا حدود یک هفته در بیمارستان بمانید. بعد از مرخص شدن، باقی مراحل بهبودی در منزل انجام می شود که حدود ۶ هفته یا بیشتر طول خواهد کشید.
هم بخش بیرونی محل جراحی و هم روده ها نیازمند دوران نقاهت و بهبودی کامل هستند.
اگر استوما ایجاد شده باشد، کیسه ای به آن متصل می شود که خارج از بدن بوده و مواد زائد وارد آن می شوند.
دوران نقاهت جراحی رفع انسداد روده
اقدامات متعددی برای انجام در دوران نقاهت وجود دارد تا هم سریع بهبود یابید و هم اینکه از وقوع انسداد های احتمالی آتی جلوگیری شود.
1. اجتناب از انجام فعالیت های کششی
در دوران نقاهت از انجام فعالیت های کششی بپرهیزید. فعالیت های سخت و سنگین روند بهبود روده ها و زخم جراحی را کُند می کنند.
ورزش فقط بعد از بهبودی کامل و توصیه پزشک منعی نخواهد داشت. از طرف دیگر، حرکات سبک مثل راه رفتن بلامانع هستند.
این فعالیت ها باعث جریان یافتن بهتر خون در بدن شده و احتمال لختگی خون را می کاهند.
عمل جراحی، عامل خطرسازی برای بروز لختگی خون است چون فرد برای مدت طولانی بی حرکت می ماند.
2. مراقبت از زخم محل جراحی
علی رغم نوع جراحی، زخم هایی روی شکم ایجاد می شوند که نیازمند مراقبت هستند. مراقبت صحیح از این زخم ها مانع از بروز عفونت می شود.
جراح توصیه های لازم را درباره نحوه مراقبت از زخم ها انجام می دهد. پیشگیری از بروز عفونت یکی از اولویت ها است چون عفونت عوارض بسیاری برای سلامت بدن در دوران نقاهت به دنبال دارد.
3. رژیم غذایی متعادل
بعد از عمل، سیستم گوارش بسیار شکننده می شود. جراح توصیه به مصرف غذاهای نرم و سبک کرده تا زمانی که سیستم گوارش بهبود یابد.
هم زمان با مصرف غذاهای سبک باید مراقب رساندن مواد مغذی به بدن هم باشید. چند غذای مناسب برای تغذیه در دوران نقاهت این ها هستند:
- پاستای سفید با سس گوجه فرنگی : پاستای سفید فیبر اندکی داشته و خوب هضم می شود. سس گوجه فرنگی و گوشت بدون چربیِ خوب پخته شده گزینه مناسب دیگری است.
- تخم مرغ با نان تست : تخم مرغ منبع غذایی عالی ای بوده و بسیار نرم است. زرده تخم مرغ را کاملاً سفت شده میل کنید تا هرگونه احتمال بروز بیماری و مسمومیت از بین برود. نان تست حتماً باید سفید باشد. نان تست غلات کامل پرفیبر مصرف نکنید.
- سوپ : سوپ ها مواد مغذی را به بدن رسانده و خوشمزه اند. در عین حال گزینه مناسبی برای سیستم گوارش به شمار می آیند. برای کاهش مصرف فیبر، سوپ را سرشار از سینه مرغ، رشته سفید و سبزیجات کاملاً پخته کنید.
- شِیک های پروتئین : شیک پروتئین گزینه غذایی سالمی در دوران نقاهت است چرا که فیبر پایینی داشته اما ممکن است آمینو اسید های ضروری و آنتی اکسیدان های میوه ها و سبزیجات را از دست بدهید. شیک پروتئین فرصت مصرف مکمل های پروتئینی ترکیب شده با انواع میوه ها و سبزیجات را می دهد. در این صورت روند بهبودی سریع تر می شود.
- ماست کامل : ماست بدون چربی یونانی یا ماست وِگان را با میوه های نرم و پخته کم فیبر مخلوط کنید.
- کنسرو میوه : هلوی بدون پوست و کاملا پخته یا گلابی کنسروی گزینه های مناسبی هستند.
- غلات : غلات با فیبر پایین می تواند غذای مناسبی در دوران نقاهت جراحی انسداد روده باشد اما از کم فیبر بودن غلات مطمئن شوید.
- سیب زمینی : سیب زمینی سفید بدون پوست غذای نرم و مناسبی در دوران نقاهت است. حتماً پوست سیب زمینی ها را بگیرید تا فیبر آن از بین برود.
4. در حجم اندک غذا بخورید
تا جای ممکن فشار و بار اضافه را از روی سیستم گوارش بردارید. پرخوری باعث فشار به سیستم گوارش شده و روند بهبودی کند می شود.
در عوض غذا با حجم اندک و در دفعات متعدد در طول روز میل کنید.
5. هیدراته ماندن بدن
هیدراته نگه داشتن بدن بخش مهمی از روند نقاهت بعد از عمل است. البته بعد از عمل انسداد روده ها نباید آب زیادی میل کنید.
در عوض در طول روز به صورت جرعه جرعه آب یا آبمیوه های طبیعی طبق نظر پزشک مصرف کنید.
هیدراته نگه داشتن بدن باعث دفع آرام و نرم مواد زائد از سیستم گوارش از بدن می شود.
6. مراقبت از استوما
اگر استوما کار گذاشته شده باشد، در خارج از بدن کیسه ای برای نگهداری مواد زائد قرار می گیرد.
باید این کیسه هر چند ساعت یک بار خالی و تمیز شود. برای وعده های غذایی زمانبندی دقیقی داشته باشید تا مطمئن شوید به راحتی کیسه را خالی خواهید کرد.
استوما معمولاً موقتی است و بعد از بهبود کامل روده ها، جراح آن را برمی دارد.
بیشتر بخوانید : خونریزی روده – دلایل، علائم و راه های درمان
7. مراقبت در بلند مدت
بعد از بهبودی، باید عادات غذایی نظارت شوند تا خطر بروز انسدادی دیگر کاهش یابد.
این حفظ و نگهداری از روده ها در بلند مدت شامل حفاظت از سلامت سیستم گوارش با اجتناب از مصرف غذاهایی است که سبب بروز انسداد می شود.
این چند نکته را به خاطر بسپارید:
- اجتناب از مصرف غذاهای رشته ای : سبزی شابانک، کرفس و ریواس حاوی رشته هایی هستند که در سیستم گوارش معلق می مانند. حتی با جویدن کامل این خوراکی ها رشته ها کامل از بین نمی روند. از مصرف همه این خوراکی ها با هم بپرهیزید و یا اینکه بعد از بریدن و پخت کامل، از تاثیر آنها بکاهید.
- مصرف غذاهای کم فیبر : مصرف غذاهای کم فیبر در کاهش خطر بروز انسداد روده در آینده بسیار موثر است. بنابراین انواع لوبیا، غلات کامل و میوه های خام و سبزیجات را همراه با پوست و بدون پوست میل نکنید. فیبر زیاد مدفوع را حجیم می کند که خطر بروز انسداد روده بیشتر خواهد شد. هیدراته نگه داشتن بدن : برای عبور غذا از سیستم گوارش، پر آب نگه داشتن بدن بسیار حیاتی است.
- مصرف غذاهای کم حجم : مصرف غذاها در حجم و اندازه اندک مانع از بروز انسداد روده در آینده می شود. در عوض غذاهای کم حجم را چند بار در روز بخورید تا به سیستم گوارش فشار وارد نشود.
- کامل جویدن : وقتی تکه های غذا کامل جویده شوند احتمال اینکه در روده انسداد ایجاد کنند کم خواهد شد. از مصرف سریع غذا و بلعیدن لقمه های بزرگ و نجویده اجتناب کنید.
8. شرکت در تمامی جلسات پیگیری وضعیت سلامت
در همه جلسات ملاقات با پزشک خود حضور داشته باشید و از موثر بودن غذاهای مصرفی و استراتژی های کارساز بعد از جراحی مطمئن شوید.
همه داروها، مکمل ها و غذاهای تجویزی پزشک را مصرف و دستورالعمل های او را کامل رعایت کنید.
9. کنترل درد
کنترل درد، بخش مهمی از روند بهبود و نقاهت بعد از جراحی است. بعد از جراحی، تنها در صورت نیاز شدید از اپیوئیدها استفاده می شود.
چون مخدر علت اصلی یبوست است، برای افرادی که مستعد انسداد روده هستند مناسب نیست.
بعد از ترخیص برای رفع درد از استامینوفن استفاده کنید و از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن اجتناب کنید چرا که خطر مشکلات گوارشی و خونریزی را افزایش می دهد.
سخن پایانی
انسداد روده انسدادی دردناک در سیستم گوارش است که هم در روده کوچک و هم در روده بزرگ ممکن است ایجاد شود.
انسداد روده (توتال یا پارشیال) بیماری ای دردناک است که گاهی خود به خود رفع می شود.
برخی اوقات انسداد روده مشکلی اورژانسی تلقی شده که نیازمند مداخلات سریع پزشکی است. جراحی انسداد روده جراحی ای بزرگ است که انسداد را از بین می برد.
همچنین علت بروز التهاب، مثل بیماری التهابی روده یا بافت اسکار را رفع می کند. دوران نقاهت بعد از عمل رفع انسداد روده حدود دو ماه طول می کشد.
در طول دوره نقاهت، مصرف غذا های سبک، نرم و کم فیبر مهم است. در عین حال باید تمامی مواد مغذی لازم برای بهبودی را به بدن برسانید از جمله پروتئین.
برای تشخیص و درمان انواع مشکلات و بیماری های روده می توانید به کلینیک دکتر فرشاد خسروی در تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
