تنگی مری چیست؟ علایم و درمان آن
علائم تنگی مری را بشناسید.
مری اندامی باریک و توخالی است که دهان را به معده متصل می کند. غذا و مایعات بعد ازخورده شدن، از دهان وارد مری می شوند. تنگی مری، باریک شدگی غیر طبیعی مری است که سبب اختلال در بلعیدن غذا(دیسفاژی) می شود.
غذا بعد از جویدن و بلعیده شدن از درون مری به پایین حرکت می کند. اگر عملکرد مری طبیعی باشد، حرکات انقباضی موجی و هماهنگ انجام می شوند که غذا را از مری وارد معده کنند.
یکی از علائم تنگی مری این است که افرادی که دچار تنگی مری می شوند، گاها می توانند غذاهای نیمه جامد و یا مایعات را میل کنند و در خورنِ غذاهای جامد به مشکل بر میخورند.
این اختلال در عملکرد بلع، از علائم تنگی مری است. گاهی این بیماران، در بلعِ مایعات نیز دچار مشکل می شوند و احساس می کنند همه چیز به سختی وارد معده می شود.
بنابراین گاها فرد را از مصرف مقادیر کافی غذا و مایعات دور می کند. غذای جامد، مخصوصاً گوشت و نان در قسمتِ بالای تنگی مری گیر می کند.
در این صورت ممکن است فرد استفراغ کند و یا مدام احساس کند که در دهانش مقدار زیادی بزاق یا کف وجود دارد. همچنین ممکن است مقداری از غذا از مری به دهان برگردد و به آهستگی وارد نای شود که این امر بیمار را به سرفه می اندازد.
در صورت بروز علائم تنگی مری، از آندوسکوپی برای مشاهده و یا باز کردن محل باریک و عبور غذا از آنجا استفاده می شود.
باریک شدگی خوش خیم و بدخیم مری
تنگی مری و ورود مواد غذایی به نای در موارد حاد سبب خفگی، انسداد مسیر تنفسی یا ذات الریه (پنومونی آسپیراسیون) می شود.
این بیماری، خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) است. در نوع خوش خیم، باریک شدگیِ مری بدون عامل سرطانی است که به علت تجمع بافت فیبروزی و ضایعات کُلاژنی حاصل از زخم ها یا التهاب مزمن مری ایجاد می شود.
تنگی مری در هر گروه سنی و جمعیتی رخ می دهد. این بیماری به علت ازوفاژیت (التهای مری) یا ازوفاگوتیس اِئوزینوفیلیک و بیشتر در کودکان و جوانان شایع است.
از طرف دیگر تنگی مری به علت علایمی چون ریفلاکس اسید معده به مری (GERD)، فتق هیاتال، دیسفاژی، پپتیک اولسر (زخم گوارشی) و استفاده از الکل، در افراد بزرگسال بیشتر است.
تنوع بدخیم این بیماری اکثراً در سالمندان تجربه می شود چرا که شیوع سرطان در افراد مسن بیشتر است.
انواع تنگی مری و علائم آن
- تنگی مری ساده : متقارن بوده و قطری بیش از ۱۲ میلی متر دارد. این نوع گرفتگی ها معمولا کمتر از ۲ سانتی متر هستند(طول آنها از بالا به پایین مری کمتر از 2 سانتی متر است) و آندوسکوپ به آسانی از این مسیر عبور می کند.
- تنگی مری پیچیده : نامتقارن است و قطری کمتر از ۱۲ میلی متر دارد. این گرفتگی ها معمولاً بیش از ۲ سانتی متر طول دارند و دارای سطحی ناهموار، حاشیه های پیچ پیچی و دارای قطری باریک هستند.
آندوسکوپی یا فلوروسکوپی در تنگی مریِ پیچیده، معمولا سخت است و آندوسکوپی هایی با لوله نازک نیاز است.
قطر مری در حالت طبیعی تا ۳۰ میلی متر می رسد اما در این بیماری، قطر به ۱۳ میلی متر یا کمتر کاهش می یابد و دیسفاژی(اختلال بلع) ایجاد می شود.
بیشتر بخوانید : اسپاسم مری چیست
علائم تنگی مری
شایع ترین علائم تنگی مری عبارتند از:
- مشکل در بلع (دیسفاژی) و در موارد شدید تر، بیمار حتی در بلع مایعات هم مشکل دارد.
- درد حین بلع (ادینوفاژی)
- کاهش وزن، چرا که فرد از خوردن و آشامیدن امتناع می کند چون حین بلع درد و مشکل دارد.
- برگشت غذا در دهان
- سوزش سر دل
- تغییر طعم دهان به تلخی یا اسیدی
- خفگی
- سرفه مداوم و مزمن
- مشکل نفس
- آروغ (باد گلو)
- سکسکه
- استفراغ
- یکی دیگر از علائم تنگی مری، درد قفسه سینه است.
- آسم که به عنوان عارضه آسپیراسیون مداوم غذا یا اسید ایجاد می شود.
علت باریک شدگی مری چیست؟
تنگی مری عارضه ای جدی، به علت بسیاری از فرایندهای مربوط به بیماری ها و علل زمینه ای است از جمله ریفلاکس اسید، بیماری های خود ایمنی، عفونی، مادرزادی، یا بیماری های ناشی از مصرف دارو، پرتودرمانی و بیماری های ایدیوپاتیک (علت نامشخص) است.
حال که با علائم تنگی مری آشنا شدیم، باید شرایطی که سبب بروز تنگی مری می شوند را بدانیم:
- سرطان مری : رشد غیر طبیعی سلول ها در بافت مری که منجر به شکل گیری تومور می شود
- اِزوفاژیت : واکنشی آلرژیک است که سبب التهاب مری و در نتیجه، گرفتگی مری می شود
- بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD) : در این بیماری اسید معده به عقب برگشته و به دیواره پوششی مری آسیب می زند که به آن تنگی ناشی از پپتیک نیز می گویند.
- جراحی ها : جراحی مری گاهی اوقات باعث ایجاد زخم و التهاب می شود و در نتیجه سبب تنگی مری خواهد شد.
- پرتو درمانی : وقتی پرتو درمانی جهت درمان سرطان سر، گردن یا ناحیه سینه به کار می رود، گاهی اوقات منجر به تنگی مری می شود.
- سایر دلایل : عللی مانند زخم ها، داروهایی مثل آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مصرف غیر عمد مواد شیمیایی و برخی عفونت ها
بیشتر بخوانید : اسفنکتر بالا و پایین مری + کارکرد آنها
درمان تنگی مری
- بازدارندگان پمپ پروتون (PPIs) : از این داروها برای درمان بیماری ریفلاکس اسید معده به مری استفاده می شود. با کاهش علائم ریفلاکس، درد، التهاب و تحریک گلو کمتر می شود.
- دیلاتاسیون (گشاد کردن یا اتساع قسمت تنگ شده) : در این شیوه، با استفاده از بالن، مری را گشاد می کنند. این درمان معمولا با بی حسی موضعی انجام می شود و اگر درد مری شدید است چندین بار باید دیلاتاسیون انجام داد. برای مطالعه مقالات خارجی در رابطه با بالن دیلاتاسون، روی این لینک کلیک کنید.
- جراحی : در موارد نادر که محل گرفتگی با دیلاتاسیون گشاد نمی شود یا مدام عود می کند، جراحی توصیه می شود.
چند نکته مهم:
با احتیاط و اجتناب از مصرف تصادفی مواد اسیدی می توان از ایجاد تنگی مری پیشگیری کرد.
اگر از سوزش سر دل طولانی مدت رنج می برید برای تشخیص و درمان ریفلاکس یا GERD به متخصص گوارش مراجعه کنید.
در صورتی که اقدامات مناسب برای پیشگیری از بروز تنگی مری یا درمان بلافاصله بعد از بروز انجام شود، بیماری حداقل تاثیر را خواهد داشت.
اگر احساس می کنید غذا در گلویتان گیر کرده یا پس از میل کردن چند لقمه از غذا، احساس می کنید غذا به درستی و کامل وارد معده نشده، جهت مشورت با ما تماس بگیرید.
درمان خانگی تنگی مری
استاندارد پزشکی برای تنگی مری، دیلاتاسیون یا گشاد کردن مری با بالُن است.
درمان های خانگی علائم تنگی مری عبارتند از:
- بعد از تشخیص، بیمار باید از مصرف غذاهای تشدید کننده ریفلاکس اجتناب کند. همچنین، الکل، نوشابه، نوشیدنی های کافئین دار، چای و قهوه هم مضر هستند.
- باید فرد از مصرف مسکن ها و سایر داروهای دخیل در تشدید بیماری اجتناب کند.
- تمرین یوگا و مدیتیشن به کاهش استرس کمک می کند چرا که یکی از عوامل اصلی اسیدی شدن معده، استرس است.
- غذا را در حجم اندک و با فواصل در چند وعده میل کنید.
- تا ۳ ساعت قبل از خواب چیزی مصرف نکنید(آخرین وعده غذایی را سه ساعت قبل از خوابِ شب میل کنید)؛ در این صورت هنگام خواب، غذا به روده ها رسیده و فشار کمتری به معده وارد می شود.
- حین خواب سر خود را بالاتر از بدن قرار دهید تا از ورود محتویات گوارشی به معده پیشگیری شود.
تحقیقات نشان می دهند از هر ۱۰ هزار نفر در سال یک نفر دچار تنگی مری می شود که با افزایش سن این میزان افزایش می یابد. برای تشخیص این بیماری می توانید به کلینیک دکتر فرشاد خسروی مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
