اختلال بلع و مشکل گفتار در بیماری ای ال اس – ALS
یک آمار تکان دهنده نشان می دهد که تمام بیماران مبتلا به ALS بر اثر اختلال بلع فوت می کنند. اختلال بلع سبب ایجاد عفونت ریوی و سپس مرگ بیماران مبتلا به ای ال اس می شود.
قبل از اینکه این مقاله را بخوانید، به یاد داشته باشید که اگر می خواهید بیمارتان پس از ابتلا به ALS بیش از آنچه که پزشک به شما گفته عمر کند، حتما با دکتر فرشاد خسروی، متخصص ارزیابی و درمان اختلال بلع مشورت کنید.
مشکلات مربوط به برقراری ارتباط با دیگران و دشواری در خوردن و آشامیدن (اختلال بلع)، از علائم نا امید کننده ای هستند که افراد مبتلا به بیماری ای ال اسی (ALS) تجربه می کنند.
با پیشرفت بیماری، به علت ایجاد آتروفی (کاهش اندازه ماهیچه) یا اسپاستیسیتی ( سفت شدن ماهیچه ها)، ماهیچه های دهان و گلو ضعیف می شوند.
این تغییرات، جنبه های مختلفی از گفتار (دیس آرتری) و بلع (دیسفاژی) را تحت تاثیر قرار می دهد.
دیسارتری (ِ Dysarthria ) چیست؟
دیسارتری به معنی تغییرات و اختلال گفتاری ناشی از ضعف ماهیچه است.
دیسارتری می تواند در توانایی انجام امور زیر تداخل ایجاد کند:
- تولید صداهای واضح (شمرده صحبت کردن)
- ورود هوای کافی به ریه ها برای صحبت کردن، که منجر به کاهش حجم گفتاری می شود
- کنترل کیفیت صدا (صدای ناهنجار) یا کنترل نوع صدا
- حفظ ریتم طبیعی گفتار، که کمک می کند دیگران، پیام موردنظر فرد را متوجه شوند
- کنترل خروج هوا از بینی، که بر چگونگی تولید صدا به کمک بینی (شدت صدا) تاثیر می گذارد و تولید صداهای به خصوصی مثل “م” ، “ن” و “نگ” را دشوار می کند.
سرعت پیشرفت دیسارتری در ای ال اس، از فردی به فرد دیگر، بسیار متفاوت است.
اگرچه در نهایت، هر فرد مبتلا به ای ال اس، درجاتی از دیسارتریا را تجربه می کند.
گفتاردرمانگر
گفتاردرمانگر، فردی است که به طور تخصصی برای ارزیابی، درمان و مدیریت گفتار و مشکلات بلعی که مبتلایان به ای ال اس تجربه می کنند آموزش دیده است.
گفتاردرمانگران یک بخش جدایی ناپذیر در کلینیک ای ال اس (ALS) هستند و آماده پاسخ به سوالات هستند.
به عنوان بخشی از تیم، گفتاردرمانگر از روش هایی استفاده می کند تا مشکلات مربوط به گفتار و بلعی را که با ای ال اس یا تغییرات شناختی (استدلال و پردازش اطلاعات) مرتبط است، مدیریت کند.
پاتولوژیست گفتار – زبان ، می تواند ابزارهایی را برای کمک به برقراری ارتباط و حفظ تغذیه مناسب، پیشنهاد کند و آموزش هایی را به بیمار و خانواده او، درباره نیازهای کنونی و نیازهای مورد انتظار، ارائه دهد.
یکی از اهداف اولیه گفتاردرمانگر در درمان ای ال اس، کمک به بیمار در حفظ قابلیت برقراری ارتباط موفق و در نتیجه، بهبود یا حفظ کیفیت زندگی است.
چه زمانی باید به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کرد؟
اگر مشکلات گفتاری و بلع شروع شده است، ملاقاتی زودهنگام با یک گفتاردرمانگر می تواند مفید باشد.
بهتر است به محض آغاز علائم یا تغییرات، برای مشاوره با یک گفتاردرمانگر متخخص در زمینه ALS برنامه ریزی شود.
گفتاردرمانگر چگونه ارزیابی گفتاری انجام می دهد؟
گفتاردرمانگر از بیمار می خواهد چند تست ساده و غیر تهاجمی را انجام دهد، تا به کمک آن ها بتواند گفتار فرد، شامل کیفیت صدا، قابلیت فهم کلی، تنفس و هماهنگی حرکت ماهیچه ای را ارزیابی کند.
این تست ها شامل کارهایی مثل بلند خواندن، صحبت کردن به طور طبیعی، تولید برخی صداهای خاص (مثل “پاپاپا”) و کشیدن صدای “اَ” تا حد ممکن است.
گفتاردرمانگر ، استحکام لب ها، زبان و کام نرم (قسمت پشتی سقف دهان) را نیز با انجام برخی حرکات ساده توسط فرد، مثل فشار وارد کردن توسط لب ها به یک قاشقک مخصوص، ارزیابی می کند.
گفتاردرمانگر برخی از این تست ها یا تمام آن ها را در هر جلسه تکرار خواهد کرد تا تغییرات را بررسی کند.
تغییرات گفتاری چگونه باید مدیریت شود؟
اولین گام در مدیریت تغییرات گفتاری، ارزیابی توسط گفتاردرمانگر است.
یکی از وظایف اصلی گفتاردرمانگر، کمک به مبتلایان به ای ال اس در حفظ قابلیت برقراری ارتباط موفق است.
این کار شامل آموزش روش هایی برای جبران مشکلات گفتاری، کمک به تصمیم گیری در مورد استفاده از ابزار ارتباطی تقویت کننده و ارائه آموزش هایی برای استفاده از این ابزارها است.
تکنیک هایی برای بهبود گفتار
مبتلایانی که تنها مشکلات کوچکی در صحبت کردن دارند، می توانند تکنیک هایی را بیاموزند که فهم گفتار آن ها را ساده تر می کند.
برای مثال، تکنیک هایی برای صحبت کردن در جمع های گروهی وجود دارد. شمرده صحبت کردن یا تلفظ اغراق آمیز می تواند به فهم بهتر گفتار کمک کند.
با پیشرفت دیس آرتری، مبتلایان به ای ال اس، نیازمند یادگیری تکنیک های جدید، به منظور جبران تغییرات گفتاری بعدی هستند.
ابزارهای ارتباطی
ابزار ارتباطی تقویت کننده، وسیله ای برای تکمیل یا جایگزینی صحبت کردن است.
این ابزارها، افرادی را که نمی توانند صحبت کنند یا گفتار آن ها به آسانی فهمیده نمی شود، قادر می سازند به طور موثری به برقراری ارتباط بپردازند.
ابزار ارتباطی تقویت کننده، می تواند وسیله ای به سادگی یک تخته حروف باشد یا به پیچیدگی یک سیستم کامپیوتری مجهز به موس لیزری باشد که صدای فرد را تولید می کند.
توصیه می شود که افراد مبتلا به ای ال اس، زمانی که گفتارشان شروع به تغییر می کند، ابزارهای ارتباطی تقویت کننده را امتحان کنند زیرا حرکت به سمت استفاده از یک ابزار تقویت کننده، زمان و انرژی می برد.
تعامل با شرکت های بیمه، تامین هزینه ها، تهیه وسیله موردنظر، یادگیری نحوه استفاده از آن و تطابق احساسی با وسیله جدید، زمانی به بهترین حالت صورت می گیرد که فرد، همچنان قادر به برقراری ارتباط موثر است و احساس نمی کند از نظر زمانی در مضیقه است.
ارزیابی کامل ابزارهای ارتباطی تقویت کننده، دو تا سه ساعت زمان می برد و باید توسط یک پاتولوژیست گفتاری و/یا کار درمان متخصص در ابزارهای تقویت کننده با تکنولوژی بالا انجام شود.
این افراد معمولا مطلع هستند که آیا بیمه، هزینه این وسایل را پوشش می دهد و می توانند از طریق بیمه یا سایر منابع مالی، برای این وسایل درخواست اعتبار کنند.
ذخیره صدا
اگر گفتار فرد، طبیعی است یا تنها کمی آسیب دیده است، می توان صدای او را ذخیره کرد تا در آینده توسط ابزار تقویت کننده الکترونیکی، مورد استفاده قرار گیرد.
ذخیره صدا شامل خواندن کلمات و عبارات برای سیستم ضبط کامپیوتری است.
در آینده، این کلمات و عبارات می توانند به عنوان خروجی صدای سیستم ارتباطی تقویت کننده کامپیوتری، استفاده شوند.
این نوع از سیستم ارتباطی تقویت کننده، شامل تایپ کردن حروف، کلمات یا عبارات در یک کامپیوتر است که بعدا از صدای خود فرد استفاده می کند تا کلمات و عبارات را تولید کند.
اختلال بلع بیماران ای ال اس
از آنجا که همان ماهیچه هایی که برای صحبت کردن به کار می روند، برای خوردن و آشامیدن نیز استفاده می شوند، تقریبا تمام مبتلایان به ای ال اس ، در نهایت به نوعی از اختلال بلع دچار می شوند.
بلع شامل شبکه پیچیده ای از ماهیچه ها و عصب ها در دهان و گلو است که با یکدیگر کار می کنند تا غذا را از دهان به سمت معده پایین ببرند و به طور هم زمان، از ورود غذا به مسیر تنفسی و خفگی جلوگیری کنند.
افراد مبتلا به ای ال اس، در نتیجه ی ضعف در لب ها، زبان، کام نرم، حلق (ماهیچه های داخل گلو که غذا را در مسیر مری فشرده می کنند) و حنجره (بخش فوقانی مسیر هوایی، که باید به سرعت بسته شود تا مانع از خفگی شود)، تغییراتی را در بلع تجربه می کنند.
حتی زمانی که تمام این ماهیچه ها، به خوبی کار می کنند، فرد مبتلا به ای ال اس، همچنان ممکن است در بلع مشکل داشته باشد، در صورتی که ماهیچه های تنفسی آن ها، درگیر شده باشند و در هماهنگی بین تنفس و بلع، مشکل داشته باشند.
نوع تغییراتی که در بلع رخ می دهند، نسبتا قابل پیش بینی هستند، اگرچه سرعت وقوع آن ها، قابل پیش بینی نیست.
برای مثال، یک فرد مبتلا به ای ال اس ممکن است افتی ابتدایی در توانایی بلع موثر تجربه کند و سپس به دوره ای برسد که علائم، پایدار باقی بمانند.
برای درمان اختلال بلع در بیماری ای ال اس (ALS) به انتهای این مطلب مراجعه کرده و با شماره های کلینیک تماس بگیرید.
مدیریت اختلال بلع بیماران ای ال اس
اولین گام در مدیریت تغییرات بلع، ارزیابی توسط متخصص اختلال بلع است.
متخصص اختلال بلع به همراه سایر اعضای تیم ای ال اس، می توانند به مدیریت تغذیه و بلع فرد کمک کنند.
حتی در صورت عدم وجود تغییرات قابل توجه در بلع، آگاهی از تغذیه مناسب و حفظ آن در هنگام شروع بیماری، حائز اهمیت است.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال بلع
ارزیابی اختلال بلع بیماران ای ال اس
متخصص اختلال بلع، توانایی خوردن و آشامیدن را بررسی و ارزیابی می کند.
با نظاره ی نوشیدن یک لیوان آب توسط فرد یا خوردن یک کلوچه یا یک بشقاب دسر، توانایی او در نگه داشتن غذا و مایعات در دهان، توانایی جویدن و بلع ارزیابی می شود.
متخصص اختلال بلع، مشکلات واضحی مثل سرفه و خفگی و نیز نشانه هایی از اختلال که وضوح کمتری دارند را بررسی می کند.
این موارد شامل ناتوانی در مدیریت موثر غذا در دهان، نشت غذا از دهان و سایر ضعف های ماهیچه ای است.
بر اساس مشاهده ها متخصص اختلال بلع، ایجاد تغییری در غلظت غذا یا نوشیدنی را تجویز خواهد کرد و توصیه های دیگری مثل تغییر جایگاه سر در هنگام بلع یا تغییر مایعات و جامدات نیز خواهد داشت.
این نوع از بررسی و معاینه، معمولا در کلینیک انجام می شود.
اگر تیم پزشکی، نگران کاهش وزن یا مشکلات تنفسی باشد یا اگر تغییراتی در گفتار وجود داشته باشد و نشانه ی مشکلات اولیه بلع باشد یک ارزیابی کامل انجام خواهد شد.
این ارزیابی، بلع باریوم (MBS) نام دارد. ویدیوفلوروسکوپی یا بیع باریوم نسبت به آنچه که متخصص اختلال بلع از طریق معاینه ساده به دست می آورد، می تواند باعث فهم جزئی تر مشکل شود.
تست ویدیوفلوروسکوپی توسط متخصص اختلال بلع و رادیولوژیست انجام می شود.
این تست، بدون درد است و نیاز به هیچگونه آمادگی ندارد (به این معنی که فرد می تواند پیش از تست، بخورد و بیاشامد).
از بیمار خواسته می شود چند جرعه از مایعی بنوشد و مقدار کمی از غذاهای جامد با غلظت های مختلف بخورد.
هریک از این مایعات و جامدات حاوی مقادیر اندکی باریم است تا آن ها را در تست اشعه ایکس، آشکار کند.
بیشتر بخوانید: اختلال گفتار یا دیسفازی Dysphasia
برای مشاوره در خصوص اختلالات گفتار و بلع و درمان این مشکلات به خصوص اختلال بلع مرتبط با بیماری ای ال اس (ALS) با کلینیک دکتر فرشاد خسروی متخصص اختلال بلع تماس بگیرید.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
