زخم های استرسی و تاثیر آن بر گوارش
زخم استرسی گوارش موجب ایجاد جراحت در قسمت فوقانی مجرای گوارشی می شود. این زخم و جراحات لایه های داخلی اندام گوارشی را درگیر کرده و باعث درد و احساس سوزش در این نواحی خواهد شد.
از طرفی خطر ابتلا به عفونت را نیز افزایش می دهد. این نوع آسیب از زخم های سطحی تا خونریزی های شدید متغیر هستند.
زخم های استرسی بیشتر در افرادی که استرس شدید را تجربه کرده و در بخش مراقبت های پزشکی بستری هستند دیده می شود.
پزشکان در مواردی زخم های استرسی را به عنوان آسیب مخاطی مرتبط با استرس مطرح می کنند. هدف اصلی روش های درمانی در این مورد کاهش ترشح اسید معده و پیشگیری از عفونت، خونریزی و شوک است.
علل زخم های استرسی
زخم استرسی گوارش برخلاف زخم معده با کاهش اضطراب در فرد درمان می شود، اگرچه هر دو اختلال باعث ایجاد زخم و جراحت بر روی دیوارهای معده و سایر اندام های گوارشی می شوند.
اصولا زخم معده به تدریج اتفاق افتاده و با ضعیف شدن مقاومت دیواره ها در اثر مصرف یکسری داروها یا عفونت آغاز خواهد شد، در حالی که زخم های استرسی اغلب نتیجه اضطراب فیزیولوژیکی است.
مصرف غذاهای اسیدی در کنار استرس فیزیکی و عفونت، وضعیت زخمها را وخیم تر خواهد کرد. زیرا این موارد ترشح اسید معده را افزایش می دهند.
زخم های استرسی حیات فرد را تهدید می کند، زیرا اغلب مبتلایان در شرایط نگران کننده قرار دارند، در حالی که زخم معده حتی در شرایط وخیم هم به ندرت تهدید کننده حیات فرد است.
معده برای هضم و گوارش غذا نیاز به ترشح اسید دارد. زمانی که فضای اسیدی معده تغییر کرده یا میزان ترشح زیاد باشد، احتمال ایجاد زخم بر روی دیواره ها افزایش می یابد.
در افرادی که تحت استرس فیزیولوژیکی شدید قرار دارند زخم باعث تغییر ph بدن می شود. علاوه بر این عفونت ناشی از هلیکوباکتری هم زخم های استرسی را تشدید می کند.
امکان ایجاد زخم استرسی به دلیل اضطراب روانی بسیار کم است. در سال 2018 متخصصان این فرضیه را در مورد کودکی بررسی کردند که بعد از تعطیل شدن مهد کودک درگیر زخم استرس شده بود.
پزشکان تصور می کنند که احتمالاً استرس باعث ایجاد این زخم ها شده است. برخی عادت های غذایی و سبک زندگی نیز خطر آسیب به لایه های معده و روده را افزایش می دهد.
گاهی این عوامل بیش از دیگر عوامل شناخته شده باعث ایجاد زخم خواهند شد. برخی از این عوامل شامل:
- عفونت هلیکوباکتری
- استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مصرف ایبوپروفن
افرادی که آسیب های فیزیکی جدی داشته و به بیماری خاصی مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض خطر زخم های استرسی قرار دارند.
علائم زخم های استرسی
زخم های استرسی گوارش علائم ادامه داری خواهد داشت. زخم های نه چندان جدی معمولاً علائم خاصی از خود بروز نمی دهند، در حالی که زخم های شدید درد و مشکلات زیادی به همراه خواهد داشت.
از آنجایی که فرد مبتلا به زخم های استرسی، اغلب درگیر بیماری های دیگری هم هست تشخیص علائم این اختلال قدری مشکل خواهد بود.
برخی از علائم زخم استرس شامل:
- درد در ناحیه فوقانی معده
- دردی که با خوردن برخی غذاها کاهش یا افزایش می یابد
- احساس سنگینی غیرعادی
- تهوع و استفراغ
- علائم کم خونی مثل تنگی نفس و رنگ پریدگی
بعضی از زخم ها خونریزی های شدیدی دارند که موجب از دست رفتن مقدار زیادی خون می شود. در افرادی که قبلاً آسیب ها و جراحات جدی داشته اند، این خونریزی حیات فرد را تهدید می کند.
اگر زخم خونریزی زیاد داشته باشد این علائم بروز خواهد کرد:
- استفراغ خونی یا دارای رنگ قهوه ای تیره
- قرمز یا سیاه بودن رنگ مدفوع
- احساس سبکی سر یا ضعف
بیشتر بخوانید : تهوع و استفراغ ، چه زمانی خطرناک است و درمان آن
درمان زخم های استرسی
پزشک برای تشخیص زخم استرسی باید وضعیت مجاری گوارشی را بررسی کند. برای این کار از آندوسکوپی (وسیله ای باریک و بلند) استفاده می شود.
گاهی نیز برای تشخیص عفونت هلیکوباکتری به عنوان یکی از علل اساسی زخم، از آزمایش خون، تنفسی یا مدفوع کمک می گیرد.
درمان موثر، به شدت زخم و علائم آن بستگی دارد. بیماری که خونریزی شدید داشته باشد نیاز به تزریق خون خواهد داشت.
هدف اصلی از اعمال روش های درمانی کاهش اسید معده و کنترل عفونت، خونریزی و شوک است. بعضی از درمان های اعمال شده شامل:
- استفاده از داروهای مهارکننده پمپ پروتون : این دسته از داروها ترشح اسید معده را کاهش می دهند. اگر بیمار مصرف دارو را در میانه دوره درمان رها کند، میزان ترشح اسید بیش از قبل خواهد بود. لازم است مصرف دارو را تا زمانی که پزشک تشخیص داده ادامه دهید.
- داروهای مهار کننده هیستامین مثل فاموتیدین یا سایمتیدین : داروهای آنتی هیستامین فعالیت استیل کولین ها را تحت تاثیر قرار می دهد. استیل کولین فرایند ترشح اسید را کنترل می کند.
بیشتر بخوانید : درمان خونریزی معده + تشخیص و علائم
پیشگیری از زخم های استرسی
زخم های استرسی در میان افرادی که بیماری های سخت و شرایط اورژانسی پزشکی را تجربه کنند، بسیار شایع است.
حدود 75 درصد از افرادی که به خاطر سوختگی های شدید یا ترومای سر به بیمارستان مراجعه می‌کنند، 72 ساعت بعد دچار زخم های استرسی می شوند.
از این رو پزشک بیمارستان برای پیشگیری از این اتفاق تجویز یکسری داروها را آغاز می کند. فرآیند پیشگیری از زخم های استرسی شبیه فرآیند درمان است.
به عبارتی در این مرحله نیز داروهای مهارکننده پمپ پروتون و آنتی هیستامین تجویز می شود.
بر اساس برخی مطالعات هیچ ضرورتی نیست که برای همه بیماران بدحال بیمارستان ها داروهای پیشگیری از زخم استرس تجویز کنیم، زیرا این کار هزینه بر بوده و عوارض جانبی به دنبال خواهد داشت.
موسسه سلامت اجتماعی آمریکا توصیه می کند تجویز داروهای پیشگیری از زخم استرسی فقط برای این دسته از بیماران ضروری است:
- بیمارانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند
- بیمارانی که بیش از 48 ساعت از ونتیلاتور استفاده کرده اند
- بیمارانی که قبلا دچار زخم شده اند
- بیمارانی که قبلا درگیر خونریزی سیستم گوارش بودند
- بیماران مبتلا به عفونت داخلی یا سپسیس
- بیمارانی که بیش از یک هفته در بخش مراقبت های ویژه بستری شدند
- بیماران که بیش از 6 روز خونریزی دستگاه گوارش داشتند
- بیمارانی که روزانه بیش از 250 میلی گرم هیدروکورتیزون دریافت می کنند.
درگذشته پزشکان به بیمار مبتلا به زخم های استرسی توصیه می کردند تا رژیم غذایی سالمی داشته باشند. اما بررسی‌های جدید نشان می دهد که این کار ضرورتی ندارد.
اگرچه عده ای تصور می کنند پس از خوردن غذاهای تند علائم زخم استرسی در آنها تشدید می شود، اما اصولا هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد.
دورنما
معمولا افرادی که مبتلا به عفونت های شدید، از کار افتادگی اندام ها یا آسیب به سر هستند، زخم های استرسی را تجربه می کنند.
زخم استرسی موجب التهاب و خونریزی در سیستم گوارش شده و عوارض دیگری هم به دنبال دارد. این بدان معناست که زخم استرسی به مراتب از زخم معده خطرناک است.
بسیاری از افرادی که به دلیل مشکلات حاد به بیمارستان ها مراجعه می کنند در معرض خطر ابتلا به زخم های استرسی هستند.
اگر فردی اخیراً به هر دلیلی در بیمارستان بستری بوده و اکنون به یکی از علائم زخم استرسی مبتلا شده، باید این مسئله را با پزشک در میان بگذارد.
هر زخم استرسی علائم شدید از خود بروز نخواهد داد. پس پزشک باید ابتدا وضعیت بیمار را به درستی و با دقت بررسی کند.
مراقبت از این بیماری به عوامل مختلفی مثل شدت زخم استرسی و سلامت کلی فرد بستگی دارد. اگر زخم ها دائما خونریزی داشته باشد، حیات فرد به خطر خواهد افتاد.
با درمان مناسب به راحتی می توان زخم های استرسی گوارش را برطرف کرده و عوارض ناشی از آن را کنترل نمود. برای بررسی علت علائم و تشخیص و درمان مشکلات گوارشی در تهران به کلینیک دکتر خسروی مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
