آزمایشات دستگاه گوارش و کاربرد آن در سلامت

آزمایشات دستگاه گوارش (GI) معاینات اشعه ایکس هستند. این آزمایشات، دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و راست روده را بررسی می کنند.

نوعی از آزمایش با اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی، تصاویر ویدیویی از اندام های در حال کار ارائه می دهد. بسته به اندام مورد بررسی، انواع مختلفی از این آزمایشات وجود دارد.

منظور از معاینات گوارشی چیست

دستگاه گوارش متشکل از یک سری اندام است که غذا را از ورودی آن در دهان تا خروجی آن در مقعد پردازش می کنند. اگرچه این اندام ها عملکردهای متفاوتی دارند، اما در واقع همه آنها یک مسیر لوله مانند هستند که به آن دستگاه گوارش (GI) می گویند.

تصویربرداری های اشعه ایکس از دستگاه گوارش به پیدا کردن مشکلات این اندام ها کمک می کند.

برای تشخیص بیماری‌های گوارشی، ارائه‌دهندگان خدمات درمانی نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی را ترجیح می‌دهند که تصاویر ویدئویی از اندام‌های در حال کار می‌گیرد. بسته به اندام مورد بررسی، انواع مختلفی از این آزمایشات وجود دارد.

انواع آزمایش دستگاه گوارش

آزمایشات رایج دستگاه گوارش (GI) عبارتند از:

• آزمایش بلع باریم (ازوفاگرام) : معاینه مری هنگام بلع (زمان تقریبی یک ساعت).
• سری فوقانی دستگاه گوارش : معاینه مری، معده و روده کوچک فوقانی در حین هضم (زمان تقریبی یک تا یک و نیم ساعت).
• سری روده کوچک : معاینه روده کوچک در حین هضم (زمان تقریبی دو تا چهار ساعت).
• تنقیه باریم یا سری تحتانی روده : معاینه قسمت پایینی روده کوچک، کولون و رکتوم (زمان تقریبی یک تا دو ساعت).

بیشتر بخوانید : آندوسکوپی و مراحل انجام آن

دلایل نیاز به آزمایشات دستگاه گوارش

آزمایشات دستگاه گوارش برای تعیین علل و علائم گوارشی از جمله موارد زیر است:

• مشکل در بلع
• سوء هاضمه شدید
• رفلاکس اسید معده
• درد شکم
• اسهال
• استفراغ
• خون در مدفوع

مشکلاتی که با آزمایشات دستگاه گوارش (GI) تشخیص داده می شوند

با آزمایشات دستگاه گوارش می توان وجود عارضه های شناخته شده مختلفی را بررسی کرد، از جمله:

• زخم ها
• تومورها
• پولیپ
• فتق هیاتال
• دیورتیکولوز و دیورتیکولیت
• واریس مری
• مری بارت
• متاپلازی روده
• دیسفاژی
• GERD (ریفلاکس مزمن اسید معده)
• بازگشت اسید به ناحیه حلقی حنجره ای
• گاستریت
• التهاب روده
• گاستروانتریت (آنفولانزای معده)
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

نحوه کار فلوروسکوپی

فلوروسکوپ مانند یک دستگاه اشعه ایکس استاندارد، یک دستگاه تصویربرداری است که از داخل بدن عکس می گیرد.

فلوروسکوپ به جای گرفتن عکس‌های لحظه ای و مجزا، با عبور دادن پرتوی ایکس از بدن در یک بازه زمانی پیوسته، همزمان تصاویر پیوسته ای را بر روی صفحه نمایش تولید می‌کند. بنابراین، ارائه دهندگان خدمات درمانی می توانند به جای عکس، ویدئویی از اعضای بدن را مشاهده کنند.

این ویدئو به آنها امکان شناسایی مشکلات مربوط به عملکرد اندام و بررسی وجود هرگونه انسداد در دستگاه گوارش را می دهد. همچنین هرگونه ناهنجاری در اندازه، شکل یا موقعیت اندام ها را آشکار می کند.

اکثر آزمایشات فلوروسکوپی به یک ماده حاجب به نام باریم نیاز دارند تا با فراگرفتن اندام های داخلی، آنها را در تصاویر برجسته کنند.

باریم از طریق نوشیدن یا تنقیه به رکتوم وارد می شود. این موضوع بستگی به اندام مورد بررسی در بخش فوقانی یا تحتانی دستگاه گوارش دارد. یک “آزمایش دستگاه گوارش فوقانی” مری، معده و اولین قسمت روده کوچک (اثنی عشر) را بررسی می کند.

یک “آزمایش دستگاه گوارش تحتانی” قسمت پایین روده کوچک (ایلئوم) و روده بزرگ، از جمله کولون و رکتوم را بررسی می کند.

بیشتر بخوانید : 9 علامت بیماری های گوارشی

آمادگی برای آزمایشات دستگاه گوارش

بسیار مهم است که به درستی برای آزمایشات GI آماده شوید. ارائه‌دهنده خدمات درمانی، بسته به نوع آزمایش، دستورالعمل‌های خاصی را می‌دهد که باید در روزهای منتهی به آزمایش دنبال شوند.

ممکن است از شما خواسته شود که رژیم غذایی خاصی را دنبال کنید، مدتی غذا نخورید یا ملین مصرف کنید تا روده هایتان پاک شود. همچنین تا چند روز از کشیدن سیگار و مصرف برخی داروها خودداری کنید.

در روز آزمایش، از شما خواسته می شود که اشیای قیمتی مانند جواهرات و کارت های اعتباری را در خانه بگذارید و لباس بیمارستان را بپوشید.

قبل از انجام آزمایش در صورت وجود هریک از موارد زیر حتما به متخصص گوارش اطلاع دهید:

• باردار هستید.
• در حال شیردهی هستید.
• از پمپ انسولین استفاده می کنید.
• آلرژی تشخیص داده شده ای دارید که شاید در ماده حاجب باشد.
• با دراز کشیدن در وضعیت های خاصی مشکل دارید.

در طول آزمایش دستگاه گوارش (GI) چه اتفاقی می افتد

برای یک آزمایش دستگاه گوارش فوقانی

شما ابتدا روی تخت اشعه ایکس کج شونده می ایستید. تکنسین اشعه ایکس، شما را با تسمه روی میز محکم می بندد تا در صورتی که در طول آزمایش نیاز به خم شدن به عقب باشد، نیفتید. در صورت لزوم یک آرامبخش خفیف به شما می دهند.

در طول آزمایش، یک محلول حاجب حاوی باریم می نوشید تا اندام های فوقانی و نحوه پردازش محلول در آن نمایان شود. باریم یک ماده سفید و گچی است که برای برجسته کردن اندام ها در تصاویر سیاه و سفید عالی است، اما مزه خوبی ندارد. آن را برای شما شیرین و طعم دار می کنند اما همچنان طعم گچی دارد.

فرد باید به درخواست ارائه‌دهنده خدمات درمانی، معمولاً حدود 12 اونس، مخلوط‌های غلیظ‌تر و رقیق‌تری از محلول را در طول آزمایش بنوشد. به غیر از نوشیدن محلول باریم، در طول معاینه مورد ناراحت کننده خاصی وجود ندارد.

بیشتر بخوانید : 5 نکته برای داشتن گوارش سالم

برای یک آزمایش دستگاه گوارش تحتانی

ابتدا روی یک تخت اشعه ایکس کج که در حالت افقی تنظیم شده است، به یهلو دراز می کشید. یک تکنسین اشعه ایکس شما را با تسمه ایمن میبندد و سپس تنقیه محلول کنتراست باریم را به بدن شما وارد می کند. محلول کنتراست با پر کردن قسمت پایینی دستگاه گوارش، قسمت پایینی روده کوچک و روده بزرگ را در تصاویر نمایان می کند.

در طول آزمایش، برای کمک به پخش شدن محلول باریم در سراسر بدن و ارائه نماهای مختلف به فلوروسکوپ، تخت در زوایای مختلفی کج می شود. در برخی موارد، تکنسین برای ایجاد کنتراست بیشتری در تصاویر اشعه ایکس، از طریق رکتوم به بدن هوا وارد می کند.

آزمایش دستگاه گوارش تحتانی ممکن است باعث ناراحتی هایی از جمله نفخ، گرفتگی عضلات و نیاز شدید به دفع مدفوع شود. پس از گرفتن اولین عکس‌ ها با اشعه ایکس، به شما کمک می‌شود تا به دستشویی بروید یا به شما یک لگن بیمار می دهند تا در حد امکان باریم را از روده هایتان دفع کنید.

برای عکس‌برداری بیشتر به اتاق معاینه اشعه ایکس برمی‌گردید، این بار به محلول باریم باقی مانده روی پوشش روده‌ نگاه می‌کنند.

بعد از آزمایشات GI چه انتظاری باید داشته باشم

• به طور کلی، می توانید بلافاصله فعالیت ها و رژیم غذایی عادی خود را از سر بگیرید.
• مایعات زیادی بنوشید تا باریم دفع شود.
• ممکن است برای چند روز مدفوع سفید داشته باشید، زیرا باریم سفید گچی از درون روده ها عبور می کند.
• گاهی اوقات باریم باعث اسهال یا یبوست موقت می شود، اما این مشکل باید طی یک یا چند روز، خود به خود برطرف شود.

بیشتر بخوانید : کلینیک گوارش و درمان های آن

آیا آزمایشات GI ایمن هستند

• معاینات فلوروسکوپی غیر تهاجمی و عملاً بدون خطر هستند.
• در صورتی که قبلاً در معرض آنها قرار نگرفته باشید، خطر واکنش آلرژیک به هر یک از مواد موجود در محلول حاجب کم است.
• قرار گرفتن در معرض تشعشعات ناشی از فلوروسکوپی بیشتر از اشعه ایکس استاندارد است، اما همچنان بی خطر تلقی می شود. این خطر در صورت قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه، در یک دوره کوتاه وجود دارد. بنابراین چندین عکس رادیوگرافی پشت سر هم انجام ندهید و مانند همیشه اگر باردار هستید، از قرار گرفتن در معرض آن خودداری کنید.
• خطر عفونت در مورد هر دو تست دستگاه گوارش فوقانی و تحتانی بسیار کم است.
• خطر تست دستگاه گوارش تحتانی به علت خطر پارگی در دیواره روده نسبتا بیشتر است، اگرچه احتمال بروز چنین مشکلاتی بسیار کم می باشد. در صورت وقوع، احتمالا به جراحی نیاز خواهد بود.

سوالات متداول

آزمایشات دستگاه گوارش (GI) با فلوروسکوپی ساده، بدون درد و برای یافتن ریشه مشکلات دستگاه گوارش بسیار مفید است. برای هر گونه علائم غیر قابل توضیح هنگام بلع و دفع غذا، یک آزمایش GI خاص وجود دارد. چند ساعت از وقت خود را به ما بدهید تا اندام های گوارشی تان را نگاه کنیم. ما در مورد این فرآیند با شما صحبت خواهیم کرد و در طی یک یا دو روز نتایج را به شما توضیح خواهیم داد.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری با شماره تلفن های : 02188073136 و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره 09337836820 در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینیک 02188571523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.