لوله گاواژ

عوارض و مشکلات لوله گاواژ برای نوزادان

لوله گاواژ یا لوله‌های تغذیه، از ملزومات لازم در تغذیه‌ی نوزادن نارسی است که در بخش مراقبت‌های ویژه نگهداری می‌شوند و تا زمانی که نوزاد قادر به تغذیه از شیر مادر نباشد از این طریق تغذیه خواهد شد.

اهمیت تغذیه داخلی در طول 25 سال اخیر، اثبات شده است.

پیش از این تصور بر این بود که تغذیه‌ی داخلی زودهنگام در نوزادان منجر به مسائلی چون نکروز انتروکولیت که نوعی بیماری حاد گوارشی در نوزادان نارس است، می‌گردد.

ولی امروزه تغذیه‌ی داخلی در نوزادان نارس یکی از عوامل پیشگیری از نکروز انتروکولیت محسوب می‌شود.

نوزادان نارسی که تحت مراقبت‌های ویژه قرار دارند برای تغذیه داخلی نیاز به لوله‌های گاواژ دارند چرا که در طول سه تا چهار روز اول پس از تولد قادر به تغذیه به روش سنتی نیستند.

البته باید به این نکته اشاره کرد که نوزادانی که به صورت طولانی مدت تحت تغذیه‌‌ی داخلی از لوله‌ی گاواژ قرار می‌گیرند دیگر قادر به تغذیه از پستان مادر و یا بطری شیر نخواهند بود.

به رغم اینکه لوله‌های گاواژ نقش حیاتی در تغذیه و حیات نوزاد دارند با این حال شناخت عوارض احتمالی استفاده از آن حائز اهمیت است.

مشکلات جایگذاری لوله‌ی گاواژ

به منظور قرار دادن لوله‌ی گاواژ، ابتدا پرستار میزان لوله ای ای که باید وارد معده نوازد شود را اندازه می‌کند؛ که برای این منظور پرستار فاصله‌ی بین بینی تا ناف نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند.

برای نوزادان از لوله‌ی دهانی یا اورال تیوب استفاده می‌شود. به این صورت که لوله گاواژ مستقیما از دهان وارد معده نوزاد می‌شود. پس از آن، لوله را با احتیاط درون دهان یا بینی نوزاد قرار می‌دهند.

بعضی اوقات پزشکان لوله را قرار می‌دهند، اما معمولا این فرآیند توسط پرستار انجام می شود.

دقیق‌ترین راه برای تست اینکه لوله در مکان درست قرار گرفته است (بدون انجام تست اشعه ایکس) بیرون کشیدن مقداری از مایع درون معده کودک و تست pH آن به کمک یک نوار تست ساده است.

با این کار اطمینان حاصل خواهد شد که لوله وارد معده شده و به اشتباه وارد ریه نشده است.

جایگذاری لوله گاواژ به سبک روش‌های سنتی اغلب موجب آسیب دیدن مری  و یا ورود اشتباه لوله به مسیر تنفسی می‌شد. که این امر خطر ابتلا به آسپیراسیون را افزایش می‌داد. یا گاهاً بجای وارد شدن لوله به معده، به دوازدهه یا اثنی عشر نوزاد وارد می‌شد که این نیز منجر به ناتوانی در جذب مواد مغذی در نوزاد می‌گردید.

خطر سوراخ شدن

جایگذاری لوله‌ی گاواژ باید با دقت انجام شود. چرا که شواهدی از سوراخ شدن مری یا معده‌ی نوزادان در این مورد دیده می‌شود.

البته در این شواهد جزئیات دقیقی از جنس لوله و یا طراحی نوک لوله ارائه نشده. و نمی‌توان سوراخ شدن معده یا مری را به طور قطع به لوله نسبت داد.

با این حال مسلماً لوله‌های سفت با نوک تیز ممکن است منجر به چنین عارضه‌ای شوند. بنابراین لوله‌هایی از جنس نرم‌تر ارجحیت دارند. و توصیه لازم این است که پزشک یا پرستار، لوله را قبل از جایگذاری خوب چرب کند. و بدون اعمال فشار و در زاویه‌ی مناسب آن را وارد معده نوزاد کند.

گاهی ورود لوله به مری یا معده نوزاد به سختی صورت می‌گیرد. که لازم است چندبار تکرار شود که این خود منجر به آسیب رساندن به بافت مری و معده نوزاد می‌گردد.

عفونت

از دیگر عوارض و مشکلات لوله‌ی گاواژ می‌توان به افزایش احتمال ابتلا به عفونت در نوزادان اشاره کرد. عفونت جریان خونی یکی از مشکلات شایع در این خصوص است.

البته باید اشاره کرد که با ورود و قرارگیری هر شی خارجی در بدن امکان عفونت افزایش می‌یابد.

آزمایشاتی که در زمینه‌ی عفونت جریان خون انجام شده، نشان داده که عفونت‌ دستگاه گوارش شایع‌ترین علل عفونت جریان خون است.

وجود میزان اندکی از عفونت در دستگاه گوارشی مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. اما با رشد و انتشار آن در دستگاه گوارش ممکن است که عفونت وارد جریان خون شود.

میزان عفونت روده در نوزادانی که در بخش مراقبت‌های ویژه قرار دارند به نسبت نوزادانی که زودتر از بیمارستان ترخیص می‌شوند بیشتر است.

علت این عفونت با عوامل مختلفی چون نحوه‌ی تغذیه نوزاد، استفاده از لوله گاواژ، نحوه‌ی قراردهی آن، دفعات تعویض لوله و موارد دیگر مرتبط است.

اگر چه نتیجه‌ی تحقیقات نشان داده که برخی از باکتری‌ها پیش از قرار دادن لوله‌ی گاواژ در دستگاه گوارش نوزاد وجود دارند. و برخی از آنها نیز در لوله‌ی گاواژ پیش از اینکه وارد دستگاه گوارشی نوزاد کنند وجود دارد.

بنابراین علت این آلودگی ممکن است به نحوه‌ی مراقبت از نوزاد و یا به منبع تغذیه‌‌ی او مرتبط باشد.

پرسش اساسی این است که برای محافظت نوزاد در برابر آلودگی ناشی از لوله گاواژ چه اقداماتی را باید انجام داد.

آزمایش‌هایی که در این زمینه انجام شده نشان داده که در اغلب موارد باکتری موجود در لوله‌ی گاواژ در حدود 48 ساعت یا 7 روز پس از جایگذاری آن در دستگاه گوارش نوزاد، رشد کرده است. بیشترین شواهد حاکی از بیشترین میزان رشد باکتری طی 48 ساعت اول است. و هیچ یک به رشد باکتری و عفونت در 12 ساعت اول اشاره‌ای نکرده‌اند.

مطالعات اندکی بر روی عواملی که بر روی رشد باکتری ها و تاثیر آن بر روی نوزاد، صورت گرفته است وجود دارد.

با این حال، در ادامه برخی از توصیه های لازم در این زمینه ارائه شده‌اند:

•   مدیریت و مراقبت از لوله گاواژ به منظور حفظ سلامت و جلوگیری از عفونت سیستم گوارش 
• استفاده از دستکش هنگام قرار دادن لوله‌ی گاواژ·    
• درست قرار دادن لوله‌ی گاواژ برای اطمینان از عدم حرکت و جابجایی لوله که ممکن است منجر به عفونت شود.
•  پس از تغذیه، لوله گاواژ به منظور تمیز کردن شیر و جلوگیری از رشد باکتری در آن باید به خوبی شستشو شود.
• لوله‌‌ی گاواژ در فواصل منظم باید مرتباً تعویض شود. 

بیشتر بخوانید: لوله تغذیه نوزان یا گاواژ

بیشتر بخوانید: لوله تغذیه

درصورتی که کودک تان نیاز به تغذیه با لوله گاواژ دارد و در استفاده از آن دچار مشکل شده اید می توانید برای مشاوره و آموزش با کلینیک درمان اختلالات بلع دکتر خسروی تماس بگیرید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک